Fransız Mirage 2000-5 savaş uçakları Ukrayna’ya neler katacak?

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 6 Haziran'da Fransız televizyon kanalı TF1'e verdiği canlı röportajda uçak hibesinin yapılacağını duyurması tüm dünyayı şaşırttı.

Ancak görüşmeler aylardır devam ediyordu ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy Şubat ayında Paris ile olası Mirage anlaşmasından söz etmişti.

Dassault uçağı; Danimarka, Belçika, Norveç ve Hollanda tarafından bağışlanan ABD yapımı F-16'lara katılarak Ukrayna silahlı kuvvetleri tarafından uçurulacak ikinci batılı savaş uçağı olacak ve ilk parti jetlerin bu yaz gelmesi bekleniyor.

Ukrayna Hava Kuvvetleri her iki tip uçağı da kullanarak, envanterlerinde bu iki modeli de bulunduran Yunanistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Tayvan'ın kuvvet yapısını yansıtmış olacak.

Ukrayna gibi Yunanistan'ın da F-16 ve Mirage 2000'i satın almadan önce hava kuvvetlerinde gelişmiş bir savaş uçağı bulunmuyordu ancak çift yönlü modernizasyon planının bir parçası olarak her iki uçağı da aynı yıl içinde satın aldı.

İlk Mirage 2000 modelleri 1984 yılında uçurulmuş, daha sonraki modeller ise 1999 yılında Kosova'daki NATO harekatında görev yapmıştır.

Ukrayna, Fransız silahlı kuvvetleri için üretilen 37 adet daha gelişmiş 2000-5 konfigürasyonunun bir kısmını teslim alacak.

Bu versiyon, Thales (eski adıyla Thomson-CSF) Radar Doppler Modele Y (RDY) veya "Radar Doppler Multi Target" radar seti de dahil olmak üzere modernize bir dizi yerleşik sisteme sahiptir.

Uçak gücünü 14,500 lbs kuru itiş gücüne ve art yakıcıda 21,400 lbs güce sahip tek bir SAFRAN/SNECMA M53-P2 turbofan motorundan almaktadır.

Sadece dahili yakıtla çalışan uçağın operasyonel menzili 1,000 mil civarındadır, ancak etkin savaş yarıçapını iki katına çıkaran harici yakıt tankları da taşımaktadır.

Macron, Ukraynalı pilotların yaz sonuna kadar eğitime başlamasını önerdi.

Mirage pilotlarının eğitimi genellikle altı ay sürdüğünden Ukraynalı pilotların bu jetleri yılsonundan önce uçurmaya başlamaları mümkün.

Ancak Mirage'lar bir dizi kilit görev alanı için mantıklı bir seçim olsa da, Ukrayna'nın bu jetleri savunmasına dahil ederken karşılaşacağı zorluklar olacaktır.

Ukrayna'nın Mirage alımına karar vermesiyle ilgili çeşitli sorunlar var.

İkinci bir yüksek performanslı savaş uçağının eklenmesi - teoride - Sukhoi Su-27 ve Mikoyan MiG-29'un Ukrayna Hava Kuvvetleri içinde sürdürülen mevcut "yüksek-düşük karışımının" bir devamıdır.

Ancak, Sovyet döneminden kalma bu iki uçak ortak bir dizi yerleşik sistemden ve tek bir endüstriyel tabandan tasarlanıp üretilmişken, ABD ve Fransız tasarımı bir avcı uçağını aynı kuvvette birleştirmek komplikasyonlar ortaya çıkarmaktadır.

Bunlardan biri Mirage'ları desteklemenin çok daha zor olacağıdır.

NATO içinde yakın geçmişte ya da halen F-16 kullanan dokuz ülke vardır, yani hem eğitmen pilotlar hem de yer ekibi ve bakım personelini eğitmek için gereken uzmanlar için sürekli bir kaynak vardır.

Ancak Mirage 2000'i destekleyecek pilot ve teknisyenleri hazırlayabilecek asker ya da yüklenicilere sahip NATO ülkeleri Yunanistan ve Fransa ile sınırlıdır.

Atina'nın Rafale'yi Dassault'dan daha yakın bir zamanda satın almış olması nedeniyle Yunan Hava Kuvvetleri de bir soru işaretidir.

