Esad ailesinin dokunulmazlığının sonuna mı geliniyor?

20 Ocak Cumartesi sabahı İsrail’in Şam’a düzenlediği saldırıyı farklı bir boyutta değerlendirmek lazım. Hatırlanacağı üzere 3 Ocak 2020’de Bağdat Havalimanı’nda İran Devrim Muhafızları Generali Kasım Süleymani ABD’nin SİHA saldırısında öldürülmüştü.

Dönemin ABD Başkanı Donald Trump, saldırının ardından o dönemde de İsrail’de Başbakanlık koltuğunda oturan Binyamin Netanyahu’yu “bize ihanet etti” diye eleştirmiş, son anda Netanyahu’nun bu operasyondan çekildiğini ifşa etmişti.

O günlerde İsrail, bu denli üst düzey İranlı yetkilileri hedef almaktan kaçınıyordu. 7 Ekim sonrasında İsrail’in angajman kurallarını değiştirdiğini anlamıştık. Daha önce saldırılmayan yerlere saldırıyor, İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun ve Hizbullah’ın daha üst düzey isimlerini hedef almaktan kaçınmıyordu.

Şam’daki saldırı, Beşar Esad’ın sarayına yalnızca 3 kilometre mesafede olması nedeniyle Esad ailesinin de yakın gelecekte hedef hale gelebileceği fikrini akla getiriyor. Esad ailesi, Birinci Soğuk Savaş boyunca Sovyetler Birliği’nin koruması altındaydı. 2014’te iç savaş Esad ailesinin devrilmesi noktasına geldiğinde Rusya bu defa Doğu Akdeniz ve Kızıldeniz istikametindeki çıkarlarını savunmak için çatışmaya doğrudan müdahil oldu. Ancak artık birileri, Ortadoğu’daki mevcut dengeler doğrultusunda Saddam Hüseyin, Muammer Kaddafi, Hüsnü Mübarek ve Yaser Arafat gibi Esad ailesine de ihtiyaç kalmadığına karar vermiş olabilir.

Rusya, bugün zaten kendisi can derdinde. Esad’a alışkın olduğu dokunulmazlığı sağlayacak gücü olmayabilir. Hatta bilhassa Rusya’nın canını yakmak isteyenler, yani ABD ve İngiltere, İsrail’in Esad ailesini hedef alacak bir saldırısına yeşil ışık yakabilir.

Peki Çin Halk Cumhuriyeti, Beşar Esad’a arzu ettiği dokunulmazlığı temin edebilir mi? Her ne kadar 2023 yılının Eylül ayında, Beşar Esad, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping’in tahsis ettiği uçakla Pekin ziyareti yapmış olsa da Esad’ın Şam’daki varlığının son bulması, Çin Halk Cumhuriyeti yönetimini rahatsız etmeyebilir.

Pekin yönetiminin bu tür değişiklilere adapte olmakta becerikli olduğuna daha önce şahit olduk. Ortadoğu haritasında radikal değişiklikler yapmak isteyenlerin desteğiyle, Netanyahu’nun iktidarını sürdürmek uğruna savaşı daha geniş bir coğrafyaya yayma ihtirası birleştiğinde Şam’a yapılacak bir başka saldırının Beşar Esad’ı hedef alması sürpriz olmayacaktır.