Afrika'da bulunan göktaşı Ay tarihini yeniden yazıyor
Afrika'da bulunan nadir bir ay meteoru, Ay'ın yüzeyinin soğuduğu düşünülen zamandan çok sonra bile Ay'ı şekillendiren gizli volkanik süreçlere ışık tutuyor.
Son Güncelleme: 17.07.2025 - 10:05
- Afrika'da bulunan 2,35 milyar yıllık nadir bir ay göktaşı, Ay'ın yüzeyinin soğuduğu düşünülen zamandan çok sonra bile devam eden volkanik süreçlere ışık tutuyor.
- Bu meteorit, Ay'ın volkanik tarihinde neredeyse bir milyar yıllık bir boşluğu kapatıyor.
- Dr. Joshua Snape, Ay meteoritlerinin, uzay görevlerinin maliyeti olmadan Ay'ın jeolojisi hakkında sırlar ortaya çıkardığını ve yüzeyin farklı bölgelerinden bilgi sağladığını vurguluyor.
Ay'ın geli̇şen i̇ç yapısı ve volkanik akti̇vi̇te
Prag'daki Goldschmidt Konferansı'nda sonuçlarını açıklayan Manchester Üniversitesi'nden araştırmacılar, Kuzeybatı Afrika 16286 olarak adlandırılan bu meteoritin, Ay'ın gelişen iç yapısı ve volkanik süreçlerinin şaşırtıcı uzunluğu hakkında yeni bilgiler sunduğunu belirtti. Ekip, Ay'ın birden fazla volkanik aktivite atımı boyunca ısı üreten mekanizmaları sürdürdüğü fikrini destekleyen kanıtlar buldu.
Kurşun izotoplarını ölçerek, bu kayanın yaklaşık 2,35 milyar yıl önce katılaştığını belirlendi. Bu, elimizde neredeyse başka örneği olmayan bir zaman dilimi.
Ay meteorlarının bi̇li̇msel değeri̇ ve yeni̇ bulgular
İngiltere, Manchester Üniversitesi'nde Araştırma Görevlisi Dr. Joshua Snape, Ay örnek getirme görevlerinden elde edilen kayaların sınırlı alan bilgisi sağlarken, Ay meteoritlerinin Ay yüzeyinin herhangi bir yerinden fırlatılması sayesinde daha geniş bir perspektif sunduğunu ifade etti. Snape, "Bu örnekte bir tesadüf var; tesadüfen Dünya'ya düştü ve bir uzay görevinin devasa maliyeti olmadan Ay jeolojisi hakkında sırlar ortaya çıkarıyor" dedi.
Nispeten büyük mineral olivin kristalleri içeren bu kaya, olivin-firik bazalt adı verilen bir Ay volkanik bazaltı türü. Orta düzeyde titanyum ve yüksek düzeyde potasyum içeriyor. Numunenin alışılmadık yaşına ek olarak, bu çalışma, kayanın Pb izotop bileşiminin (jeokimyasal bir parmak izi) Ay'ın iç kısmında alışılmadık derecede yüksek uranyum-kurşun oranına sahip bir kaynaktan kaynaklandığını gösterdiğini ortaya koydu.
Bir milyar yıllık boşluğu kapatmak ve gelecekteki görevlere rehberlik
Dr. Snape, "Örneğin yaşı özellikle ilgi çekici çünkü Ay'ın volkanik tarihinde neredeyse bir milyar yıllık bir boşluğu dolduruyor" dedi. Bu kaya, Apollo, Luna ve Chang'e 6 misyonları tarafından toplanan bazaltlardan daha genç, ancak Çin'in Chang'e 5 misyonu tarafından getirilen çok daha genç kayalardan daha eski. Yaşı ve bileşimi, bu zaman dilimi boyunca Ay'da volkanik aktivitenin devam ettiğini gösteriyor.
Analizler, Ay içinde, muhtemelen radyoaktif elementlerin uzun bir süre boyunca bozunup ısı üretmesiyle devam eden bir ısı üretim süreci olduğunu gösteriyor. Snape, "Ay kayaları nadirdir, bu yüzden göze çarpan ve diğerlerinden farklı görünen bir şey bulduğumuzda her zaman ilginç olur. Bu özel kaya, Ay'da volkanik aktivitenin ne zaman ve nasıl meydana geldiğine dair yeni kısıtlamalar getiriyor" ifadelerini kullandı. 311 gram ağırlığındaki bu göktaşı, Dünya'da resmi olarak tespit edilen 31 Ay bazaltından sadece biri.
Kaynak:
SciTechDailyGDH Digital NSosyal hesabını takip edebilirsiniz.
İLGİLİ HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Gökyüzü şöleni başlıyor: Yılın son Süper Ay'ı bu gece görünecek
Tarihi görev: Türkiye’nin ilk yörünge transfer aracı FGN-TUG-S01 uzayda göreve başladı
Evrenin dengesi beklenenden dört kat daha şaştı
DİĞER HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Evrenin dengesi beklenenden dört kat daha şaştı
NASA Mars'ta oraya ait olmayan kaya buldu
Dünya'ya çarpma riski olan cisimler en çok hangi bölgeyi tehdit ediyor?
Güneş dışında ilk kez yıldız fırtınası keşfedildi
Uzayda mahsur kalan astronotlar için kurtarma planı belli oldu
Türkiye'nin üçüncü astronotu Gökhan Erdem, uzay deneyimini anlattı
Uluslararası Uzay İstasyonu 25 yaşında



