AB krizin faturasını iş dünyasına kesti: 140 Milyar Euro

Avrupa'da hükümetler, Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşı sonrası artan enerji fiyatı gibi nedenlerle son yıllarda yükselen enflasyonla mücadele ederken krizin faturası ağır oldu. Yüksek enflasyona karşı Avrupa Merkez Bankası (ECB) 11 yıl sonra ilk faiz artırımına giderken, Avrupa Birliği'ne (AB) üye ülkeler de enflasyonu yukarı baskılayan enerji fiyatlarına karşı özel tedbirler almaya başladı.

AB Komisyonu'nun 15 Eylül’de açıkladığı acil durum planında düşük maliyetli elektrik üreticilerinin gelirlerinin sınırlandırılmasını, fosil yakıt firmalarından katkı alınmasını, elektrik talebinin düşürülmesini ve enerji şirketlerine likidite sağlanmasını içeriyordu. Buradan sağlanacak 140 milyar avro kaynakla halk ve işletmelere destek olunması öngörülüyor. Bu kapsamda, AB komisyonu, tüketicilerin artan yaşam maliyetleriyle mücadelesini desteklemek için enerji şirketlerinden 140 milyar avro toplayacak.

AB bünyesinde ülkeler de özel tedbirler almaya başlarken, Macaristan'da hükûmet, 17 Eylül’de tüketicileri artan fiyatlardan korumak için akaryakıt ve temel gıda ürünlerine yönelik 15 Kasım 2021'de yürürlüğe giren tavan fiyat uygulamasının süresini yıl sonuna kadar uzattı. Yakacak odun temin edilmesi için ağaç kesme düzenlemeleri gevşetildi. Fransa'da elektrik fiyat artışı yıl sonuna kadar yüzde 4'le sınırlandırılırken, 2023'te elektrik ve gaz fiyatlarındaki artış yüzde 15'de çıkarıldı. Fransa Ulusal Meclisi, geçen ay, emeklilik maaşlarını ve sosyal yardımları artırmayı ve kira artışlarını askıya almayı amaçlayan 20 milyar avroluk yasa tasarısını kabul etti.

İtalya hükümeti, 16 Eylül'de yükselen enerji fiyatlarının şirketler üzerindeki etkisini azaltmayı amaçlayan 14 milyar avroluk yeni paketi onayladı. Savaş öncesi Rusya ile çok yakın enerji bağları bulunan ve enerjide Rus kaynaklarına bağımlı Almanya'da hükümet, gıda ve akaryakıt alanındaki rekor fiyatlar enflasyon karşısında gelirleri eriyen hane halklarını zor durumda bırakmasından ardından tedbirleri artırıyor.

Alman hükümeti, bu yıl artan enerji fiyatları karşısında vatandaşlarına yardımcı olmak için 30 milyar avroluk iki yardım paketinin ardından 65 milyar avroluk bir paket daha hazırladı. Artan enerji fiyatlarının vatandaşlara yansımasını azaltmak için vergi mükellefi her çalışana bir defaya mahsus 300 avro ödeme yapma kararı alındı. Hükümet, Avrupa'yı saran enerji krizi sürecinde Finlandiya kamu şirketi Fortum'un çoğunluk hissesine sahip olduğu Uniper'in kamulaştırılmasını da değerlendirmeye aldı.

Polonya hükümeti, 2023'te haneler tarafından tüketilen elektrikte ilk 2000 kilovatsaatin fiyatını dondurmayı planlarken, enerji maliyetlerini azaltıp hane halkını ve şirketleri desteklemek için yaklaşık 6,5 milyar dolar harcama kararı aldı. Ayrıca hükümet, yüzde 16,1’lik yüksek enflasyon sonrası, asgari ücreti de 2023’de vergi öncesi krizin faturası 640 avrodan 763 avroya çıkarma kararı aldı.

AB Dönem Başkanı Çekya, kıtada artan enerji fiyatlarını sık sık masaya getirirken, gelecek yıl elektrik ve gaz fiyatlarına üst sınır uygulayacak. Yeni hükümete sahip İngiltere ise 1 Ekim’den itibaren hane halkının enerji faturalarının toplamının yıllık en fazla 2 bin 500 sterlin olacak şekilde iki yıl boyunca sabit tutacak. İngiltere’de uzmanlar, hükümeti hane halkının enerji faturalarına yapacağı desteği finanse edebilmek için yaklaşık 100 milyar sterlin seviyesinde borçlanmaya gitmeyi planladığını belirtiyor.

Portekiz'de hükümet, enerji krizine ve yüksek enflasyona karşı şirketlere yardım için 1 milyar 400 milyon avroluk yardım paketi hazırlarken, ülkede elektrik te KDV oranları düşürüldü.

İspanya’da doğal gazda KDV'nin ekim ayından itibaren yüzde 21'den yüzde 5'e düşürülmesine karar verildi. Elektrik üretiminde kullanılan doğal gaza tavan fiyat getirildi. İsveç ve Finlandiya, yüksek fiyatlar nedeniyle likidite sıkıntısı yaşayacak, enerji şirketlerine likidite garantisi sunacaklarını açıkladı.

Belçika’da yoksullara yönelik sosyal enerji tarifelerinin süresi uzatılırken, evini kalorifer yakıtı ile ısıtanlara 225 avro ve elektrik faturalarına katkı için abonelere 100 avroluk katkı sağlandı. Elektrik ve doğal gazda yüzde 6'lık indirimli KDV ile kalorifer yakıtı desteği 2023 yılı mart ayı sonuna kadar uzatıldı.

Danimarka, kira fiyatlarının aşırı derecede artmasını engellemek için gelecek yıl için kira artışlarını yüzde 4 ile sınırladı.

Krizin faturası ve tedbirleri ile ilgili haber için tıklayınız.