ABD, Ukrayna için yeni askeri strateji arayışında

Yeni yaklaşım arayışı, Ukrayna'nın aylarca süren karşı saldırısının işgalci Rus ordusuna kaybettiği toprakları geri alma hedefinde başarısız olmasının ve üst düzey Amerikalı yetkililerle Ukraynalı mevkidaşları arasında haftalarca süren gergin görüşmelerin ardından geldi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, bu hafta Başkan Biden ve Kongre ile ileriye dönük yolları görüşmek üzere aceleyle ayarlanan toplantılar için Pazartesi günü Washington'a geldi. İki başkan hem savaş alanında hem de Capitol Hill'de dayanışma göstermeye ve kritik bir dönemde Ukrayna'ya desteği arttırmaya çalışacak.

Ukrayna'nın yaşadığı gerilemeler, Cumhuriyetçilerin Kiev'e yönelik Amerikan mali yardımının devam etmesi yönündeki desteğinin erozyona uğradığı bir döneme denk geldi. Hatta bazı üst düzey ABD'li yetkililer, savaşın önümüzdeki yıl uzun bir çıkmaza girmesi halinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir V. Putin'in avantaj sağlayacağı endişelerini dile getirdiler.

Biden geçen hafta Kongre'ye Ukrayna'ya yeni bir finansman turu için baskı yaparken "Putin'in kazanmasına izin veremeyiz" dedi.

"Bu bizim ezici ulusal çıkarımıza ve tüm dostlarımızın uluslararası çıkarına. Ukrayna'ya tedarik sağlama kabiliyetimizdeki herhangi bir kesinti Putin'in konumunu açıkça güçlendirir."

Rus ordusu, 2022'de Kiev'e yaptığı başarısız saldırının ardından talihini tersine çevirmeye başladı ve gücünü yeniden inşa ediyor. Amerikalı yetkililere göre Moskova artık daha fazla asker, mühimmat ve füzeye sahip ve birçoğu İran tarafından tedarik edilen kamikaze İHA filosuyla ateş gücü avantajını arttırdı.

Amerika Birleşik Devletleri Ukrayna'ya verdiği yüz yüze askeri danışmanlık hizmetini arttırıyor ve üç yıldızlı bir generali sahada önemli bir zaman geçirmesi için Kiev'e gönderiyor.

ABD'li ve Ukraynalı askeri yetkililer, önümüzdeki ay Almanya'nın Wiesbaden kentinde yapılması planlanan bir dizi savaş oyununda yeni bir stratejinin ayrıntıları üzerinde çalışmayı umduklarını söylüyorlar.

Amerikalılar, Ukrayna'nın sahip olduğu toprakları elinde tutmaya, kazmaya ve yıl boyunca erzak ve kuvvet biriktirmeye odaklanan muhafazakar bir strateji için bastırıyor.

Ukraynalılar ise dünyanın dikkatini çekmek umuduyla ya karadan ya da uzun menzilli saldırılarla saldırıya geçmek istiyor.

Riskler çok büyük. Amerikalı yetkililer yeni bir strateji ve ek finansman olmadan Ukrayna'nın savaşı kaybedebileceğini söylüyor.

Yönetim yetkilileri Putin'in Amerikan desteğinin azalacağına dair bahse girdiğini savunuyor ve Ukrayna'nın NATO tarafından sağlanan mühimmatının bitmesi halinde Rusya'nın günler içinde galip geleceğine dair son açıklamalarına işaret ediyor.

Amerika Birleşik Devletleri Ukrayna'ya son iki yılda 111 milyar dolardan fazla askeri ve ekonomik destek verdi. Ancak Cumhuriyetçilerin önemli bir kısmı artık daha fazla harcama yapılmasına karşı olduklarını söylüyor ve diğerleri de herhangi bir ek fon için oy kullanmadan önce yeni bir strateji görmeyi talep ediyor.

Amerikalı yetkililere göre pek çok Ukraynalı lider, ABD'nin savaş için fon sağlamaya devam etmesinin ne kadar tehlikeli olduğunun farkında değil.

Bu Ukraynalı generaller ve üst düzey sivil yetkililer ABD'nin ne sağlayacağı konusunda gerçekçi olmayan beklentilere sahipler. Örneğin Batı'nın mevcut olmayan stoklarından milyonlarca top mermisi istiyorlar.

Amerikalı yetkililer Ukrayna'nın daha dar bir bütçeyle savaşmak zorunda kalacağını söylüyor.

