TikTok Ordusu

Ramazan Kadirov’un Çeçen savaşçıları Ukrayna savaşının en çok konuşulanları arasında girdi – bazıları kameraların karşısında Ukrayna askerine işkence uygulayan “Ahmet” taburunun paralı askeri gibi, bazıları Rus politikacı Boris Nemtsov’un katilleri arasında bulunan ve yaralanana kadar Ukrayna’daki her adımını sosyal medyada paylaşan Ruslan Geremeyev gibi…

Ramazan Kadirov, kendi birliklerini savaş görevlerini hevesle ve etkili biçimde yerine getiren Rusya vatanseverleri olarak sunmaya çalışıyor, ancak gerçekte bunlar ya güçle, ya parayla farklı bölgelerden toplanan, gerçek savaş görevlerini yerine getirmeyi başaramayan, “Rambo”  tarzında kurgular oluşturup videolar çeken paralı askerler. 

The Insider sitesine konuşan Kadirov’un paralı askerleri Rus ordusunun kendilerini yem olarak gördüklerini, kaçmak isteyenleri ise öldürdüklerini veya işkence uyguladıklarını söylüyor…

TikTok Ordusu

Rusya’nın hiçbir askeri birliğinde Kadirov ordusunda olduğu kadar kameraman yoktur. İki kamera ile çalışan profesyonel kameramanlar her gün Kadirovcuların “zafer” reels’larını çekiyor. 

Kadirov ordusu, pahalı ekipmanları, acımasız görüntüleri ve gösterişli “Ahmet Güçtür” çığlıkları ile ayırt ediliyor. Hatta ateş altında bile her Kadirovcunun kamera kendine döndüğünde padişahına onun emirlerini yerine getirdiğine ilişkin yemin etmesi gerekiyor. Narsizmleri ve sosyal medya tutkuları nedeniyle Kadirovculara  bu süreçte “TikTok Ordusu” lakabı takıldı. Zira TikTok’ta yayınlanan bu videoların büyük çoğunluğu bir kurgudan ibaret.  Bu videolarda Kadirovcular bazen pencereden boş apartmana ateş ediyor, bazen demiryolunu kurşuna tutuyor, bazen sivilleri kendi tıktıkları bodrumlardan “kurtarıyor”…

Oysa gerçekte Kadirov’un paralı askerleri gerçek savaş kapasitesinden çok uzak. Ağır araçları, topçu sistemleri, uçakları yok. Yapabildikleri tek şey işgal edilmiş topraklara girmek ve sivilleri terörize etmek. 

Ukraynalı bir mahkuma kameraların önünde işkence eden “Ahmet” taburunun Monguş adlı askerinin yaptıkları sadece bir örnekti. Kadirov’un askerleri Buça katliamı da dahil olmak üzere, çok sayıda savaş suçunda yer aldılar. Gerçek bir savaş hazırlıklarının olmaması nedeniyle kendileri de çok sayıda kayıp verdiler. İşgalin ilk günlerinde Ukrayna’da Çeçen paralı askerlerin konvoyu “Bayraktar”ların hedefi oldu ve onlarca Çeçen paralı asker öldü. 

Kadirovcuların “ilerlemeleri” Çeçenistan televizyonlarında yayınlanıyor. Bu görüntüleri Çeçenistan Devlet Televizyonunda çalışan kameramanlar grubu çekiyor. İnternette bu konu ile ilgili çok sayıda telefon görüşmesi bulmak mümkün. Örneğin, Çeçenistan Enformasyon Bakanı Ahmet Dudayev ile Rusya Özel Kuvvetler Üniversitesi basın sekreteri Nurid Epiyev’in internete sızan telefon görüşmesinden gazetecileri kandırmayı ve “şehri ele geçirdiklerine” ilişkin yalan anlatmayı planladıkları anlaşılıyor. 

Hatta Rusya tarafından bile defalarca Kadirovcuların savaş kapasitesine ilişkin şüpheci açıklamalar yapıldı. Örneğin, sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin “Vostok” taburunun komutanı Aleksandr Hodakovskiy, Kadırovcuların sadece ikinci ve üçüncü kademedeki operasyonlar için, yani işgal edilmiş toprakların “temizliği” ve evrak kontrolü için yararlı olduklarını söyledi. Bu açıklamanın ardından Rusya Devlet Duması üyesi, Kadırov’un kuzeni Adam Delimhanov, Hodakovskiy ile görüştü. Hodakovskiy Kadırov’dan özür dilemekten kaçınabildi; görünüşe göre onun pozisyonuna “özür” yerine “açıklama” uygun bulundu. Kadırov, Telegram kanalından

diye yazdı…

Sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin eski “Savunma Bakanı” İgor Girkin (Strelkov) ise daha sert eleştirilerde bulunuyor. Girkin sürekli Kadırovcuların nasıl kötü savaştığına ilişkin açıklamalar yapıyor. En son açıklamalarının birinde ise Kadırovcunun açık alanda, hiçbir güvenlik önlemine uymadan ateş ettiği videoyu eleştirerek gerçek bir savaşta Çeçen savaşçıların yüzde 70’inin hemen vurulacağını söylüyor…

