VENOM-AFT (Viper Experimentation and Next-gen Operations Model – Autonomy Flying Testbed) programı, otonom uçuş testleri için özel olarak tasarlanmış F-16 platformları üzerinden yürütülüyor.

CCA sistemi

VENOM programı, insansız hava araçlarıyla birlikte görev yapması planlanan Collaborative Combat Aircraft (CCA) sistemlerinin geliştirilmesini destekliyor. Bu kapsamda, insanlı ve insansız hava araçlarının koordineli çalışmasını ifade eden MUM-T (Manned-Unmanned Teaming) konsepti üzerinde de kapsamlı araştırmalar sürdürülüyor.

Program kapsamında seçilen altı F-16’dan üçü hâlihazırda kapsamlı modernizasyon sürecinden geçiyor. Bu süreçte uçaklara yeni yazılım ve donanım sistemleri entegre ediliyor; uçuş enstrümantasyonu, otomatik gaz kontrol sistemleri gibi gelişmiş bileşenler monte ediliyor. Söz konusu yükseltmeler, uçağın otonom kontrol yüzeyleri ve itki sistemlerini yapay zekâ tarafından yönetebilmesini mümkün kılıyor.

“Uçakların modifiye edilmesi, titiz bir tasarım sürecinin sonucudur ve gerçek görev sistemleriyle donatılmış bir savaş uçağında otonomiyi test etme hedefimize bir adım daha yaklaştığımız anlamına geliyor,” diyen 40. Uçuş Test Filosu Gelişmiş Yetenekler Şefi Binbaşı Trent McMullen, bu sürecin önemini vurguladı.

Nisan 2024’te başlatılan VENOM programı, ilk aşamada yüksek hassasiyetli simülasyon ortamlarında test edilmeye başlandı. Bu simülasyonlarda birer ya da ikişer uçaklı hava muharebe senaryoları, hem görüş içi (WVR) hem de görüş ötesi (BVR) koşullarda çalıştırılıyor. Amaç, yapay zekânın taktik karar alma becerilerini tekrar tekrar test ederek geliştirmek.

“Simülasyonlar, otonom sistemin karmaşık hava muharebe taktiklerini öğrenmesi için verimli bir yöntem sunuyor,” diyen McMullen, süreci şöyle özetledi: “Belirli bir senaryo bin kez tekrar edilebiliyor ve bu görevler sırasında verilen kararlar ayrıntılı biçimde incelenerek geliştiricilere sistem davranışlarını iyileştirmeleri için somut öneriler sunuluyor.”

Test süreçleri devam ediyor

Ayrıca, sistemin güvenli ve sorunsuz biçimde entegrasyonu için hem donanım hem de yazılım bazlı test süreçleri devam ediyor. Simülatörlerde yer alan uçuş zarfı koruma sistemleri, yapay zekânın uçağı veya pilotu riske atabilecek komutlar vermesini engelleyecek biçimde programlandı.

Mevcut doğrulama süreci tamamlandığında, tam donanımlı uçaklarla yer testlerine geçilecek; ardından pilotların gerektiğinde otonom sistemi devre dışı bırakabileceği gözetimli uçuş testleri gerçekleştirilecek.

VENOM programının operasyonel test lideri Yarbay Jeremy Castor, geliştirme (DT) ve operasyonel test (OT) ekipleri arasındaki iş birliğinin önemine dikkat çekerek şunları söyledi: “Geliştirme ve operasyonel test pilotlarının aynı noktada görev yapması, günlük iş birliğini artırıyor ve edinilen bilgi ile tecrübelerin birbirinden kopuk kalmasını engelliyor.”

ABD Hava Kuvvetleri, ilk teslimatlardan itibaren 18 ay içinde tam donanımlı bir F-16’nın uçuş testlerine hazır hâle gelmesini bekliyor. VENOM’un nihai hedefi, gelecekteki hava muharebelerinde kritik rol oynaması beklenen otonomi ve görev yükü teknolojilerinin daha hızlı geliştirilip sahaya sürülmesini sağlamak.