2050 haritası, Türkiye'yi bekleyen su kıtlığı tehlikesini gözler önüne seriyor

Haber Özeti:

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye su zengini bir ülke değildir” diyerek su krizine karşı tedbir çağrısı yaptı.
• Dünya Kaynakları Enstitüsü'nün (WRI) raporuna göre, Türkiye, 2050’ye geldiğimizde su kaynaklarının en az yüzde 80’ini tüketecek.
• DSİ, su verimliliğini artırma hedefi doğrultusunda bir dizi projeyi hayata geçirdi.

İklim değişikliği, su kaynaklarını ciddi biçimde tehdit ediyor.

2050 projeksiyonu çerçevesinde yapılan hesaplamalar, Türkiye'nin su stresi çeken ülkeler arasında olduğunu gösteriyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin sulama amaçlı en büyük tüneli olan Silvan Tüneli'nde Kazı Başlangıç Töreni'nde yaptığı konuşmada, "Türkiye su zengini bir ülke değildir." dedi.

Erdoğan: Su stresi çekiyoruz

"Su stresi çeken bir ülkeyiz" hatırlatmasında bulunan Erdoğan, gerekli tedbirler alınmazsa, ilerleyen dönemde çok daha büyük sıkıntılarla karşılaşabilecekleri uyarısında bulundu.

Su stresi, bir bölgede ya da ülkede belirli bir zaman diliminde suya olan talebin, mevcut su arzını aşması durumu olarak biliniyor.

En riskli bölgeler

Dünya Kaynakları Enstitüsü'nün (WRI) haritalı raporu, 2050 yılına kadar yüksek veya aşırı yüksek su stresine maruz kalması beklenen ülkeleri ayrıntılı biçimde analiz ediyor.

İran, Irak, Suriye, Suudi Arabistan'ın yanı sıra, Kuzey Afrika ülkeleri Mısır, Fas, Cezayir gibi ülkeler, en riskli bölgeler arasında yer alıyor.

Genel olarak kutup bölgelerine yakın ülkelerde su stresinin düşük olacağı görülüyor.

Türkiye'nin su stresi haritası

WRI tarafından hazırlanan haritada, Türkiye'deki durumu detaylı olarak görmek mümkün.

Ağırlıklı olarak Batı ve Orta Anadolu bölgelerinde su stres oranının daha yüksek olduğu görülüyor. Su stresinin en az yaşanacağı noktalar ise Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin bir bölümü.

2000 yılında Türkiye’de kişi başına düşen yıllık su miktarı yaklaşık 4 bin metreküptü. İklim değişikliği, su talebindeki artış ve tarımda kontrolsüz sulama gibi faktörlerden dolayı bu miktar bugün yaklaşık bin 400 metreküpe kadar geriledi.

24 ülke stres altında

2050 yılına kadar, 51 ülke ve bölgede ‘yüksek’ ila aşırı yüksek’ su stresi yaşanacağı tahmin ediliyor.

Hâlihazırda yıllık yenilenebilir su kaynaklarının yüzde 80’inden fazlasını kullanan 24 ülke aşırı yüksek’ su stresi yaşıyor.

Tahminlere göre, en çok etkilenecek bölgeler Orta Doğu ve Kuzey Afrika olacak. 25 yıl sonra bu bölgelerde yaşayan nüfusun yüzde 100’ünün aşırı su stresi altında yaşaması bekleniyor.

Şu anda aşırı yüksek su stresiyle karşı karşıya olan 24 ülke şu şekilde:

Bahreyn, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, İsrail, Mısır, Libya, Yemen.

Botsvana, İran, Ürdün, Şili, San Marino, Belçika, Yunanistan, Tunus, Namibya, Güney Afrika, Irak, Hindistan, Suriye.

Ayrıca 2050 yılına kadar, Arap Yarımadası’nın tamamı, İran, Hindistan, Cezayir, Mısır, Libya, Meksika, Türkiye, Portekiz, İspanya ve İtalya gibi ülkelerin de mevcut su kaynaklarının en az yüzde 80’ini tüketeceği öngörülüyor. Bu durum, söz konusu ülkelerin omuzlarına aşırı su stresi yükü binmesi demek.

Su sorununa önlemler alınıyor

Devlet Su İşleri (DSİ) üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye’nin su kaynakarının daha verimli kullanılması için çalışmalar yürütüyor.

Bu kapsamda 2024 yılında 41 baraj, 17 gölet ve bent ile 18 yer altı barajı tamamlandı. 87 sulama tesisi, 15 arazi toplulaştırma projesi, 26 içme suyu tesisi ve 6 hidroelektrik santral (HES) hizmete alındı. Taşkın riskine karşı 367 farklı koruma tesisi hayata geçirildi.

Bu projelerin su kullanımına yansımaları şu şekilde:

• Depolanan Su: 230,74 hektometreküp
• Sulamaya Açılan Alan: 103 bin 116 hektar
• Yenilenen Sulama Alanı: 14 in 345 hektar
• Sağlanan İçme Suyu: 231,48 hektometreküp/yıl
• Devreye Alınan HES Tesisi: 63,78 megavat kurulu gücünde
• Taşkınlardan Korunan Arazi: 2 bin 262 hektar

Tasarruflu kullanım vurgusu

Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) Başkanı Lütfi Akca, artan nüfus ve iklim değişikliğinin etkisiyle Türkiye’nin su kaynakları açısından giderek daha büyük bir tehdit altında olduğunu dile getirdi.

Akca, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2023 yılında başlattığı Su Verimliliği Seferberliği ile suyun daha tasarruflu ve etkin şekilde kullanılmasının amaçlandığını söyledi.

"Stratejik kaynak olarak bakmalıyız"

Suyun artık stratejik bir kaynak olarak ele alınması gerektiğini, Türkiye’nin su fakiri bir ülke olmadığını ifade eden Akca şöyle devam etti:

Su miktarından çok su yönetimi ve kullanım alanları önemli. Özellikle tarımda kullandığımız suyu hem azaltmalı hem de verimini artırmalıyız.