ABD ordusundan bazıları Ukrayna'nın bir "tut ve inşa et" stratejisi izlemesini istiyor - sahip olduğu toprakları elinde tutmaya ve 2024 yılına kadar silah üretme kabiliyetini geliştirmeye odaklanmak.

ABD bu stratejinin Ukrayna'nın kendi kendine yeterliliğini arttıracağına ve Kiev'in yeni bir Rus hamlesini püskürtebilecek konumda olmasını sağlayacağına inanıyor.

Amaç, Rusya'nın önümüzdeki yılın sonunda veya 2025'te anlamlı müzakerelere girmeyi düşünebileceği kadar inandırıcı bir tehdit yaratmak olacaktır.

Aynı zamanda Ukraynalı yetkililer geçen sonbaharda Kırım'a yaptıkları başarılı derin saldırıları temel alan stratejiler üzerinde çalışıyorlar. Silah fabrikalarına, silah depolarına ve mühimmat taşıyan tren hatlarına yönelik saldırılarla Rusya'nın dengesini bozmak ve sembolik zaferler kazanmak için yaratıcı yollar arıyorlar. Ukraynalı eski bir üst düzey askeri yetkili önerileri tartışmayı reddetti ancak yeni planın rafine edildiğini ve "çok cüretkar" olduğunu söyledi.

Amerikalı yetkililer stratejide bir değişiklik yapılmaması halinde 2024 yılının, binlerce gencin hayatını kaybettiği ve savaş hatlarının çok az değiştiği I. Dünya Savaşı'nın en ölümcül yılı olan 1916'ya benzeyebileceğini söylüyor.

Ukrayna hastaneleri şimdiden yaralı askerlerle doldu. Ambulanslar bu yılki karşı saldırı boyunca cepheden cepheye gidip geldi. Ukrayna savaşta ölenlerin resmi sayısını açıklamadı ama yetkililer kayıpların çok fazla olduğunu kabul ediyor.

2023 karşı taarruzu, Ukrayna ordusunu Amerika'nınkine benzer bir şekilde yeniden kurmak üzerine inşa edilmişti. Eleştirmenlere göre bu, ABD'nin Vietnam, Irak ve Afganistan'da denediği ve büyük ölçüde başarısız olduğu bir yaklaşımdı.

Ancak bazı uzlaşma işaretleri var. Üst düzey Amerikalı yetkililer Ukrayna'nın bazı yeni fikirlerine açık olduklarını söylediler. ABD'li yetkililer Ukrayna'nın bu sonbaharda Kırım'a yaptığı derin saldırıların Rusya için ölümcül olduğunu ve hayal kırıklığı yaratan bir karşı saldırıda parlak bir nokta olduğunu söyledi. Amerikalı stratejistler, enerjilerinin çoğunu güçlerini yeniden inşa etmeye harcasalar bile Ukraynalıların önümüzdeki yıl bu başarıyı geliştirebileceklerine inanıyor.

Avrupa'daki en üst düzey Amerikalı komutan olan General Christopher G. Cavoli, Ukraynalı yetkililerle koordinasyonda daha büyük bir rol üstleniyor.

Pentagon ayrıca Almanya'daki bir üsten Ukrayna'ya destek komutası veren Korgeneral Antonio A. Aguto Jr'ı uzun süreler Kiev'de kalması için göndermeye karar verdi.

Amerikalı yetkililer, General Aguto'nun ABD'nin sunduğu tavsiyeleri geliştirmek için ülkenin askeri liderliğiyle daha doğrudan çalışacağını söyledi. Beyaz Saray, ABD askeri danışmanlarının ülkede daimi olarak bulunmamasını tercih ederken, General Aguto'nun Kiev'e sık sık gidip gelmesi bu kısıtlamanın sonunu getirecek.

Robotyne muharebesi Ukrayna'nın karşı taarruzunun boşa çıkan umutlarını özetliyor.

Ağustos ayına gelindiğinde, ABD tarafından eğitilen mekanize kuvvetler, aylarca savaştıktan sonra sadece birkaç mil ötesine geçmek için küçük köye yaklaştı. Ay sonunda Ukraynalı yetkililer, Ukrayna'nın güney sahilinden yaklaşık 50 mil uzaklıktaki mezrayı geri aldıklarını iddia ettiler.

ABD'li ve Ukraynalı yetkililer bu zaferin küçük ama önemli olduğunu, Rus hatlarını yararak Karadeniz'e ulaşma ve Kremlin'in ikmal yollarını kesme yolunda bir adım olduğunu söylediler.

Washington'da ABD'li yetkililer Ukraynalıların Rus savunmasının ilk katmanını neredeyse yarmış olduklarını ve diğer savunma katmanlarının gücünü test etmek amacıyla saldırıya devam edeceklerini söyledi.

