The War Zone: Türkiye neden Eurofighter Tyhpoon savaş uçağı almak istiyor?

Türkiye sürpriz bir hamleyle Eurofighter Typhoon'un son olası müşterisi olarak ortaya çıktı.

Ankara'nın 40 kadar Typhoon satın almak istediği söylense de, bu programın işbirliğine dayalı yapısı böyle bir anlaşmanın engellenmesine neden olabilir: Özellikle Almanya'nın Türkiye'ye yapılacak bir satışa direnmesi bekleniyor.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in yaptığı açıklamada Türkiye’nin Typhoon satın almak için İspanya ve Birleşik Krallık ile görüştüğünü duyururken, Almanya'nın bu fikre şimdiden karşı çıktığı belirtildi.

Eurofighter ortak ülkelerinin dördüncüsü olan İtalya'nın durumu ise netlik kazanmadı.

Ankara'da bir parlamento oturumunda konuşan Güler, "Tedarik üzerinde çalışıyoruz" dedi.

"Şu anda Birleşik Krallık ve İspanya Almanya'yı ikna etmek için çaba sarf ediyor (ancak) Almanya ile görüşme halinde değiliz... Mümkün olursa 40 adet Eurofighter Typhoon satın almayı planlıyoruz."

Bazı haberler, anlaşmanın ilerlemesi halinde bu 40 uçağın 20'şerlik iki parti halinde satın alınabileceğini öne sürüyor.

Eurofighter yeni inşa Typhoon'ları üretmeye devam ederken, en azından dört ortak ülkeden bazıları ve Avusturya, jetin daha az yetenekli Tranche 1 versiyonlarını elden çıkarmak için daha önce çaba sarf etmiştir.

Tranche 1'ler son derece sınırlı bir havadan karaya kabiliyete sahiptir, ancak muhtemelen çok daha hızlı bir şekilde kullanılabilir hale geleceklerdir.

Anlaşma, bu eski uçakları kayıtlarından çıkaracak ve modernizasyon için ek finansman sağlayacak olan İspanya ve Birleşik Krallık tarafından da memnuniyetle karşılanacaktır.

Ancak yine de transfer için Almanya'nın onayı gerekecektir. Türkiye ayrıca daha yetenekli radar, MBDA Meteor görüş ötesi menzilli havadan havaya füze ve gelişmiş havadan karaya mühimmat dahil olmak üzere daha yüksek seviyede kabiliyet talep edebilir.

Suudi Arabistan merkezli Al Arabiya TV haber kanalı, "konuya aşina Türk yetkililere" dayandırdığı haberinde, Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın yarın Almanya'ya yapacağı ziyaret sırasında Şansölye Olaf Scholz'dan Typhoon'ların satışı önündeki engelin kaldırılmasını isteyeceğini bildirdi.

Ancak raporlar Scholz'un ikna edilme ihtimalinin düşük olduğunu gösteriyor. Almanya halihazırda oldukça katı bir silah ihracat politikasına sahipken, mevcut siyasi iklim Berlin'e Türkiye'ye silah transfer etmemek için ek nedenler sunuyor.

Almanya’ya göre insan hakları ihlalleri, Ankara'nın Rus yapımı S-400 hava savunma sistemleri satın alması ve Suriye'deki “Kürt güçlerine yönelik tartışmalı operasyonlarına” ilişkin uzun süredir devam eden endişelerin yanı sıra, Türkiye son dönemde İsrail'in 7 Ekim'de Hamas tarafından düzenlenen saldırıya verdiği tepkiyi de sert bir şekilde kınadı.

Tüm bu karmaşık faktörler göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye bu noktada tam olarak neden Typhoon almaya çalışıyor?

Ankara daha fazla F-16 satın alma planlarında gecikmelerle karşı karşıya olduğu için ilave savaş uçaklarına acil ihtiyaç duyuluyor.

