Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve M23 arasındaki çatışmalar yeniden şiddetlendi
Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Ruanda arasında tartışmaya neden olan M23 örgütü Güney Kivu eyaletindeki bir köye baskın düzenleyerek 50 kişiyi öldürdü.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Ruanda arasında diplomatik krize neden olan ve sınır topraklarında 2 yıldır devam eden çatışmalar, 22 Kasım 2022 tarihinde ilan edilen ateşkes ile durulmuşken 23 Mart Hareketi Örgütü'nün (M23) ateşkesi ihlal ettiği iddia edilerek bir köye baskın gerçekleştirdiği haberiyle yeniden şiddetlendi.
En son Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DKC) Ordusu M23’ün 1 Aralık’ta DKC doğusundaki Kuzey Kivu eyaletinde yer alan Kishishe kasabasına baskın düzenlendiğini ve 50 sivili öldürdüğünü açıkladı.
DKC Ordusu sivilleri korumak için karşılık vereceğini açıkladı ve M23 örgütünün bulunduğu bölgelere savaş uçaklarıyla hava saldırısı düzenledi.
DKC savaş uçakları M23’e karşı düzenlediği hava saldırısında Ruanda hükümeti DKC’nin kendi hava sahasını da ihlal ettiği belirtti.
İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler hali hazırda DKC’nin 29 Ekim’de Ruanda Büyükelçisini sınır dışı etme kararıyla durma seviyesine gelmişti.
Peki DKC Ruanda’ya karşı neden böyle bir tavır sergiliyor?
Çatışmalar DKC ve Ruanda Arasında Diplomatik Krize Neden Oluyor
DKC, M23 örgütünün Ruanda tarafından desteklendiğini ve saldırılarda payı olduğu iddia ediyor.
Bu iddia aslında BM’nin 2013 yılındaki M23 çatışmalarında M23’ün Ruanda tarafından oluşturulduğu raporuna dayanıyor.
Ruanda, BM ve DKC’nin bu iddialarını her ne kadar reddetmiş olsa da, ikili ilişkiler sıcak çatışmaların eşiğine gelmiş durumda.
22 Kasım’da M23’ün DKC’ye bağlı Kuzey Kivu eyaletinde ele geçirdiği bölgelerden geri çekilmesini sağlamak için Birleşmiş Milletler Barış Gücü MONUSCO, Democratic Forces for the Liberation of Rwanda (FDLR), Burundi ve Kenya askeri güçleri müdahale etme kararı alınmış, ardından M23 ele geçirdiği köylerden geri çekilerek ateşkes antlaşması imzalamıştı.
Bir süredir herhangi bir çatışma rapor edilmemişken, M23’ün Kuzey Kivu eyaletinde yer alan Kishishe kasabasına baskın düzenlendiği ve 50 sivilin öldürüldüğü rapor edilmesiyle çatışmalar yeniden yükseldi.
Peki M23 neden bölgedeki köylere baskınlar düzenliyor?
23 Mart Hareketi (M23) Nedir?
Çoğunlukla Kongolu Tutsi grubu olan M23, ilk olarak 2012'de Doğu DKC’nin pek çok köyünü ve bir milyon nüfuslu Goma şehrini kısa bir süre ele geçirerek öne çıktı.
Saldırılarıyla yaklaşık 140 bin insanın bölgeden göç etmesine sebep oldu.
Savaş sırasında Birleşmiş Milletler, M23’ün Ruanda tarafından oluşturulduğunu ve komuta edildiğini raporladı.
Bu rapor Ruanda’nın uluslararası baskı görmesine sebep oldu.
2013 yılında çatışmalar bittiğinde Ruanda ve DKC arasındaki diplomatik ilişkiler çoktan gerilemiş ve büyük tartışmalara sebep olmuştu.
M23 örgütü 2013 yılında hızlı çöküşünün ardından 2017 yılına kadar pek bir faaliyeti rapor edilmedi. 2017 yılından sonra etkisi küçük çaplı bazı köy baskınları BM tarafından rapor edildi.
2021 yılına gelindiğinde M23, Kuzey Kivu eyaletinde yeniden büyük faaliyetler gerçekleştirdi ve DKC’ye bağlı çok sayıda köy ve kasabayı kontrol altına aldı.
Ocak 2021- Haziran 2022 yılları arasında DKC Ordusu, ayrılıkçı radikal İslami terör örgütü ADF (Allied Democratic Forces), Ruanda’ya bağlı FDLR ve BM Barış Gücü MONUSCO arasındaki çatışmalarda bini aşkın sivil ve asker öldürüldü, yüzlerce insan yaralandı.
DKC ve Ruanda Liderleri Birbirlerini Suçluyor
DKC M23’ün Ruanda tarafından desteklendiğini BM raporlarına dayanarak ve pek çok M23 komutanın eskiden Ruanda ordusunda görev aldığını göstererek Ruanda’nın uluslararası kamuoyundan ve BM’den baskı görmesi için çalışıyor.
Öte yandan Ruanda Cumhurbaşkanı Paul Kagame ise DKC’yi Ruanda hükümetine karşı çıkan FDLR gibi isyancı örgütleri desteklemekle suçluyor.
Diplomatik krizler bu iki ülke için durma seviyesine gelmiş ve bölgenin en büyük sıkıntılarından olan altyapı eksikliği, Kivu Gölü çevresinde güvenlik sorunları ve askeri üstler nedeniyle arka plana atılmış durumda.
Hem birbirleriyle hem de hükümetlerine karşı çatışan M23 ve FDLR örgütleri, 1994 Ruanda soykırımında yer alan ve çok büyük insanlık suçları işlemiş birer isyancı paramiliter grup.
DKC karşıtı M23 terör örgütü Ruanda tarafından desteklendiği iddia edilirken, aynı zamanda Ruanda karşıtı FDLR terör örgütü DKC tarafından desteklendiği iddia ediliyor.
Bu iki örgütün faaliyetleri sonucunda şu ana kadar binlerce sivil, masum insan öldürüldü, kaçırıldı ve yüz binlerce insandan oluşan yerel halk yaşadıkları yerden kitleler halinde göç etti.