BAE, Sudanlı mültecilere insani yardım adı altında Sudan'a silah gönderiyor

Ugandalı yetkililer, uçağın manifestosunda listelenen gıda ve tıbbi malzemeler yerine, uçağın kargo bölümünde mühimmat, saldırı tüfekleri ve diğer küçük silahlarla dolu düzinelerce yeşil plastik kasa bulduklarını söyledi.

Afrikalı ve Orta Doğulu yetkililer, 2 Haziran'da Entebbe havaalanında bulunan silahların, ABD'nin müttefiki olan BAE'nin Afrika'nın üçüncü büyük ülkesinin kontrolü için mücadele eden Sudanlı savaş lordu Korgeneral Muhammed Hamdan Dagalo'yu destekleme çabasının bir parçası olduğunu söyledi.

Yetkililer, kâr amacı gütmeyen Armed Conflict Location & Event Data Project’e göre, BAE'nin gizli silah sevkiyatlarının Sudan'ı insani bir felakete sürükleyen ve 15 Nisan'da başlamasından bu yana 3.900'den fazla kişinin ölümüne neden olan savaşı körüklediğini söyledi.

Dagalo'nun Hızlı Destek Güçleri milislerini silahlandırmak, savaşın sona ermesi için arabuluculuk yapmaya çalışan ABD ile BAE arasındaki sürtüşmeyi arttırabilir.

Birleşmiş Milletler kuruluşları ve insan hakları grupları RSF milislerini Sudan'da sivillerin öldürülmesi de dahil olmak üzere insan hakları ihlalleri yapmakla suçluyor.

The Wall Street Journal'ın sorularını yanıtlayan BAE hükümeti, Sudan'daki çatışmaya barışçıl bir çözüm bulunmasından yana olduğunu ve "insani acıları hafifletmek için her türlü desteği sağlamaya çalıştığını" söyledi.

Savaştan etkilenen insanlar için gıda ve tıbbi malzeme de dahil olmak üzere yaklaşık 2,000 metrik ton insani yardım gönderdiğini ve komşu Çad'da bir sahra hastanesi inşa ettiğini söyledi.

RSF sözcüsü grubun BAE'den silah ya da diğer askeri malzemeleri almadığını söyledi ve savaşçılarının hak ihlallerine katıldığını reddetti.

BAE, Kızıldeniz'deki stratejik konumu, Nil Nehri'ne erişimi ve geniş altın rezervleriyle Sudan'daki BAE çıkarlarının korunmasına yardımcı olması için Dagalo'ya güveniyor olabilir.

BAE'nin çıkarları arasında Sudan'ın tarım arazileri ve Kızıldeniz'de planlanan 6 milyar dolarlık bir limandaki hissesi de yer alıyor.

BM gözlemcileri daha önce Abu Dabi'yi Halife Hafter'e insansız hava araçları, lazer güdümlü bombalar ve zırhlı araçlar da dahil olmak üzere silah göndermekle suçlamıştı, Sudan'ın kuzeybatı komşusu Libya'da bir milis komutanı.

Hem Hafter hem de Dagalo, Rusya'nın Wagner Grubu ile çalışarak paramiliter grubun Libya'daki petrol sahalarına ve Sudan'daki altın madenlerine erişimine izin verdi.

Dagalo'nun RSF'si ile Sudan Silahlı Kuvvetleri arasındaki çatışmalar dört milyondan fazla insanı evlerinden ederken, BM'ye göre ülke nüfusunun yaklaşık yarısı olan 24 milyon kişi gıda ve diğer insani yardımlara ihtiyaç duyuyor.

300.000'den fazla mülteci RSF'nin kalesi Darfur'dan sınırı geçerek Çad'a kaçtı. Uçağın 2 Haziran tarihli manifestosunda söz konusu kargo bu mülteciler için insani yardım olarak listelenmişti.

Aralarında İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün de bulunduğu yerel ve uluslararası hak örgütlerine göre, Darfur'da RSF savaşçıları ve müttefik yerel milisler Nisan ayından bu yana kasaba ve köyleri basarak kadınlara tecavüz etti ve yüzlerce sivili öldürdü.

