ABD Donanması’nın Constellation gemisi krizi devam ediyor

ABD Sayıştay Ofisi (GAO) tarafından yayımlanan yeni rapor, gemilerin ağırlık artışının sürat, denge ve görev kapasitesi gibi temel performans alanlarını riske atabileceğine dikkat çekiyor.

Constellation sınıfı projesi, başlangıçta Avrupa menşeli FREMM tasarımının temel alınarak hızlı ve düşük riskli bir üretim süreci hedefiyle başlatılmıştı. Ancak GAO raporu, gemi tasarımının hâlâ tamamlanmamış olduğunu ve inşası devam eden ilk gemi USS Constellation’ın sadece %10 oranında tamamlandığını ortaya koydu.

ABD Donanması 2020 yılında İtalyan Fincantieri firmasının Wisconsin’deki iştiraki olan Marinette Marine’i Constellation sınıfı inşası için görevlendirmişti. Ancak GAO, Amerikan teknik gereksinimlerinin mevcut Avrupa tasarımına uyarlanmasının ciddi ağırlık artışlarına neden olduğunu belirtiyor. Başlangıçta FREMM ile %85 benzerlik hedeflenirken, bugün bu oran sadece %15’e kadar gerilemiş durumda.

Üç yıllık gecikme

İlk USS Constellation gemisinin 2029’da teslim edilmesi planlanıyor, bu da programın en az üç yıl geciktiği anlamına geliyor. GAO, programın tasarım süreçlerini gerçek ilerlemeyle uyumlu hale getirmek için yeniden yapılandırıldığını, ancak işlevsel tasarımın Aralık 2024 itibarıyla yalnızca %70 oranında tamamlandığını belirtiyor. Bu durum, 2025 baharına kadar kararlı bir tasarıma ulaşılması hedefini riske sokuyor.

GAO ayrıca, “inşaat aşamasında yaşanan ağırlık artışlarının, platformun uzun ömürlü hizmet planları boyunca savaş kabiliyetini düşürebileceğini ve yeni tehditlere karşı yükseltme potansiyelini sınırlayabileceğini” vurguladı.

İkinci tersane değerlendiriliyor

Donanma, projeyi hızlandırmak amacıyla bağımsız bir inceleme ekibi kurduğunu ve Marinette tesisine Navy ve dış kaynaklı mühendislik desteği sağladığını açıkladı. Ayrıca Kasım 2024’te ikinci bir tersane seçeneği için bilgi toplama süreci başlatıldı. Ancak Ocak 2025 itibarıyla bu başvuruların değerlendirme aşamasında olduğu belirtildi.

Kongre’den sert yorumlar

Senato Silahlı Hizmetler Komitesi’nde konuşan Cumhuriyetçi Senatör Roger Wicker, firkateyn programında yaşanan gecikmeleri, “taleplerin sürekli değişmesine” bağlayarak, “Bu bir endüstri başarısızlığı değil, üst düzey yetkililerin program yönetememesi. Bu, açık bir satın alma fiyaskosudur,” dedi.

Temsilciler Meclisi üyesi Rob Wittman ise Nisan 2025’teki bir panelde, “Programı şimdi toparlayamazsak, başka bir yola yönelmek zorunda kalabiliriz” ifadelerini kullandı. Wittman ve diğer Kongre üyeleri, Donanma’nın 2026 mali yılı için yeni Constellation alımları planlamadığına da dikkat çekti.

Sonuç: Büyük başarısızlık

Projenin merkezi amacı olan hızlı teslimat ve düşük risk, mevcut durumda tasarım istikrarsızlığı, ağırlık artışı ve planlama sorunları nedeniyle zayıflamış görünüyor. Constellation sınıfı, sadece üretim hattında değil, stratejik kararlılık anlamında da önemli bir eşikte.

ABD Donanması’nın 2026 mali yılı bütçesi kamuoyuna açıklandığında, programın geleceğine ilişkin daha net bir tablo ortaya çıkması bekleniyor. Ancak mevcut veriler, programın hedeflediği “hazır üretimden faydalanma” idealinden oldukça uzaklaştığını gösteriyor.