Antik Roma Yazıtları Google'ın yapay zekası ile tamamlanıyor

• Aeneas, 176.000'den fazla Latince yazıttan oluşan bir veri kümesiyle eğitildi ve eksik metinleri %73'e varan doğrulukla tamamlayabiliyor.
• Araç, bir yazıtın hangi Roma eyaletinden geldiğini ve hangi tarihte yazıldığını da yüksek doğrulukla tahmin edebiliyor.
• Uzmanlar, Aeneas'ın bu alanda "dönüştürücü" bir potansiyele sahip olduğunu, ancak sonuçlarının eleştirel bir şekilde kullanılması gerektiğini belirtiyor.
• Yunanca metinler için geliştirilen Ithaca projesinin devamı olan Aeneas, internet üzerinden ücretsiz olarak erişime açıldı.

Yapay zeka binlerce metni saniyeler içinde analiz ediyor

Her yıl yaklaşık 1.500 yeni Antik Roma yazıtı keşfediliyor, ancak bu metinler genellikle hasarlı veya eksik oluyor. Tarihçiler, bu metinleri anlamak için benzer ifadelere sahip diğer metinleri, yani "paralelleri" bularak karşılaştırma yapmak zorunda kalıyorlardı.

Google DeepMind tarafından geliştirilen Aeneas, bu zahmetli süreci saniyelere indiriyor. Araç, "binlerce Latince yazıt arasında akıl yürüterek, metinsel ve bağlamsal paralellikleri saniyeler içinde bulup, tarihçilerin modelin bulgularını yorumlamasına olanak tanıyor."

Projede yer alan Nottingham Üniversitesi'nden tarihçi Thea Sommerschield, bu yazıtların önemini, "Onları benzersiz kılan şey, tüm sosyal sınıflardaki kadim insanlar tarafından yazılmış olmalarıdır. Bu, yalnızca galipler tarafından yazılmış bir tarih değil," sözleriyle vurguladı.

Hasarlı metinleri yüksek doğrulukla tamamlıyor

Aeneas'ı geliştirmek için Roma dünyasından 176.000'den fazla Latince yazıt içeren devasa bir veri kümesi derlendi. Yapılan testlerde, Aeneas'ın 10 harfe kadar eksik olan metinleri %73 doğrulukla onarabildiği görüldü.

Modelin yetenekleri bununla da sınırlı kalmadı. Araç, bir yazıtın kökenini %72 doğrulukla 62 farklı Roma eyaletinden birine atayabildi ve yazıldığı tarihi ortalama 13 yıllık bir hata payıyla tahmin etti.

En ünlü testlerinden birinde Aeneas, İmparator Augustus'un metni olan Res Gestae'yi analiz etti. Modelin, tarihçiler arasında hala tartışılan metnin tarihi için sunduğu iki farklı tarih aralığı, mevcut akademik hipotezlerle birebir örtüştü. Sommerschield, bu sonucu "bizim için dudak uçuklatan anlar" olarak nitelendirdi.

Uzmanlar aracı 'dönüştürücü' olarak nitelendirdi

Cambridge Üniversitesi tarihçisi Mary Beard, Aeneas'ın potansiyelinin bilim insanları için "dönüştürücü" olabileceğini belirtti. Beard, bu tür zorlu alanlardaki çalışmaların genellikle bireysel bilim insanlarının hafızasına ve sezgilerine dayandığını, ancak Aeneas'ın "yepyeni ufuklar açtığını" söyledi.

Ancak uzmanlar, aracın dikkatli kullanılması gerektiği konusunda uyarıyor. Ortak yazarlardan Jonathan Prag, "Böyle bir araç olmadan bunu yapmanın tek yolu, muazzam bir kişisel bilgi birikimine sahip olmaktır," dedi ve ekledi: "Ama onu eleştirel bir şekilde kullanabilmeniz gerekiyor."