Temmuz ayında çok sayıda toplu mezarın bulunmasının ardından Uluslararası Ceza Mahkemesi savcısı, 2000'li yılların başında soykırımın yaşandığı Darfur'da olası yeni savaş suçlarını araştırdığını söyledi.

ABD'li yetkililer Suudi Arabistanlı mevkidaşlarıyla birlikte Mayıs ayından bu yana Cidde'de barış görüşmelerine aracılık ediyordu ancak RSF ve ordunun ateşkes anlaşmalarını defalarca ihlal etmesinin ardından Haziran ayında resmi müzakereler askıya alındı.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü "Çatışan taraflardan herhangi birine dışarıdan destek verildiğine dair haberlerden endişe duyarız" dedi.

"Sudan'da çatışmaların durdurulması ve insani erişim için baskı yapma çabalarında BAE ve bir dizi diğer ortakla ilişki kurmaya ve koordinasyon sağlamaya devam ediyoruz."

Biden yönetiminin Afrika politikası hakkında bilgi sahibi olan kişiler Washington'un BAE'nin RSF'ye yaptığı silah teslimatlarından haberdar olduğunu ve endişelerini Abu Dabi'deki yetkililere ilettiğini söyledi.

Silah ve mühimmatı 2 Haziran'daki uçuşta bulan Ugandalı yetkililer, BAE uçağının Çad'ın doğusundaki Amdjarass Uluslararası Havaalanı'na seyahatine devam etmesine izin verildiğini söyledi.

Ugandalı yetkililer daha sonra üstlerinden BAE'den gelen uçuşları denetlemeyi bırakmaları yönünde emir aldıklarını söyledi.

"Artık bu uçakları denetleme iznimiz yok. Onlar artık savunma bakanlığının sorumluluğunda," dedi yetkililerden biri.

"Fotoğraf çekmememiz konusunda uyarıldık."

Uganda Savunma Bakanlığı sözcüsü Entebbe havaalanının çok sayıda kargo uçuşuna ev sahipliği yaptığını söyledi, ancak Çad üzerinden RSF'ye silah tedarik etmek için havaalanını kullanan herhangi bir uçak olduğu bilgisini reddetti.

Afrikalı yetkili ve eski bir ABD'li yetkili, son teslimatlardan birinde, BAE'den askeri malzeme yüklü kamyonların Temmuz ayının son haftasında Amdjarass havaalanından Sudan'ın Al-Zarq bölgesine, Darfur'un kuzeyindeki RSF'nin kalesine doğru yola çıktığını söyledi.

Birleşik Arap Emirlikleri'nin silah sevkiyatı Çad'daki hükümetin bağlılığı konusunda da soru işaretleri yaratıyor.

ABD ve Fransa, Çad Devlet Başkanı Mahamat Déby'yi cihatçı militanlara ve Rusya'nın bölgedeki yayılmasına karşı mücadelede müttefik olarak görüyor.

Bu yılın başlarında ABD'li yetkililer Déby'yi Wagner'in sahibi Yevgeny Prigojin’in hükümetini istikrarsızlaştırmak ve muhtemelen kendisini öldürmek için Çadlı isyancılarla birlikte çalıştığı konusunda uyarmıştı.

Ancak Biden yönetiminin politikasını bilen kişiler, BAE'nin Dagalo'ya yaptığı silah sevkiyatının Wagner'in Afrika'daki en yakın ortaklarından birini desteklediğini söyledi.

Çad'ın enformasyon bakanı Aziz Mahamat Saleh yorum taleplerine yanıt vermedi.

BAE Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan 14 Haziran'da Abu Dabi'de Déby ile bir araya geldi ve iki lider bir dizi değerli askeri, madencilik ve enerji anlaşması imzaladı.

Ugandalı yetkililer, görüşmeden kısa bir süre sonra Entebbe üzerinden Çad'a yapılan uçuşların sıklaştığını söylüyor.