Yunanistan'ın kendi jetlerine hizmet vermek için Mirage'a aşina olan ve Ukrayna programını desteklemek için yeterli sayıda bulunmayan personele ihtiyaç duyulabilir.

Ukrayna'nın Rus yapımı MiG-29 veya Su-27 operasyonları için kullanılan bir havaalanının F-16 veya Mirage 2000 üssü olabilmesi için önemli ölçüde yeniden yapılandırılması gerekeceğinden, üslenme bir başka sorun haline gelmektedir.

Buna ek olarak, birden fazla avcı uçağı kullanan hava kuvvetleri bu uçakları ayrı tesislerde bulundurma eğilimindedir.

Emekli USAF Albay Jeffrey Fischer geçen hafta Newsweek'e verdiği demeçte Ukrayna'nın Mirage alma kararının uzun süredir devam eden "Ukrayna için sadece F-16" pozisyonundan bir kopuş olduğunu ve bu "pozisyonun tek bir platformun [tek bir eğitim, lojistik ve bakım hattı] faydasını en üst düzeye çıkarmak üzerine kurulduğunu" söyledi.

Fischer, Ukrayna’ya ikinci bir Batılı savaş uçağının eklenmesiyle ilgili çok sayıda komplikasyon olacağını kabul etti, ancak bu kararın başka hususlara dayandığını söyledi.

Signal kanalı aracılığıyla yayına verdiği demeçte "Ukrayna'nın ikinci bir savaş uçağı almasının riskli olduğuna inanmakla birlikte, bunu neden yaptıklarını da anladığımı düşünüyorum" dedi.

"Biden yönetimi F-16 teslimatını o kadar yavaşlattı ki Zelenskiy bıktı ve ikinci bir Batılı savaş uçağı kapasitesinin kurulmasıyla ilgili riski üstlenmeye istekli."

Bu zorlukların üstesinden gelinebilirse Mirage, Kiev'in savunmasına bir dizi fayda sağlayacaktır.

Öncelikle, bu jetler Ukrayna’ya halihazırda tedarik edilen Fransız yapımı silahları daha etkin bir şekilde kullanacak.

Ukrayna'nın envanterinde potansiyel olarak iki farklı savaş uçağı olmasıyla, Ukrayna artık bu uçakları farklı görevler için kullanma esnekliğine de sahip olacak.

Ukrayna daha önce Fransa ve İngiltere'den uzun menzilli MBDA SCALP EG ve Storm Shadow ALCM füzeleri almıştı.

İngiliz-Fransız şirketi, Ukrayna’nın Sukhoi Su-24 bombardıman uçağını, orijinal olarak PanAvia Tornado için inşa edilen silah direklerini Rus yapımı hava çerçevesine entegre ederek "sadece birkaç hafta içinde" bunları fırlatacak şekilde uyarlayabildi.

Bu füzeler Mirage 2000'in normal silah donanımının bir parçası olmakla kalmayıp, bu füzelerin daha geniş bir görev yelpazesinde kullanılmasına olanak sağlayacaktır, ancak uçak aynı zamanda SAFRAN Armement Air-Sol Modulaire (AASM) "Hammer" taşıyabilir.

Uzun menzilli hassas güdümlü süzülme bombası olan bu silah da daha önce Ukrayna'ya tedarik edilmişti.

Mirage'ın Thales kendini koruma paketinin Ukrayna Su-24'ünün EW sisteminden çok daha üstün olduğu ve daha küçük Fransız uçağının daha düşük RCS'si göz önüne alındığında, Mirage daha büyük Su-24'ün reddettiği alanlarda çalışabilir.

Bu da SCALP EG ve AASM saldırılarının Rus topraklarının bugüne kadar mümkün olandan daha derinlerine yapılmasına olanak sağlayacaktır.

Mirage 2000-5'in kullandığı diğer silahlardan biri de ABD yapımı Raytheon AIM-120 AMRAAM'ın işlevsel eşdeğeri olan MBDA MICA-RF/EM havadan havaya füzedir (AAM).

Breaking Defense'e konuşan emekli bir Fransız test pilotu, "MICA füzesi bazen iki silahın reklamı yapılan 'etkili menzil' karşılaştırmasına dayanılarak göz ardı ediliyor" dedi.

