Ermenistan Batı'ya yaklaşarak ve Rusya'dan vazgeçerek ne kazanıyor ve kaybediyor?
💢 Ermenistan'da yüzde 100 Rus sermayeli 40'tan fazla Rus şirketi faaliyet gösteriyor. Bir diğer konu ise enerji alanında Rusya'ya bağımlılıktır.
💢 Eğer Ermenistan Batı odaklı bir politika izler ve Rusya'dan ayrılma yönünde ciddi adımlar atarsa Ermenistan'ın kaderi Moldova, Gürcistan ve Ukrayna'nınkiyle aynı olacaktır.
Ermenistan-Rusya ilişkilerinde soğuk ilişkiler her geçen gün artıyor. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın Fransa ve ABD'ye dayalı Batılı planları ve politikası, Moskova ile ilişkiler üzerinde önemli bir etkiye sahip. Erivan'ın Kremlin tarafından oluşturulan Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nden çekilme isteği, Ermenistan'daki Rus askeri üssünün Fransa ile değiştirilmesi hayalleri, Rusya'yı misilleme tedbirleri almaya sevk ediyor.
Paşinyan'ın 6 yıl boyunca başbakanlık yapması söz konusu ilişkilerde ciddi bir bozulmaya yol açtı. İki ülke arasındaki mevcut ilişkiler tarihte ilk kez bu kadar geriledi.
Peki Rusya'nın sınırlarına kadar koruduğu Ermenistan Moskova'dan vazgeçerse ne olur? Süreçler Rus-Ermeni savaşına dönüşebilir mi? Ermenistan bu adımları atarak ne kaybedebilir ve ne kazanabilir?
Konuyla ilgili gdh'a konuşan Azerbaycan Milletvekili Elşad Mirbaşiroğlu, Paşinyan'ın iktidara getirilmesinin asıl sebebinin Ermenistan'ı Rusya'dan uzaklaştırmak olduğuna inanıyor.
Paşinyan iktidara gelene kadar onun önderlik ettiği hareketin adı 'Çıkış'tı. Yani Paşinyan, Ermenistan'ın Avrasya Ekonomik Birliği ve Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nden (KGAÖ) ayrılmasının destekçisiydi. Bu kuruluşların Ermenistan'a hiçbir şey vaat etmediğini her zaman belirtti. Meshedilme Paşinyan'ın iktidara gelmesinde de en etkili faktör oldu. Batı, Ermenistan'a güvenliğini koruyacağına dair söz veriyor. Ancak Rusya'ya karşı harekete geçmesi gerekiyor. Eğer Ermenistan'ın güvenliğini sağlamak istiyorlarsa, Ermenistan'ı Azerbaycan'a yönelik asılsız toprak iddialarından vazgeçirmeye etkilemeliler. Azerbaycan'la barış anlaşması imzalanmalı. Ermenistan'ın güvenliğinin sağlanmasındaki tek rol budur. Ermenistan'a saldırı silahları sağlanması, onu gelecekte Rusya'ya karşı ikinci bir yara bandına dönüştürüyor. Bu, Ermenistan'ın güvenliğine ve varlığına yönelik çok ciddi bir tehdit oluşturmaktadır."
Şu anda Ermenistan ekonomisinin yaklaşık yüzde 80'i Rusya'ya bağlı. Erivan'ın Moskova'yı reddetmesi Ermenistan ekonomisini nasıl etkileyecek? Azerbaycan milletvekili Azer Badamov, bunun Ermenistan'ın devlet olarak varlığına yönelik büyük bir tehdit olduğuna inanıyor. Çünkü Batı bir yerden sonra hiçbir ülkenin arkasında durmuyor.
Ermenistan'da yüzde 100 Rus sermayeli 40'tan fazla Rus şirketi faaliyet gösteriyor. İran'dan giren doğalgaz boru hattı da Rusya'nın mülkiyetindedir ve Rusya'nın kontrolündedir. Buradan 365 milyon metreküp gaz temin ediliyor. Bu gazın Ermenistan'a ulaştırılması Rusya'nın izniyle gerçekleşmektedir. Bir diğer konu ise enerji alanında Rusya'ya bağımlılıktır. Rusya'ya karşı çıkan Moldova topraklarının bir kısmını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Bugün Ukrayna zor bir dönemden geçiyor. Gürcistan'a baktığımızda da aynı tabloyu görüyoruz. Eğer Ermenistan Batı odaklı bir politika izler ve Rusya'dan ayrılma yönünde ciddi adımlar atarsa Ermenistan'ın kaderi Moldova, Gürcistan ve Ukrayna'nınkiyle aynı olacaktır."
Paşinyan'ın iktidara gelmesinde Batı'nın rolü olduğu biliniyor. Amaç kesinlikle Ermenistan'da refahı artırmak, Ermeni halkına iyi bir yaşam sağlamak değil. Esas mesele bölgede Rusya'ya karşı cephe oluşturmaktır. Avrasya Sorunları İzleme Merkezi (Rusya) Direktörü Aslan Rubayev, Rusya'nın Ermenistan konusunda ciddi planlarının olduğunu söyledi.
Ermenistan'ı kesinlikle caydırmaya çalıştık. Ancak özetlemek gerekirse, Ermenistan'da Paşinyan iktidardayken Ermenistan'ın müttefiklerini kaybedeceğini söylemek gerekir. Ayrıca Ermenistan öznelliğini de kaybedecek. Bir bakıma Ermenistan bir deneme alanı olacak. Elbette ilişkilerimizde düzenlemeler var ama Moskova'nın isteği üzerine değil, Erivan'ın isteği üzerine. Erivan tek taraflı olarak ne dostane ne de işbirlikçi açıklamalar yaptı. Ve elbette Ermenistan'da Paşinyan ve ekibi iktidardayken kamuoyu önderleri, gazeteciler ve Ermeni uzmanlar Azerbaycan'la yapılan savaşta yaşanan yenilgiden Moskova'yı sorumlu tutuyorlardı. Moskova'ya karşı bu tür iddiaları olduğu için prensip olarak yapıcı bir diyalogdan söz edemeyiz."
Ermenistan'ın zor zamanlarda müttefik arayışı anlaşılabilir. Ancak Erivan için en iyi dostane ilişkiler ancak Türkiye ve Azerbaycan ile ilişkilerin normalleşmesi bağlamında mümkün olabilir. Aksi takdirde Fransa ile Rusya arasında kalan Ermenistan hangi ülkeyi seçerse seçsin yok olabilir.