En güçlü teleskop, Güneş'teki dev patlamayı görüntüledi
Hawaii’deki Inouye Güneş Teleskobu, 8 Ağustos 2024’te gerçekleşen X3.2 sınıfı bir güneş parlamasını bugüne kadar elde edilen en yüksek çözünürlükte görüntülemeyi başardı.
Son Güncelleme: 02.09.2025 - 15:05
- X3.2 sınıfı patlama, şimdiye kadarki en keskin ayrıntılarla gözlemlendi.
- Teleskop, 21 kilometre genişliğe kadar dar koronal döngüleri çözümledi.
- Gözlem sırasında hidrojenin belirli dalga boyları yakalandı ve en küçük yapılar ölçüldü.
- Keşif, güneş fırtınalarının etkilerini tahmin etmede yeni bir kapı açabilir.
Güneş patlamaları en yüksek çözünürlükte görüntülendi
NSF Daniel K. Inouye Güneş Teleskobu, Haleakalā Yanardağı’nın zirvesine kurulu 4,24 metrelik aynasıyla güneş gözlemlerinde çığır açtı. Aktif soğutma sistemleri ve uyarlanabilir optikleriyle atmosferik bozulmaları düzelten teleskop, şimdiye kadar mümkün olmayan ölçekte güneşin manyetik yapısını gözler önüne serdi.
Görüntüler, Los Angeles’ın iki katı genişliğinde plazma kemerlerinin ayrıntılarını ortaya çıkardı. Güneş ışığını 10 ayna aracılığıyla dört farklı gözlem cihazına yönlendiren teleskop, manyetik alan ölçümlerinde hassasiyet sağladı.
Keşif, tesadüfi bir gözlemle gerçekleşti
Colorado Boulder Üniversitesi’nden doktora öğrencisi Cole Tamburri, gözlem sırasında X1.3 sınıfı (Güneş'te meydana gelen Güneş patlamalarının şiddetini belirten sınıflandırma sisteminde kullanılan terim. Bu sistem, patlamaların yaydığı X-ışını (röntgen) akışına göre belirlenir.) bir patlamayı kaydettiklerini belirtti. Tamburri, “Inouye Güneş Teleskobu ilk kez bir X sınıfı parlama gözlemledi. Bu parlamalar, yıldızımızın ürettiği en enerjik olaylar arasındadır ve bunu mükemmel gözlem koşulları altında yakaladığımız için şanslıydık,” dedi.
Teleskobun Görünür Geniş Bant Görüntüleyicisi, Güneş’in koronasında karanlık iplik benzeri döngüleri ortaya koydu. Araştırmacılar, ortalama 48,2 kilometre genişliğinde yapılar ölçerken bazı döngülerin bunun yarısı kadar dar olduğu tespit edildi.
Güneş döngülerinin sırları çözülüyor
Onlarca yıldır kuramsal olarak varlığı öne sürülen 10 ila 100 kilometre genişliğindeki koronal döngüler, ilk kez doğrudan gözlemlendi. Bu sayede yalnızca döngülerin büyüklüğü değil, aynı zamanda evrimleri ve güneş patlamalarının motoru olan manyetik yeniden bağlantının gerçekleştiği ölçekler de incelenebilecek.
Tamburri, deneyimi “Bir ormanı görmekten her ağacı görmeye gitmek gibi” sözleriyle tanımladı. Görüntülerde parlak ışık şeritleri ve neredeyse imkânsız derecede net kemer yapıları belirlendi.
Uzay havasını tahmin etmede kritik bir adım
Güneş patlamaları, Dünya’daki uydulara, elektrik şebekelerine ve iletişim sistemlerine zarar verebilecek güçlü uzay hava olayları arasında yer alıyor. Araştırmacılar, bu gözlemlerin teknolojik altyapıyı tehdit eden fırtınaların etkilerini tahmin etmekte önemli bir dönüm noktası olacağına dikkat çekiyor.
Bilim insanları, gözlemlenen küçük ölçekli yapılar doğrulanırsa bunun güneş fiziğinde bir paradigma değişimine yol açacağını belirtiyor. Bu gelişme, gökbilimcilerin artık sadece büyük manyetik demetleri değil, bireysel döngüleri de incelemesine olanak tanıyacak.
Kaynak:
NSOİLGİLİ HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Şanlıurfa Adliyesinde patlama: 1 personel yaralandı
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Tarihi görev: Türkiye’nin ilk yörünge transfer aracı FGN-TUG-S01 uzayda göreve başladı
Ölümle gelen sigortalılık: Dilovası'ndaki facianın raporu ortaya çıktı
DİĞER HABERLER
Uzay çöpleri geleceğin uzay araçlarına dönüşebilir
Türkiye, 77. Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacak
Çin, uzayda mahsur kalan ekibe araç gönderdi
Evrenin dengesi beklenenden dört kat daha şaştı
NASA Mars'ta oraya ait olmayan kaya buldu
Dünya'ya çarpma riski olan cisimler en çok hangi bölgeyi tehdit ediyor?
Güneş dışında ilk kez yıldız fırtınası keşfedildi
Uzayda mahsur kalan astronotlar için kurtarma planı belli oldu
Türkiye'nin üçüncü astronotu Gökhan Erdem, uzay deneyimini anlattı
Uluslararası Uzay İstasyonu 25 yaşında