"MICA'nın angajman zarfı sadece 80 km olarak listelenmiştir, bu da AMRAAM'ın yarısından biraz daha fazladır. Ancak ABD'li firmaların size söylemediği şey, AIM-120'nin önceki modellerinin çoğunda maksimum menzilde öldürme olasılığının en iyi ihtimalle 0,59 olduğu, MICA'nın 80 km'deki Pk'sının ise 0,9 olduğudur."

Potansiyel bir havadan havaya görev söz konusu olduğunda, Breaking Defense'e konuşan üç eski Armée de l'Air test pilotu Mirage 2000-5'in radar yeteneklerinin F-16'ya üstünlük sağladığına inandıklarını vurguladı.

Pilotlar Mirage'ın Radar Doppler modele Y (RDY) ya da Radar Doppler Çoklu Hedef özelliğinin havadan havaya performans açısından hem F-16'nın Northrop Grumman AN/APG-68 hem de F/A-18C/D'nin Raytheon AN/APG-65 radar setlerinden üstün olduğunu söylediler.

Test pilotlarından biri 1990'larda Dassault Rafale'nin orijinal radarı olan Radar à Balayage Electronique 2 plans (RBE2) pasif elektronik tarama dizisi (PESA) setinin geliştirilmesinde yer aldı.

RDY'nin mekanik olarak yönlendirilen bir dizi olmasına ve elektronik olarak tarayan bir antenle donatılmamasına rağmen "havadan havaya zarfta RBE2'den bile birçok açıdan daha üstün" olduğunu belirtti.

Pilot bunun nedeninin, çok rollü olarak tasarlanan RBE2'nin aksine, RDY'nin havadan havaya görevler düşünülerek tasarlanmış olması olduğunu söyledi.

"Dolayısıyla, havadan karaya görev profillerine uyum sağlamak için havadan havaya performanstan ödünler verildi" dedi.

Aynı test pilotları, RBE2'nin en son AESA versiyonunun Rafale'in F4 ve F5 yazılım sürümlerindeki yükseltmelerle birlikte 30 yıl önce var olan "performans açığını kapattığını" da eklediler.

Ancak "[Mirage] RDY kendi neslinin en iyi radarlarından biri olmaya devam etmektedir."

Kosova ve Bosna'daki önceki çok uluslu operasyonlarda Mirage 2000, MICA AAM'nin aktif radar güdümlü varyantının etkinliği nedeniyle ISR platformları için yüksek irtifa eskortu olarak kullanıldı.

İsveç tarafından Ukrayna'ya sağlanan en son askeri yardım paketinde iki adet Saab 340 havadan erken uyarı ve kontrol uçağının (diğer adıyla ASC 890) yer alması dikkat çekicidir.

Mirage, bu havadan kontrol platformlarını desteklemek üzere eskort görevi için mantıklı bir seçim olacaktır.

Saab 340'ları tehdit edebilecek üç Rus uçak tipi MiG-31BM, Su-35S ve Su-30SM'dir ve bunların hepsi 160 km'lik bir angajman zarfına sahip olan R-37M AAM taşımaktadır.

Mirage 2000-5'in RDY radarı ve MICA-RF/EM AAM kombinasyonuna sahip olmak, Fransız uçaklarını Ukrayna için birincil hava-hava ve hava savunma platformu haline getirecektir.

Mirage'lar Saab 340'lara veri bağlantısı kurabilirse, Dassault avcı uçağına daha uzun menzilli bir hava sahası resmi ve hedefleme verileri sağlayarak hem Saab 340'ı güvende tutmaya hem de genel olarak daha fazla ISR sağlamaya yardımcı olabilir.

F-16'lar ya da Mirage'lar operasyonel hale gelene kadar, insansız hava aracı saldırıları Ukrayna'nın Rus ordusuna karşı sahip olduğu en etkili saldırı unsurlarını oluşturuyor.

Ukrayna hükümeti 2024 yılında sadece en düşük maliyetli FPV saldırı dronlarından 1 milyon adet üretmeyi planlıyor.

Bu sayı son 12 ayda AB tarafından tedarik edilen top mermisi miktarının iki katından daha fazla.