ABD Başkanı Biden'a azil soruşturması ne anlama geliyor?

Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy’nin, Başkan Joe Biden aleyhine azil soruşturması başlatacağını açıklamasıyla ABD’de azil süreci bir kez daha gündemde.

McCarthy, dün yaptığı açıklamada, Temsilciler Meclisi'nin bu yıl Biden ailesine ilişkin soruşturmalarının daha derin incelemeyi gerektiren bir “yolsuzluk kültürünü” ortaya çıkardığını söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre ise Biden hakkında azil soruşturması açma planlarını “temelsiz” olarak niteledi.

“Bu siyasi bir gösteri” diyen Jean-Pierre, Hunter Biden'ın iş bağlantılarını soruşturan Cumhuriyetçiler'in Başkan Biden'a karşı kullanabilecekleri hiçbir kanıt elde edemediklerini söyledi. Soruşturma, Başkan Biden'ın oğlu Hunter'ın iş bağlantılarından fayda sağlayıp sağlamadığına odaklanıyor.

Jean-Pierre ayrıca McCarthy'nin Cumhuriyetçi Parti'nin Marjorie Taylor-Greene gibi aşırı sağcı üyelerinden gelen baskılara dayanamayarak azil soruşturması açılması talimatını verdiğinin görüldüğünü kaydetti.

“Tüm bunlar, bu işin gayrimeşru yollardan nasıl yapılacağını gösteriyor, Başkan'ı gerçeklerle değil, siyasi güdümle hedef alıyor” diyen Jean-Pierre, “Başkan hiçbir yanlış yapmadığı için” Cumhuriyetçiler'in de Biden aleyhine hiçbir kanıt bulamadığını söyledi.

Temsilciler Meclisi Başkanı; Adalet, Denetim ve Yollar ve Araçlar Komisyonları'nın başkanlarına azil soruşturmasını yürütme talimatı vereceğini söyledi. Bu komisyonlar aylardır Biden ailesiyle ilgili bazı soruşturmalar üzerinde çalışsa da Başkan Biden'ın suçlamalarla herhangi bir bağlantısını henüz ortaya çıkarmış değil.

Beyaz Saray ise bu çabaları “aşırı siyasetin en kötü örneği” olarak niteledi.

Beyaz Saray sözcülerinden Ian Sams, “Temsilciler Meclisi'ndeki Cumhuriyetçiler 9 aydır Başkan'ı soruşturuyor, şimdiye kadar yasaların çiğnendiğine ilişkin hiçbir kanıt elde edemediler” dedi.

Cumhuriyetçi Parti Başkan Joe Biden hakkında neden azil soruşturması açmak istiyor?

Temsilciler Meclisi'ndeki Cumhuriyetçiler, Ocak ayında çoğunluğu ele geçirdiklerinden bu yana Başkan Biden ve oğlu Hunter Biden hakkında agresif soruşturmalar yürütüyor, baba Biden'ın adını ve nüfuzunu kullanarak oğluna avantajlar sağladığı yönünde kanıtsız iddialarda bulunuyor. Bu suçlamalar, eski Başkan Donald Trump'ın Biden ailesi hakkında yıllardır öne sürdüğü iddiaları anımsatıyor.

Cumhuriyetçiler, Joe Biden'ın Başkan Yardımcısı olduğu dönemde bir rüşvet komplosuna dahil olduğuna ilişkin ABD Federal Soruşturma Dairesi'ne (FBI) yapılan doğrulanmamış ihbara odaklanıyor. 2019'da ortaya çıkan rüşvet iddiası, Joe Biden'ın Ukrayna'ya, oğlu Hunter'ın da yönetim kurulunda olduğu petrol ve doğalgaz firması Burisma'yla ilgili soruşturmayı durdurması için başsavcısını görevden alması için baskı yaptığını ortaya atıyor.

Demokrat Partililer, Trump'ın başkanlık döneminde ABD Adalet Bakanlığı'nın Burisma iddiasını soruşturduğunu ve sekiz ay sonra “delil yetersizliğinden” soruşturmayı kapattığını kaydediyor. Yolsuzluğa karıştığına inanılan Ukraynalı yetkilinin görevden uzaklaştırılması çağrısını başka ülkeler de yapıyordu. Hunter Biden'ın eski bir iş ortağı, Kongre'de verdiği ifadede, rüşvet iddialarının asılsız olduğunu söyledi.

Ancak buna rağmen Temsilciler Meclisi'nde üç komisyon, Başkan Biden ve oğluyla ilgili soruşturmalar yürüttü. Bunların birinde Hunter Biden'ın yabancı müşterilerle iş ilişkilerini güçlendirmek için “Biden markasını” kullandığı kaydediliyordu. Cumhuriyetçiler ayrıca Hunter Biden'ın ayrıcalıklı muamele gördüğünü iddia ediyor.

Cumhuriyetçiler Hunter Biden'ın finansal işlerini doğrudan babası Joe Biden'la ilişkilendirme arayışına girse de Başkan Biden'ın oğlunun işlerine doğrudan katılım sağladığını kanıtlayacak delil ortaya koyamadı. Joe Biden'ın sadece oğlu Hunter'ın müşterileriyle akşam yemeği yediği ya da kendileriyle selamlaştığı biliniyor.

Azil soruşturması Joe Biden'ın görevden azledileceği anlamına mı geliyor?

Hakkında azil soruşturması açılmış olması, Joe Biden'ın görevden azledileceği anlamına gelmiyor.

Temsilciler Meclisi'nin Biden'ı görevden azletmesi için Biden hakkında en az bir azil suçlamasını onaylaması, bunun için de oy çoğunluğunu sağlaması gerekiyor. Bir azil soruşturmasının herhangi bir suçlama olmadan kapatılması da mümkün.

Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu'ndan Cumhuriyetçi Partili Darrell Issa, “Herkes şunu anlamalı, görevden azil ana hedef değil. Azil soruşturmasının anlamı, yasa ihlali olup olmadığını denetlemektir” dedi.

Cumhuriyetçi Parti'nin elinde hangi deliller var?

Temsilciler Meclisi Denetim Komisyonu Başkanı James Comer, Maliye Bakanlığı'ndan ve çeşitli mali kuruluşlardan Biden ailesinin bazı fertlerine ve yakın çevresine ait binlerce sayfalık mali kayıt ve belge ele geçirdi

Comer, herhangi bir kanıta dayanmadan, bu belgelerde Hunter Biden'ın babasının adını kullanmasıyla ve Biden'ın başkan yardımcısıyken verdiği politika kararları arasında net bir bağlantı kurmak için yeterli malzeme olduğunu iddia etmiş, ancak bu bağlantı iddiası kanıtlanamamıştı.

Comer ayrıca Haziran ayında yıllardır süren Hunter Biden soruşturmasının kapsamını genişletmek için Adalet ile Yollar ve Araçlar Komisyonları'nın Cumhuriyetçi Partili başkanlarıyla güçlerini birleştirmişti. FBI ve Federal Vergi Dairesi IRS, uzun yıllardır Hunter Biden'ı soruşturuyor. Bu yaz dava anlaşmayla sonuçlanmak üzereyken yargıcın anlaşma şartlarını reddetmesi üzerine anlaşma olasılığı masadan kalkmıştı.

İki IRS yetkilisinin Kongre'de verdikleri ifadelerde Adalet Bakanlığı'nın 2018'de açılan davaya uygunsuzca müdahil olduğunu kaydetmeleri üzerine anlaşma gerçekleşmemişti.

ABD Adalet Bakanı Merrick Garland'ın geçen ay Hunter Biden'ın soruşturulması için özel yetkili savcı ataması, soruşturmanın kapsamının genişleyip uzayabileceği anlamına geliyor.

Azil soruşturması nasıl işleyecek?

McCarthy, azil soruşturmasının liderliğini Comer'ın üstlenmesini talep ettiğini, Comer'ın Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu Başkanı Jim Jordan ve Yollar ve Araçlar Komisyonu Başkanı Jason Smith ile işbirliği yapacağını söyledi.

McCarthy daha önce Temsilciler Meclisi'nin soruşturma açmak için oylama yapacağını söylemesine rağmen dün böyle bir taahhütte bulunmadı.

ABD Anayasası ve Temsilciler Meclisi kuralları, azil soruşturması açmak için oylama yapılmasını şart koşmuyor. Ancak daha önceki başkanlık azil soruşturmalarında Temsilciler Meclisi'ne yetki veren karar tasarıları oylanarak kabul edilmişti.

McCarthy'nin Temsilciler Meclisi'nde Biden hakkında azil soruşturması açılmasını onaylayacak yeterli oyu sağlayıp sağlayamayacağı belirsiz. Bazı Cumhuriyetçi Partililer, yeterli kanıt bulunmadığı gerekçesiyle Biden aleyhine azil soruşturması açılmasına karşı çıkıyor.

Azil soruşturması tamamlandığında Temsilciler Meclisi, azil gerekçelerini belirlemekle yükümlü olan Adalet Komisyonu'na, oturumlar düzenleme ve azil iddianamesini hazırlama yetkisi tanıyor.

Soruşturma ne kadar sürecek?

Azil soruşturmasının ne kadar sürebileceği ya da sürmesi gerektiğine ilişkin kurallar bulunmuyor. Biden hakkındaki soruşturmanın süresi, McCarthy ve diğer Cumhuriyetçi liderlerin soruşturmayı sonlandırmak ya da azil gerekçelerine geçmek için doğru zamanlamanın ne olacağı kararına göre birkaç aydan bir yıla kadar sürebilir.

Soruşturmanın tamamlanmasına ilişkin tek esas son tarih ise şu an görevde olan Kongre'nin görev süresinin dolacağı 2 Ocak 2025.

Cumhuriyetçiler Biden'ı görevden azletmeye karar verirse ne olacak?

Eğer Cumhuriyetçiler Biden'ın yasaları çiğnediği ve görevi kötüye kullandığına ilişkin yeterli kanıt olduğu kararına varırsa Adalet Komisyonu, azil gerekçelerini belirleme aşamasına geçer. Bu gerekçelerin komisyondan salt çoğunlukla oylanarak geçmesi sonrasındaysa Temsilciler Meclisi'nin tamamının katılacağı oylama yapılır. Biden'ın görevden azledilmesi için Temsilciler Meclisi'nde oy çoğunluğu sağlamak gerekir.

Şimdiye kadar sadece Andrew Jackson, Bill Clinton ve Donald Trump hakkında görevden azil soruşturması açıldı.

Temsilciler Meclisi'nde onaylanması durumunda azil suçlamaları Senato'ya intikal eder. Senato'nun kontrolünü elinde tutan Demokrat Parti'nin liderlerinin böyle bir senaryoda Biden'ı yargılaması gerekir.

Senato'daki duruşmada senatörler jüri, bazı Temsilciler Meclisi üyeleri de savcı görevi üstlenir. Duruşmayı Anayasa Mahkemesi Başkanı yönetir. Senato'nun üçte ikilik çoğunlukla azil gerekçelerini onaylaması ve “suçlu” hükmü vermesi halinde başkan, hüküm giyer ve görevden alınır. Tüm azil gerekçelerinin reddedilmesi ise başkanın beraatiyle sonuçlanır.