D-8 Dışişleri Bakanları Konseyi İstanbul'da bugün toplanıyor

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın çağrısıyla D-8 Dışişleri Bakanları Konseyi, Gazze'deki gelişmelerle ilgili bugün Türkiye'nin ev sahipliğinde İstanbul'da olağanüstü toplanıyor. D-8'in ilk defa siyasi bir konuda toplantı düzenleyecek olmasına dikkat çekiliyor.

Toplantıya, Pakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Mohammad Ishaq Dar, Endonezya Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, Malezya Dışişleri Bakanı Mohamad Hasan, İran Dışişleri Bakan Vekili Ali Bagheri Keni, Bangladeş Sosyal Refah Bakanı Dipu Moni, Mısır'ın Ankara Büyükelçisi Amr ElHamamy ve Nijerya'dan üst düzey katılım sağlanacağı öğrenildi.

Toplantı vesilesiyle bir araya gelecek D-8 üyesi ülkelerin Gazze'deki gelişmelere ilişkin güçlü bir ortak bildiri kabul edecekleri bildirildi. Ortak bildiriyle, İsrail'in Filistinli sivillere karşı işlediği suçların durdurulmasına yönelik etkili adımları içeren somut hususlara ve ilkelere yer verilerek, uluslararası topluma yönelik kuvvetli bir çağrıda bulunulması öngörülüyor.

D-8 ülkeleri hangileri?

D–8 ya da Gelişen Sekiz Ülke; Türkiye, Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya ve Pakistan arasında kalkınma işbirliğine dayalı bir organizasyondur.

D-8' ilk defa siyasi bir konuda toplantı düzenleyecek

Ekonomik bir temelde kurulmuş olan D-8'in tarihinde ilk kez Gazze gibi siyasi bir konuda Türkiye'de Olağanüstü Dışişleri Bakanları Toplantısı gerçekleştirmesi de bu çabaların bir tezahürü olarak görülüyor.

D-8, 15 Haziran 1997 tarihinde İstanbul'da kurulan ve Türkiye, Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya ve Pakistan'ın üye olduğu bir teşkilattır. Sekretaryası İstanbul'da bulunan D-8, üç kıtaya yayılan sekiz ülkenin sosyoekonomik kalkınmayı temin etmek amacıyla bir araya geldiği bir platformdur.

D-8'in kuruluş amacı, çatışma yerine barış, meydan okuma yerine diyalog, sömürü yerine işbirliği, çifte standartlar yerine adalet, ayrımcılık yerine eşitlik ve baskı yerine demokrasi ilkeleri üzerine inşa edilmiştir. Bu temel ilkeler doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren D-8, üye ülkeler arasında ekonomik ve sosyal işbirliğini artırmayı hedeflemektedir.

D-8'in ana faaliyet alanları

D-8'in ana faaliyet alanları şunlardır:

Ticaret: Üye ülkeler arasında ticaret hacminin artırılması ve ticaret engellerinin kaldırılması için çalışmalar yapılmaktadır.

Tarım ve gıda güvenliği: Tarım sektörünün geliştirilmesi ve gıda güvenliğinin sağlanması için projeler yürütülmektedir.

Sanayi: Sanayi alanında işbirliği ve teknolojik gelişim hedeflenmektedir.

Enerji: Enerji kaynaklarının verimli kullanımı ve enerji güvenliği konularında ortak projeler gerçekleştirilmektedir.

Ulaştırma ve bağlantısallık: Üye ülkeler arasında ulaşım ağlarının geliştirilmesi ve bağlantısallığın artırılması amaçlanmaktadır.

D-8'in diğer faaliyet alanları

Bunların yanı sıra D-8, sağlık ve turizm alanlarında da çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Sağlık alanında üye ülkeler arasında sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılması ve sağlık altyapısının geliştirilmesi için işbirliği yapılmaktadır. Turizm alanında ise üye ülkeler arasında turizm faaliyetlerinin teşvik edilmesi ve turizm sektörünün geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Türkiye'nin dengeleyici rolü

Doç. Dr. Diriöz de D-8 toplantısının Türkiye'nin gelişmekte olan ülkeler ile ilgili işbirliği fırsatlarına dikkati çektiğini vurgulayarak, "Bence bu Türkiye’nin alternatif değil, tamamlayıcı ve Doğu ile Batı arasındaki kilit jeopolitik rolünü ve Doğu ile Batı arasındaki dengeleyici ve Kuzey ve Güney arasındaki küresel güney, diğer taraftan gelişmiş kuzey ülkeleri arasındaki dengeleyici rolünü de daha da perçinleyecek işbirliği arayışı olarak yorumlamak mümkündür." değerlendirmesinde bulundu.

Bakan Hakan Fidan'ın Çin ziyaretinde Rusya'da düzenlenecek BRICS+ toplantısına ilişkin sözlerine değinen Diriöz, bunun Avrupa'ya ilaveten çeşitli ekonomik opsiyonları geliştirmek ve seçenekleri dengelemek açısından önemli olduğunu kaydetti.

Diriöz, Türkiye'nin çeşitli uluslararası kuruluşlarda işbirliği senaryolarını geliştirdiğini vurgulayarak, "Bugün BRICS+ dediğimiz küresel güneyden oluşan çoğunlukla ekonomik işbirliği grubu, aynı D-8 gibi ekonomik işbirliğini ön planda tutan çeşitli oluşumlardır ve hızla büyüyen nüfus ve ekonomileri ile dünya ekonomisinde giderek söz sahibi olan ülkelerin kendi aralarındaki işbirliğini perçinlemek için oluşturulmuştur." dedi.

Bu işbirliklerinin Türkiye'nin bölgedeki "dengeleyici güç olma" özelliğini güçlendireceğinin altını çizen Diriöz, "Sayın Dışişleri Bakanı’nın da Türkiye'deki politika belirleyicilerinin de, bu konuda gerekli hassasiyetleri göstereceklerini ve çeşitli partner ülkelerle ilişkilerini geliştirirken, Türkiye'nin geleneksel olarak üyesi olduğu NATO ve Avrupa kurumlarından da kopmamaya özen göstereceklerini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

Diriöz, Türkiye'nin stratejik avantaja ve dengeleyici role sahip olduğuna işaret ederek, bu açıdan da D-8 toplantısının önemli girişim olduğunu sözlerine ekledi.

D-8'in kuruluşu

Eski başbakanlardan Necmettin Erbakan öncülüğünde D-8’in kurulmasına yönelik ilk adım, Türkiye'nin daveti üzerine İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır ve Nijerya tarafından 22 Ekim 1996'da İstanbul'da düzenlenen "Kalkınmada İşbirliği Konferansı"nda atıldı. Konferansın ardından yapılan hazırlık çalışmaları mahiyetindeki üç komisyon ve iki dışişleri bakanları konseyi toplantısının ardından, 15 Haziran 1997'de İstanbul'da yapılan Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi ile D-8 resmen kuruldu.

Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen 6. D-8 zirvesinde, D-8 Daimi Sekretaryasının İstanbul’da olmasına karar verildi ve bu karar 20 Şubat 2009'da imzalanan ev sahibi ülke anlaşmasıyla resmiyet kazandı.

D-8 örgütü, kuruluş amaçları doğrultusunda bugüne kadar 8 zirve, 37 komisyon toplantısı ve 16 konsey toplantısı gerçekleştirdi.