Arab News: Trump’ın Gazze planı ve Türkiye'nin barış için etkin rolü

Suudi Arabistan merkezli yayın organlarından Arab News'de Trump'ın Gazze'de Barış Planı olarak açıkladığı maddelerin ve yaşanan sürecin detaylarının değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Gazze'deki İsrail saldırganlığını sona erdirmek için bölgede yoğunlaşan çabaların son günlerde yüksek oranda arttığı ve çok sayıda aktörün sürece dahil olduğu belirtilen analizde, özellikle Türkiye'nin Arap ülkeleri ile olan koordinasyonunun, sürecin geleceğine dair büyük bir etki potansiyeli taşıdığı belirtildi.

Analizde ayrıca, Trump'ın açıkladığı 20 maddenin uygulanabilriliğine ve bölge ülkelerinin alacağı olası rollere dair değerlendirmelerde bulunuldu.

İşte Arab News'de yayınlanan analiz:

Geçtiğimiz hafta yapılan toplantılar, açıklamalar ve resmi ziyaretler, Gazze'deki İsrail saldırganlığını sona erdirmek için bölgede yoğunlaşan çabaların son işareti olarak ortaya çıktı.

ABD Başkanı Donald Trump ile Netanyahu ve çeşitli bölge liderleri arasındaki toplantıdan, Gazze'deki savaşı sona erdirmek için ABD'nin 20 maddelik planına, Türk ve Arap yetkililer arasındaki yoğun diplomatik temaslardan, Türkiye Dışişleri Bakanı'nın Körfez ülkeleri turuna kadar, Türkiye ve bölge devletlerinin önümüzdeki günlerde üstleneceği rolün açık işaretleri görüldü.

Trump BM Zirvesi sırasında, Katar, Suudi Arabistan, Türkiye, BAE, Mısır, Ürdün, Endonezya ve Pakistan gibi birçok Müslüman ve Arap ülkesinin liderleriyle kapalı kapılar ardında bir toplantı yaptı.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu toplantıyı “verimli” olarak nitelendirirken, Trump toplantıya katılan ülkelerin “Gazze'deki savaşı sona erdirebilecek grup” olduğunu söyledi.

Bu toplantıdan birkaç gün sonra Trump, 20 maddelik barış planını açıkladı. ABD başkanıyla yapılan toplantıya katılan sekiz ülke de Gazze planını memnuniyetle karşıladıklarını ve planın sonuçlandırılmasına yardımcı olmaya hazır olduklarını belirten ortak bir bildiri yayınladı.

Erdoğan, Trump'ın liderliğini övdü ve plana destek verdiğini ifade ederken, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suudi Arabistan ve Katar'daki mevkidaşlarıyla telefonda görüşerek planı tartıştı.

Duyurunun ardından Türkiye, Katar ve Mısır yetkilileri Salı günü Doha'da bir araya gelerek Hamas'ı Trump'ın önerisine olumlu yanıt vermeye teşvik ettiler.

Türkiye Milli İstihbarat Teşkilatı'nda Fidan'ın halefi olan İbrahim Kalın, Doha'nın Hamas ile arabuluculuk çabalarına katılmak üzere Katar'daydı. Kalın'ın varlığı, Erdoğan ve Trump arasında yapılan birkaç toplantının ardından Türkiye'nin arabuluculuk görüşmelerine resmi olarak dahil olduğunu gösterdi.

Fidan'ın, ABD'nin İsrail'i planı kabul etmeye ikna etmekle görevlendirilirken, Türkiye ve diğer bölgesel aktörlerin Filistinlileri ikna etmeye odaklanacağını söylediği bildirildi.

Gözlemciler, Hamas'ın planı kabul etme olasılığının yüksek olduğunu, ancak bunun İsrail'in hoşuna gitmeyecek bir seçenek olduğunu belirtiyor.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Hamas'ın planı reddetmesi halinde, ABD'den istediği her şeyi yapma garantisi aldığını açıkça belirtmişti. Bu, Hamas'ın planı reddedebileceğini düşünen Netanyahu'nun kendi destekçilerine verdiği güvenceydi.

Plan Filistinliler için mükemmel olmasa da, Gazze'deki kan dökülmesini sona erdirmek için son şans gibi görünüyor ve bu da tüm bölge devletlerinin istediği şey.

Türkiye ve diğer bölge ülkeleri için ABD'nin barış planına destek, “kötü bir barış, devam eden bir savaştan iyidir” anlayışını yansıtıyor.

Bu nedenle, tüm belirsizliklere rağmen, Trump'ın barış planı herkes için önemli. Çünkü bölgede Gazze'deki bombardıman, kitlesel yerinden edilme ve halkın açlık çekmesini sona erdirmek için başka bir alternatif yok.

Ayrıca, planın önemi, ilk kez tüm bölge devletlerinin Gazze'yi askeri varlıklarıyla, garantör olarak ve kurmaları beklenen fonlarla destekleyecek olmalarından kaynaklanıyor. Ankara ve diğer bölge ülkeleri, planı “ihtiyatlı bir umut”la ateşkes yolunda atılan ilk adım olarak görüyor. Dolayısıyla, bu aşamada, diplomasi ve barış yolunda ilerleme için bu dar ama açık pencereye desteklerini uzatıyorlar.

Yine, plan önemli. Çünkü ABD yönetimi ilk kez bir öneri sunmuş ve bölgesel destek aramıştır. Trump, planı İsrail'den önce Arap ve İslam ülkeleriyle görüşmek istedi.

Trump'ın bölge liderleriyle yaptığı görüşmenin bir yönü, onlara Gazze için sözde Uluslararası İstikrar Gücü'ne asker katkısı yapmalarını istediği yönündeki haberlerdi. Ancak, ABD planının diğer birçok noktasında olduğu gibi, bu güçle ilgili de birçok soru cevapsız kalıyor.

Hangi ülkeler kaç askerle katkıda bulunacak? Hangi ülke bu gücü yönetecek? gibi cevaplanması gereken başlıca sorular var.

Şu an için Türkiye, Arap Körfez ülkeleri (başta Suudi Arabistan, BAE ve Katar olmak üzere), Mısır ve Ürdün barış planının kilit aktörleri olarak görülüyor. Her devletin önemli bir sorumluluğu var.

Türkiye ve Katar Hamas'ı ikna etmek için harekete geçerken, Mısır ve BAE Gazze'deki yeniden inşa ve insani yardım çalışmalarını nasıl yöneteceklerine odaklandı. Suudi Arabistan, diplomatik gücüyle bu devletlerin yetkililerini bir araya getirmeye çalışıyor.

Örneğin, Suudi Arabistan geçtiğimiz günlerde bir zirve düzenledi ve Türkiye Dışişleri Bakanı Fidan, Suriye ve diğer bölge devletlerinin yetkilileriyle birlikte zirveye katıldı.

Türk dışişleri bakanı daha sonra Gazze ve Suriye'deki durumu görüşmek üzere BAE'ye gitti. Bu toplantılar, Türkiye ve Körfez devletlerinin üstlendiği rollerinin büyük ölçüde birbirini tamamladığını gösteriyor.

Aslında, Gazze'deki savaşın başlangıcından bu yana Türkiye, çatışmaya ilişkin Arap kurumlarını destekliyor ve küresel arenada sesini yükseltiyor.

Giderek artan Türk-Arap koordinasyonu, bölgesel meselelere, özellikle Gazze'ye uluslararası dikkat çekmek ve İsrail'in daha fazla saldırganlığına karşı birleşik bir kalkan görevi görmek için kilit öneme sahip hale geldi.