CNBC: Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşması ve beklentiler
Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana Rusya'nın çevresinde “donmuş bir problem” ilk defa çözüme kavuştu. Peki Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşmasının ayrıntıları ne ve olası etkileri ne olacak?
Son Güncelleme: 09.08.2025 - 02:25
ABD'nin önde gelen yayın organlarından CNBC'de, Beyaz Saray'da imzalanan Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki barış anlaşmasının ayrıntılarının ve gerek küresel gerekse de bölgesel etkilerinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.
Yaklaşık olarak 35 yıldır, Ermenistan'ın Karabağ bölgesindeki varlığı nedeniyle bölgede yaşanan sorunlara ve Azerbaycan'ın 2023 yılında bölgenin tam kontrolünü geri alarak dengeleri değiştirdiği tespiti yapılan analizde, anlaşmanın Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana Rusya'nın çevresinde donmuş bir problemi çözmesi açısından önemine de dikkat çekildi.
Analizde ayrıca; Beyaz Saray'da imzalanan anlaşmanın ayrıntılarına ve uzman görüşlerine yer verildi.
İşte CNBC'de yayınlanan analiz:
Azerbaycan ve Ermenistan, Beyaz Saray'da gerçekleştirilen ve ABD Başkanı Donald Trump'ın arabulucuğunda gerçekleştirilen toplantıda, on yıllardır iki ülke arasında süren çatışmanın ardından ikili ekonomik ilişkileri güçlendirecek ve toprak anlaşmazlıklarını sonlandıraak bir barış anlaşması imzaladı.
Güney Kafkasya'daki iki rakip ülke arasındaki anlaşma, bu bölgeyi kendi etki alanı içinde gören Moskova'yı rahatsız edecek olan Trump yönetimi için önemli bir başarı olarak adlandırılabilir.
Trump, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın da katıldığı Beyaz Saray'daki imza töreninde;
“Bu iki ülke 35 yıl boyunca savaştılar ve şimdi dost oldular. Bundan sonra da dost kalacaklar”
ifadelerini kullandı.
Ermenistan ve Azerbaycan, 1980'lerin sonlarından bu yana, Karabağ'ın 35 yıl önce Ermenistan tarafından ele geçirilmesi nedeni ile anlaşmazlıklar yaşıyordu. Azerbaycan, 2023 yılında bölgenin tam kontrolünü geri alarak dengeleri değiştirdi.
Trump imzalanan anlaşma doğrultusunda, iki ülkenin savaşı durdurmayı, diplomatik ilişkiler kurmayı ve birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı göstermeyi taahhüt ettiğini açıkladı.
Trump ve Beyaz Saray kaynakları tarafından verilen bilgielre göre anlaşma, Beyaz Saray'ın bölgedeki enerji ve diğer kaynakların ihracatını kolaylaştıracağı gibi, Güney Kafkasya'dan geçen stratejik bir transit koridorda da ABD'ye haklar verilmesini içeriyor.
Trump ayrıca, ABD'nin her iki ülkeyle de enerji, ticaret ve yapay zeka dahil teknoloji alanlarında işbirliğini genişletmek için ayrı anlaşmalar imzaladığını duyurdu.
Azerbaycan ile ABD arasındaki savunma işbirliğine yönelik kısıtlamaların da kaldırıldığı açıklandı.
Anlaşma ve gelecek
Her iki lider de Trump'ı çatışmayı sona erdirmeye yardımcı olduğu için meth etti ve onu Nobel Barış Ödülü'ne aday göstereceklerini açıkladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev yaptığı açıklamada;
“ABD ile ikili ilişkilerde yeni bir tarih yazıyoruz ve stratejik ortaklığa doğru giden yolu başlatıyoruz. 1992’de Azerbaycan’a yönelik uygulanmaya başlayan savunma kısıtlamalarını kaldırdığı için Başkan Trump’a minnettarım. Başkan Trump'tan başka kim Nobel Barış Ödülü'nü hak eder ki?”
ifadelerini kullandı.