Ancak Rusya'nın savunması ABD'nin tahmin ettiğinden çok daha güçlü çıktı. Ve Robotyne bir zaferden ziyade kanlı bir boğuşmaya dönüştü.

Amerika Birleşik Devletleri tarafından eğitilen dokuz tugaydan biri olan 47. Tugay büyük kayıplar verdi: çok sayıda asker yaralandı ya da öldü.

Bradley savaş araçları ve diğer birliklerin Stryker zırhlı personel taşıyıcıları ve Alman Leopard tankları imha edildi. Sosyal medyada yayınlanan videolar, yanan enkazı ve artan Ukraynalı kayıpları gözler önüne serdi.

Kasabanın kendisi harabeye döndü: Yaz boyunca çekilen uydu görüntüleri kraterlerden oluşan bir ay manzarası gösteriyor.

Kış yaklaşırken, Ukrayna kuvvetleri hala Robotyne'nin dış mahallelerinde sıkışmış durumda ve yakın zamanda Rus savunmasının bir sonraki hattını aşabileceklerine dair çok az umutları var.

Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri Ukrayna'ya tank ve diğer zırhlı araçları göndermek ve yeni kurulan birlikleri gelişmiş askeri taktikler konusunda eğitmek için milyonlarca dolar harcadı. Ancak Ukrayna'nın yaz boyunca ve sonbahara doğru gerçekleştirdiği ilerlemeye rağmen Rus güçleri ülkenin yaklaşık yüzde 20'sini ellerinde tutmayı başardı.

ABD ve müttefik askeri personeli üç ay boyunca dokuz tugayı ve 36,000 Ukraynalı askeri manevra savaşının temelleri konusunda eğitti. Amerikalı stratejistler tarafından ileri sürülen teoriye göre, yalnızca ağır bir kuvvet Rusya'nın sertleşmiş hatlarını delip geçebilir ve Ukrayna'nın güneydoğu kıyı şeridini geri alabilirdi.

Ancak Amerika Birleşik Devletleri Ukrayna'ya silahların nasıl kullanılacağını öğretirken, Ruslar da savaşa hazırlandılar.

ABD'li ve Ukraynalı stratejistler başlangıçta Rusların savunmalarını ne kadar güçlendirdiklerinin farkında değildi. Almanya'da eğitim gören Ukraynalı birlikler, sonunda karşılaşacaklarından çok daha az güçlü savunmaları aşma alıştırmaları yaptılar.

Rusya'nın derin savunması, Kore Savaşı'ndan bu yana görülmemiş kadar zorlu mayın tarlaları içeriyordu ve bu eski teknoloji, ilerleyen Ukrayna Ordusu'nu önce yavaşlattı sonra da durdurdu. Ancak Rusya'nın Çin yapımı ticari insansız hava araçları da dahil olmak üzere çeşitli insansız hava araçlarını kullanması, mekanize manevra savaşının doğasını temelden değiştirdi.

Geçmişte cephe hattı boyunca ilerleyen kuvvetler düşmanları karşılık vermeden önce avantaj elde edebiliyordu. Şimdi ise savaş alanı neredeyse sürekli gözlem altında olduğundan, her iki tarafın da tespit edilmeden ve topçu ateşiyle ya da karşı saldırıyla durdurulmadan avantaj elde etmesi zor.

Rus insansız hava araçları cephedeki birlikler ile Ukrayna'nın komuta merkezi arasındaki iletişimi kesmeyi başardı. Diğer insansız hava araçları Ukrayna'nın mayın tarama ekiplerini tespit etmek için kullanıldı ve Rusya'nın onları vurmak için saldırı helikopterleri göndermesine izin verdi.

Yeni mekanize güçlerin nasıl ve nerede kullanılacağı konusunda ABD'li generallerle yaşanan keskin anlaşmazlıklar Ukrayna'nın sorunlarını daha da derinleştirdi.

Zelensky'nin de aralarında bulunduğu Ukraynalı yetkililer, Rus güçlerinin çabalarını burada yoğunlaştırması nedeniyle ülkenin doğusunun en önemli alan olduğu sonucuna vardı.

Washington, Donbas bölgesi de dahil olmak üzere Ukrayna'nın doğusunu stratejik açıdan işgal altındaki güney kıyı şeridinden daha az önemli görüyordu.