Cihat değil

Kadırovcular Çeçenistan’da en yüksek maaş alan kesim. Çeçenistan iktidarı, halkın Ukrayna’ya karşı savaşmayı kabul etmesi için büyük paralar ödemeye hazır. Ne birinci, ne de ikinci Çeçen savaşında İçkerya yönetimi isyancılara para ödemiyordu, ancak düşünceleri için savaşmak isteyenlerin ardı arası kesilmiyordu. İçkeryalılardan farklı olarak Kadırovcular savaşmaya can atmıyor ve Ukrayna’ya onlara vaat edilen paralar için gidiyor. Ancak hepsi o paraları alamıyor. Ukrayna’dan dönen savaşçıların bir kısmı sosyal medyada yayınladıkları videolarda sosyal ödemelerini alamadıklarından ve tedavi edilmediklerinden şikayet ediyorlar… 

Kadırovcular Ukrayna’daki savaşın İslami açıdan haklı olduğunu iddia ediyor. Çeçenistan Müftüsü Salah Mejiyev ve Kadırov’un bazı ilahiyatçıları, Ukrayna’ya karşı savaşın cihad olduğunu öne sürüyor. Kadırov kendisi de Ukrayna’daki savaşa katılmanın Müslümanların kutsal görevi olduğunu ve tüm Müslümanların orada ölmeyi mutluluk olarak kabul etmesi gerektiğini söylüyor. Ancak nedense kendi yakınlarından kimseyi savaşa göndermiyor. 

Çeçenistan’da ise galiba, Ukrayna’daki savaşın haklılığına çok da inanmıyorlar.  Akrabaları, ölen yakınlarının fotoğraflarının altına şehitlikle ilgili cümleler yazmıyor, bunun yerine günahlarının bağışlanmasını diliyorlar.

Ele geçirilen telefon görüşmeleri kayıtlarında Çeçenistan’daki savaşçıların ebeveynleri, çocuklarına hayatlarını riske atmamalarını söylüyor. Onlar “bu, bizim savaşımız değil, bize lazım da değil” diyorlar. Cevabında Kadırovcular Ukrayna ordusundan bahsediyor, Ukraynalıların çok sert savaştıklarını ve nefes almaya fırsat vermediklerini anlatıyor. Aynı zamanda neredeyse tüm Çeçen savaşçılar diğer Rus birliklerinden arkada olduklarını anlatıyorlar…

Almayacağınız büyük paralar

The Insider’e konuşan bir kaynak, Ukrayna’da savaşmak için her Kadırov askerine 600 bin ruble vaat edildiğini söylüyor. Bu paranın 300 bini Rusya Savunma Bakanlığı adına, 300 bini ise Ramazan Kadirov adına vadediliyor. İlk ödeme – 300 bin ruble cepheye gitmeden önce nakit olarak yapılıyor. Bu nedenle savaşçıların bir kısmı cepheye bu paralarla gidiyor. Savaş ekipmanları bu parayla alınıyor. Bir kaynak, paranın direkt Ahmet Kadırov Fonu adına ödendiğini söylüyor. İstihbarata yakın başka bir kaynak ise fonun işadamlarından alınan haraçlar ve bütçe çalışanlarından yapılan zorunlu kesintilerle oluştuğunu bildiriyor. 

Tüm kaynaklar, toplanan gönüllülerden her hangi savaş deneyimi talep edilmediğini, hatta orduda hizmet geçmişinin de zorunlu olmadığını bildiriyor. Toplanan savaşçıların hazırlığı bir hafta sürüyor; bu sürede acemilere makineli tüfek kullanma ve şarjör doldurma öğretiliyor. Sadece üniforma veriliyor, koruma ekipmanları ile ilgili ise “savaşta alacaksınız” deniyor.  The İnsider’e konuşan kaynaklara göre, bazıları gerçekten öldürülenlerin zırhlı yeleklerini soyarak alıyor. Bunu yayınlanan videolar da kanıtlıyor. “Ahmet” taburunun fotoğrafları ve videolarında çoğu savaşçının üzerinde “ganimet” ekipmanlarının olduğu görülüyor. 

Birlikler ortalama 200 kişiden oluşuyor. Sözde hazırlık sürecinden sonra Kadırovcular uçakla Rostov’a, oradan otobüslerle Donbas’da cephe hattına, sonra ise ön cepheye transfer ediliyor. 

Kaçmaya çalışanları “sıfırlama” emri veriliyor. Siteye konuşan kaynaklar, savaşmayı reddedenlerden bazılarının mahrem bölgelerine poliüretan köpüğü sıkıldığını söylüyorlar. Her öldürülen veya esir alınan Ukraynalı için Kadırovculara ödül vaat ediliyor, ancak kimsenin bu parayı almadığı bildiriliyor.  Aynı zamanda yaralılara vaat edilen 3 milyon rubleyi alan kimse de yok. Çoğu zaman yaralılar bir bandajın arkasından tekrar cepheye gönderiliyor, reddedenler ise ceza ile tehdit ediliyor. 