Trump, ikinci döneminin ilk aylarında kendini küresel bir barış elçisi olarak göstermeye çalışmış ve Beyaz Saray, Kamboçya ile Tayland arasında ateşkesin sağlanmasında ve Ruanda ile Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Pakistan ile Hindistan arasında barış anlaşmalarının imzalanmasında Trump'ın rolüne defalarca vurgu yapmıştı.
Ancak Trump, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını veya İsrail'in Gazze'deki Hamas ile çatışmasını sona erdirmeyi başaramadı. Hatta İran'ın bombalnması ve Ukrayna'ya NATO ülkeleri tarafından yeni silahlar verilmesi kararları ile, iki çatışmanın da tırmanması konusunda adımlar attığı görüldü.
ABD'li yetkililer, Azerbaycan ve Ermenistan arasında yapılan anlaşmanın, Trump'ın ekipleri tarafından aylarca müzakere edildiğini ve ülkeler arasında tam normalleşme için ABD'nin bir temel oluşturduğunu açıkladı.
Üst düzey Beyaz Saray yetkilileri ise, anlaşmanın Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana Rusya'nın çevresinde donmuş durumda olan birkaç çatışmanın ilk kez sona ermesini sağladığını ve bunun tüm bölgeye güçlü bir mesaj vereceği yorumunda bulundu.
Sonuç
Barış anlaşması, Rusya, Avrupa, Türkiye ve İran'a komşu, enerji üreten, petrol ve doğalgaz boru hatlarıyla çaprazlanmış ancak kapalı sınırlar ve uzun süredir devam eden etnik çatışmalarla bölünmüş Güney Kafkasya'yı yeniden şekillendirebilir.
Diğer yandan verilen bilgilere göre Ermenistan, transit koridorun kendi hakları konusunda ABD'ye uzun süreli özel bir statü verecek.
İsmi açıklanmayan bir Beyaz Saray yetkili ise, “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası” olarak adlandırılaak olan bu koridorun, üçü ABD'li olmak üzere dokuz şirketin ilgisini çektiğini açıkladı.
İlk verilen bilgilere göre anlaşma doğrultusunda; Zengezur koridorunun ismi “Uluslararası Barış ve Refah Trump Yolu” olarak adlandırılacak ve Trump’a göre yolun idaresinden 99 yıl boyunca ABD sorumlu olacak.
Trump’a göre ABD şirketleri bölgeye girmeyi dört gözle bekliyorlar ve “çok fazla para” harcayarak büyük yatırımlar yapacaklar.
Kaynak:
CNBCİLGİLİ HABERLER
The New Arab: Filistin meselesinde ABD tekeli sona eriyor
The Hill: ABD'nin Rusya ve İran'ın ile çatışması kaçınılmaz hale mi gelecek?
The New York Times: Dünya artık İsrail’den nefret ediyor
Arab News: Türkiye Suriye'de ne planlıyor?
Rusya: Kiev, Rusya’ya kaçırıldığı iddia edilen çocukların listesini vermedi
Suriye'nin devrik lideri göz doktorluğuna geri dönüyor
DİĞER HABERLER
VOX: Gölge filo stratejileri ve ABD'nin Venezuela hamlesi
Arab News: Türkiye Suriye'de ne planlıyor?
The New Arab: İsrail bir sonraki savaşına hazırlanıyor
Real Clear World: Rusya Avrupa'ya karşı “gri bölge stratejisini” nasıl işletiyor?
The Center for European Policy Analysis: Derinleşen Çin-Rusya ekseni Batı için büyük tehlike
UnHerd: Trump Avrupa'yı nasıl fethetti?
Al Jazeera: İsrail neden Suriye'ye saldırıyor?
Foreign Policy: ABD'nin yeni “Güvenlik Stratejisi” Asya için ne anlama geliyor?
The Guardian: Avrupa artık kendi başına mı?
Majalla: ABD'nin dünyadaki yeni öncelikleri ne?