Amerikalılar Ukraynalıların güneye odaklanmasını, Moskova'nın Kırım ile Rusya sınırı arasındaki Ukrayna toprak şeridi üzerindeki hakimiyetini kırmasını ya da tehdit etmesini istiyordu. Ukrayna'nın komuta kademesi bu savunmanın aşılamayacak kadar sert olduğuna ve buradaki kara mayınlarını aşmanın büyük kayıplara yol açacağına inanıyordu.

Sonuç olarak Ukrayna, kuvvetlerini doğu ve güney arasında bölüştürdü ve tek bir ana saldırı yoluna bağlı kalmayı reddetti. Ve kesin bir ilerleme yerine, ezici bir çıkmaz ortaya çıktı.

Ukraynalı askeri liderler, özellikle de kara birliklerini koruyacak hava güçleri olmadığı göz önüne alındığında, Amerikan beklentilerinin gerçekçi olmadığına inandıklarını söylediler.

Carnegie Endowment for International Peace'de akademisyen olan Eric Ciaramella, "Karşı taarruzun başarısız olmasının pek çok nedeni var ama Ukrayna'nın eleştirisinde doğruluk payı var" dedi. "Bir tür kolektif beklenti enflasyonu vardı."

2023 kampanyası tam bir başarısızlık değildi. ABD'li yetkililer Ukrayna'nın Rusya'nın Karadeniz filosuna ve Kırım'daki askeri komuta merkezlerine yönelik başarılı ve zarar verici saldırılarına işaret ediyor.

Bazı yetkililere göre bu, donanması olmayan bir ülkenin kazandığı büyük bir deniz zaferiydi.

Daha uzun menzilli İngiliz Storm Shadow füzeleri Kırım'daki hedeflere önemli ölçüde zarar verdi. 22 Eylül'de bir dizi Storm Shadow füzesi Rusya'nın Sivastopol'daki Karadeniz Filosu karargahını vurdu. Günler sonra Rusya filosunun bir kısmını Kırım'dan geri çekti.

Bu operasyonlar Ukrayna'nın Odesa'dan tahıl ihraç etmesine ve bazı nakliye yollarının açık kalmasına olanak sağladı ki bu kritik bir zaferdi, ancak savaşın genel seyrinde çok az değişiklik yarattı ve Ukrayna'nın herhangi bir bölgeyi geri almasına izin vermedi.

Aralarında General Cavoli ve General Aguto'nun da bulunduğu üst düzey Amerikalı askeri liderler geçen hafta Almanya'nın Wiesbaden kentindeki ABD Avrupa Ordusu karargahında iki üst düzey Ukraynalı yetkiliyle bir araya gelerek önümüzdeki yıl uygulanacak stratejinin ana hatlarını görüştü.

Ne ABD'li ne de Ukraynalı yetkililer görüşmelerin ya da yeni planın ayrıntılarını açıklamadı. Ancak nihai anlaşma ne olursa olsun, dinamiği değiştirmek kritik önem taşıyor. Analistlere göre savaş ne kadar uzun süre çıkmaza girmiş gibi algılanırsa, ek Amerikan finansmanı sağlamak da o kadar zorlaşacak.

Center for a New American Security'de akademisyen olan Andrea Kendall-Taylor, "ABD yardımının ne kadar önemli olduğunu vurgulamanın abartılı olduğunu düşünmüyorum" dedi.

"Eğer yardım devam etmezse, bu savaş ileriye dönük olarak tamamen farklı bir nitelik kazanır."

Amerikalı yetkililer, Ukrayna'nın savaşı kazanmak için ülkenin kaybettiği yaklaşık yüzde 20'lik bölümünün tamamını geri almasına gerek olmadığını söylüyor.

Savunmasını güçlendirirken ve daha fazla silah üretmek için kendi yeteneklerini geliştirirken bazı stratejik ve sembolik zaferler kazanmak, savaşı sona erdirmek için barış görüşmeleri çağrıları kaçınılmaz olarak yeniden başladığında Ukrayna'nın elini güçlendirmek için yeterli olabilir.

Amerikalı yetkililer Ukraynalıları gelecek yıla hazırlamaya çalışıyor ve Kongre'nin onaylayacağı her türlü yardımın Washington'un savaşın ilk iki yılında sağladığı finansmanla aynı olmayacağını söylüyor.

Yakın zamanda Ukrayna'yı ziyaret eden Carnegie Endowment for International Peace'in Rusya ve Avrasya programında kıdemli araştırmacı olan Michael Kofman, "Akıllıca ve verimli bir şekilde savaşmak zorundalar" dedi.

"Ukrayna ve Batı uzun vadeli bir strateji doğrultusunda doğru yatırımları yaparsa, Ukrayna avantajı yeniden ele geçirebilir."