 “Kadırovcular” diye tanımlanan ordu farklı birliklerden oluşuyor: Çeçenistan İçişleri Bakanlığı’na bağlı “petrol” alayı ve özel yetkili alay, Ahmet Hacı Kadırov alayı, Rusya Ulusal Muhafızlarına bağlı eski “Kuzey”, “Güney” taburları,  Özel Hızlı Müdahale Birimi “Terek”, eski 42.motorize tümeninin iki özel alayı, özel güvenlik şirketleri,  Çeçenistan İçişleri Bakanlığı OMON güçleri, Ramazan Kadirov’un ve Çeçenistan’ın üst düzey yönetiminde bulunanların 500-700 kişilik özel koruma ekipleri…

Farklı rakamlara göre, Kadırovcular toplamda 18-20 bin kişiden oluşuyor, ancak onların büyük kısmı Ukrayna’ya savaşa gitmedi. Ukrayna Savunma Bakanlığı verilerine göre, mart-mayıs sonu arasında cepheye Çeçenistan’da toplanan 2500 paralı asker gönderildi. The İnsider’in elde ettiği verilere göre, ilk başlarda gönderilen birlikler Çeçenlerden oluşuyordu, Nisan’dan itibaren bu birliklerde Moskova’dan Kalmıkya’ya kadar Rusya’nın farklı bölgelerinden olan insanlar yer almaya başladı. 

Ceza tehdidi altında savaş

Kadırovcular para için bile Ukrayna’ya gitmeye heves etmediklerinden Çeçenistan yönetimi onları zorla göndermeye çalışıyor. Şimdi Çeçenistan’da her genç insan kolaylıkla birkaç gün içinde orduya gönderilebilir. Mesela, alkollü araç kullanmaları bunun için yeterli bir sebeptir. Savaşmayı reddedenler fiziksel şiddetle tehdit ediliyor. Savaş için mahkumlar arasında da gönüllü toplanıyor. The Insider’in elde ettiği bilgiye göre, cezaevinde olan eski bir savaşçıyı savaşa gitmeye zorlamak için ailesi ile tehdit ettiler. 

Çeçen blog yazarları, Ukrayna’ya zorla gönderilen insanların gizli imzalarla kendilerine yazdıklarını bildiriyorlar. Onlar daha çok cephe hattını nasıl geçecekleri ve Ukraynalılara nasıl esir düşebilecekleri ile ilgileniyorlar. 

Şimdilik Kadırovcuların esir düşmesi ile ilgili sadece bir doğrulanmış olay var. Sorgulama videosunda Çeçen askerler kendi eylemlerinden dolayı pişmanlık ifade ediyor ve Kadırovcuların ruh halindeki çöküntüden bahsediyor. Ancak bazı uzmanlara göre, esir alınan Çeçen sayısı daha fazladır, sadece açıklanmıyor. Herhalde, Kadırovcuların esir mübadelesi için değerli ürün olması ve Kadırov’un kendi esirleri için daha fazla Ukraynalı asker vermeye hazır olması nedeniyle… Ukrayna için daha elverişli olan bu mübadeleler gayri resmi düzeyde yapılıyor.

"Kadırov'un karşısında suçun kefaretini ödemek" için savaş

Ramazan Kadırov, Çeçenistan’ı yönettiği yıllar içerisinde çok sayıda kişisel düşmanını ve eleştirmenini ortadan kaldırdı. Kadırov, kendisine ihaneti affetmiyor ve sakıncalı buldukları ile acımasızca uğraşıyor. Şimdi ise taktik değiştirdi ve “suçluları” ceza olarak Ukrayna’ya savaşa gönderiyor. 

Mart sonunda Kadırov, Çeçenistan’ın eski İçişleri Bakan Yardımcısı Apti Alaudinov’u Ukrayna’ya gönderdi. Alaudinov birkaç sene önce görevden alınmış ve Kadırov’un yakın çevresinden uzaklaştırılmıştı. Eski polis, Kadırov karşıtı komploculara katılmak veya sempati duymakla suçlanıyordu. Aynı dosya çerçevesinde Argun kent belediye başkanı Movsar Temirbayev de gözaltına alınmıştı. Temirbayev, gayri resmi hapsinden birkaç gün sonra serbest bırakıldı ve kendi arabasında uçuruma yuvarlandı. Apti Alaudinov hafif korkutuldu ve şimdi Ukrayna’da kahramanlık göstererek kendini affettirmesi gerekiyor. 

Birkaç sene önce Kadırov’un düşmanlarına karşı radikal vaazlarıyla tanınan eski imam Muhammet Hiytanayev de gözden düştü. Muhalif blog yazarı Hasan Halitov’un verdiği bilgiye göre, Hiytanayev de Ukrayna’ya gönderildi ve orada esir düştü. 

Dolayısıyla, Kadırov için savaş sadece kendi gücünü ve Kremlin’e kendi önemini gösterme fırsatı değil, aynı zamanda Çeçenistan’ın içinde kendi iktidarını güçlendirme ve düşmanlarını yok etme aracıdır. 

The Insider tarafından yayınlanan makale, gdh.digital tarafından tercüme edilmiştir.