Yazılım hatası ABD F-35 savaş uçağının düşmesine yol açtı
ABD Hava Kuvvetleri tarafından yürütülen bir soruşturma, geçtiğimiz Ekim ayında Utah'taki Hill Hava Kuvvetleri Üssü'nde bir F-35A Lightning II savaş uçağının, türbülanslı havanın aviyoniklerini karıştırarak jeti kontrol edilemez hale getirmesi sonucu düştüğünü ortaya çıkardı.
Ölümle sonuçlanmayan bu kaza, jetlerin uçmaya başladığı 2012 yılından bu yana Hava Kuvvetlerine ait bir F-35A'nın ikinci kez bir kaza sonucu yok oluşuna işaret ediyor.
Servis Perşembe günü yayınladığı bir raporda bu kazanın Hava Kuvvetlerine maliyetinin 166 milyon dolardan fazla olduğunu belirtti.
Rapora göre kaza 19 Ekim 2022'de yerel saatle akşam 6'dan hemen sonra, bir F-35A dörtlüsü "olaysız" bir eğitim sortisinden Hill'e dönerken meydana geldi. Düşen jet, Hill'in 421. Avcı Filosuna atanmış olup, dört uçaklık formasyonun üçüncü uçağı olarak üsse yaklaşmaktaydı.
Raporda, inişe hazırlandıkları sırada pilotun önündeki uçaktan kaynaklanan "hafif bir türbülans" hissettiği belirtildi.
İnişli çıkışlı hava F-35'in uçuş kontrollerinin yanlış uçuş verileri kaydetmesine neden oldu ve jet pilotun manuel kontrol girişimlerine yanıt vermeyi bıraktı.
Pilot inişi iptal edip tekrar denemeye çalıştı, ancak jet keskin bir şekilde sola yatarak yanıt verdi. Uçağı düzeltmek için yapılan diğer girişimler başarısız olundu ve pilot üssün kuzeyinde güvenli bir şekilde kendini fırlattı.
F-35 ise Hill'deki bir pistin yakınına düştü.
Rapora göre tüm olay 10 saniyeden daha kısa sürmüştür.
Kazayı yerden izleyen bir F-35 test pilotu müfettişlere uçağın "kontrolden çıkmadan önce tamamen normal bir F-35 gibi göründüğünü" söyledi.
"Gerçekten büyük uçuş kontrol yüzeyi hareketleri gördüm - [stabilizatörler], arka kenar flapları, dümenlerin hepsi oldukça hızlı hareket ediyor gibiydi."
Müfettişler kazaya karışan pilotun o gün yürürlükte olan türbülans prosedürlerine uymadığını tespit etti.
Bu, havacıların inişler arasında en az 9,000 feet olacak şekilde birbirlerinden daha uzakta uçmalarını gerektirmektedir.
Ancak raporda F-35'in uçuş el kitabında pilotların inişlerini 3.000 feet aralıklarla yapmaları gerektiği belirtilirken, türbülans durumunda inişlerin ne kadar aralıklarla yapılacağı belirtilmiyor.
Simülasyonlar, sorunun türbülansın fiziksel etkilerinden değil, jetin uçuş verilerini yanlış yorumlamasından kaynaklandığını doğrulamıştır.
Raporda, "F-35, 600.000'den fazla uçuş saatine sahiptir ve bu, uçak türbülansının hava veri sistemi üzerinde bu etkiye sahip olduğu bilinen ilk olaydır" denildi.
Hava Kuvvetleri benzer bir kazanın tekrar yaşanma olasılığının asgari düzeyde olduğunu belirtti.
Hava Muharebe Komutanlığı sözcüsü "Her uçak kazasında olduğu gibi, bu rapordan elde edilen bulguları, süreçleri iyileştirmek ve Hava Kuvvetleri genelinde uçuş güvenliğini arttırmak için uygun şekilde birleştireceğiz" dedi.
F-35A, Hava Kuvvetleri'nin havadan keşif, kara saldırısı ve hava savunma görevleri için kullandığı en gelişmiş stealth avcı uçağıdır.
Servis, 2023 yılında ABD ve denizaşırı ülkelerdeki çeşitli üslerde konuşlandırılacak olan F-35A'ların sayısını 375'ten 432'ye çıkarmayı planlıyor.