Türk Hava Kuvvetleri halihazırda dünyanın en büyük üçüncü F-16 operatörü ve bu uçaklardan Blok 30, Blok 50 ve Blok 50+ konfigürasyonlarında toplam 270 adet teslim edilmiştir.

Türkiye, Ekim 2021'den bu yana 40 yeni F-16 ve mevcut jetler için yaklaşık 80 modernizasyon kiti için 20 milyar dolarlık bir anlaşma talep etmişti, ancak anlaşma Ankara ile Washington arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi nedeniyle Kongre tarafından uzun süre bekletildi.

Bu yılın Temmuz ayında, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın ABD'nin Kongre'ye danıştıktan sonra Türk F-16 anlaşmasını onaylamaya çalışacağını teyit etmesiyle, o dönemde bildirdiğimiz gibi bazı ilerlemeler kaydedilmiş gibi görünüyordu.

Ancak Washington, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylamasının, kendisine F-16 ya da başka bir savaş uçağı satmayı kabul etmesi için bir ön koşul olduğunu belirttiği için anlaşma belirsizliğini koruyor.

ABD ile ilişkilerin kötüleşmesi karşısında Türkiye'nin 2019 yılında mevcut F-16 filosu için yedek parça stoklamaya başladığı bildirilmişti. Geçmişte tartıştığımız gibi, en eski Türk F-16'larından bazılarının hizmet ömrünü uzatmak için yapısal bir iyileştirme programı da yürürlüğe kondu ve ayrıca yerel olarak üretilen silahları tanıtmak için de genişleyen çabalar var.

Aynı zamanda Türkiye, bölgedeki başlıca rakibi ve aynı zamanda bir NATO üyesi olan Yunanistan'ın Fransız yapımı Dassault Rafale savaş uçaklarını hava kuvvetlerine katmasını seyrediyor. Geleneksel olarak, Yunanistan yeni savaş uçakları satın aldığında, Türkiye de buna ayak uydurmak için kendi savaş uçağı alımıyla karşılık verir ve Yunanistan da aynısını yapar.

Türkiye'nin şimdi yeni savaş uçakları aramasının başka nedenleri de var. Türkiye, Rusya'dan S-400 alma planlarından vazgeçmeyi reddetmesinin ardından F-35 Müşterek Taarruz Uçağı programından sansasyonel bir şekilde çıkarıldı.

Ankara en az 100 adet F-35 almayı planlıyordu. Bunlar, diğerlerinin yanı sıra, Türk Hava Kuvvetleri'nin son emektar F-4 Phantom II'lerinin yerini alacaktı. Yenilenmiş olmalarına rağmen bu uçaklar halen cephede hizmet veriyor ve değiştirilmeleri gerekiyor.

Türkiye, KAAN olarak da bilinen stealth bir uçak olan TUSAŞ’ın TF-X'i kendi tasarlayıp ürettiği bir savaş uçağı üzerinde de çalışıyor.

Ancak, özellikle motor tedariki konusunda bu projenin fizibilitesine ilişkin sorular var ve her şey planlandığı gibi gitse bile, en erken 2030 yılına kadar hizmete girmeyecek.

Ek olarak gelişmiş ve son derece iddialı insansız hava aracı programları da ülkenin yaşlanan savaş uçağı gücü üzerindeki baskıyı azaltacak umut verici bir kapasite artırımı olarak görülüyor, ancak bu projeler henüz erken uçuş testlerinde. İlgili kabiliyetler açısından tam olarak nasıl sonuç verecekleri henüz belli değil.

Bu noktada Almanya'nın Türkiye'ye Typhoon satışını onaylama şansı sınırlı görünüyor.

Ankara'nın Avrupa yapımı savaş uçağına olan ilgisinin temelinde, uzun süredir istediği F-16'ları satmayı kabul etmesi için Washington'a daha fazla baskı yapma arzusunun yatıyor olması ihtimali hala mevcut.

Her ne olursa olsun, Türkiye'nin hava gücünü artırmak için yeni savaş uçaklarına ihtiyacı olduğu ve bunları bir an önce istediği açık.