Firar eden katil açık cezaevine nasıl geçti? Mustafa Emlik'in teslim süreci kabus oldu!

• Mustafa Emlik, 2019’da aldığı 22 yıl 3 ay hapis cezasını çekerken 2025’te açık cezaevine geçiş hakkı kazandı ancak teslim olmayarak firar etti.
• Emlik, yaklaşık 4 aydır firardaydı. Bu süre zarfında Balıkesir’de 3 kişiyi öldürüp 7 kişiyi yaraladı, polisle girdiği çatışmada öldürüldü.
• Hukukçular, firar geçmişi olan hükümlülerin yeniden açık cezaevine geçebilmesini mevzuattaki büyük boşluklardan biri olarak niteliyor.
• Uzmanlara göre, açık cezaevine geçişte toplum açısından tehlikelilik ve psikolojik değerlendirme yapılmaması kamu güvenliğini riske atıyor.

Emekli Ankara Cumhuriyet Başsavcı Vekili Mustafa Sağıroğlu, Av. Doç. Dr. iur. S. Sinan Kocaoğlu ve Av. Iyaz Çimen, Balıkesir’deki cezaevi firarisi Mustafa Emlik vakası ve infaz sistemindeki tartışmalar hakkında gdh’a önemli açıklamalarda bulundu.

Hukukçular, Emlik'in "kasten öldürmeye teşebbüs" suçundan aldığı 8 yıl 9 aylık cezanın yasal dayanaklarını açıklarken, bunun kamuoyundaki "düşük ceza" algısının bir sonucu olmadığını belirtti.

TCK'nın 81. maddesine göre kasten öldürme suçu için temel ceza müebbet hapis olmakla birlikte, teşebbüs halinde cezada indirim yapılması kanuni bir zorunluluk.

Avukat Iyaz Çimen, "Teşebbüs indirimi, iyi hal indirimi, takdiri indirim gibi ek unsurlar devreye girdiğinde, müebbet üzerinden hesaplanan ceza 8 yıl 9 ay gibi bir düzeye inebiliyor. Bu durum, kanunun öngördüğü yasal bir sonuçtur" ifadelerini kullandı.

Firar geçmişine rağmen açık cezaevine geçiş nasıl mümkün oldu?

Mustafa Emlik'in 2018'deki ilk firar eylemine rağmen 2025'te yeniden açık cezaevine geçiş hakkı kazanması, infaz sistemindeki en büyük tartışma noktası olarak öne çıkıyor.

Hukukçular, firar geçmişi olanlar için kural olarak açık cezaevi yolunun kapalı olmadığını; firar nedeniyle alınan disiplin cezasının süresi dolduysa ve hükümlü "iyi hal" gösteriyorsa yasal süre şartlarını da doldurarak yeniden açık cezaevine geçiş hakkı kazanabileceğini vurguladı.

Mustafa Sağıroğlu, Emlik'in 2019'da yakalandıktan sonra 2025'te tekrar açık cezaevine ayrılması için bu süreyi fazlasıyla doldurduğunun anlaşıldığını belirtti.

Sinan Kocaoğlu ise infaz siyasetinin, suçluyu rehabilite etmeye çalışırken toplumu suçlunun tehlikeliliğinden korumayı ihmal etmemesi gerektiğini, bu kriterin iyi değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Firar eylemi cezaya otomatik ekleme yapmıyor

Firarın TCK'nın 292. maddesi kapsamında ayrı bir suç olmasına rağmen, ceza süresine otomatik bir ekleme yapılmaması, sistemin bir diğer eleştirilen yönü.

Av. Çimen, firarın ayrı bir yargılama konusu olduğunu ve cezasının genellikle 6 aydan 5 yıla kadar hapis olduğunu ancak bu cezanın firarın koşullarına göre ertelenebileceğini veya paraya çevrilebileceğini aktardı.

Sağıroğlu, ilk firar nedeniyle 6 ay ila 1 yıl arasında hapis cezasının yanı sıra 11 ila 20 gün arası hücre cezası (disiplin cezası) alınması gerektiğini belirtti.

Ağır suçlara rağmen açık cezaevinin kapısı neden kapanmıyor?

"Kasten öldürmeye teşebbüs", "yağma" ve "dolandırıcılık" gibi birden fazla ağır suçtan sabıkası olan bir hükümlünün 5 yıl 9 ay gibi bir sürede açık cezaevine geçebilmesi, infaz sistemindeki kriterleri sorgulatıyor.

Hukukçular, terör, örgütlü suçlar, cinsel saldırı gibi belirli suçlar için kısıtlama olmasına rağmen, kasten öldürmeye teşebbüs suçunun bu kapsamda engelleyici bir suç olarak sayılmadığını ifade etti.

Açık cezaevine geçişte esas kriterlerin "iyi hal değerlendirmesi" ve "yasal sürelerin doldurulması" olduğu, ancak toplum açısından tehlikelilik veya psikolojik değerlendirmenin yasal bir zorunluluk olmadığı belirtildi.

‘Covid Yasası’ Emlik’in işini mi kolaylaştırdı?

Mustafa Sağıroğlu'nun değerlendirmesine göre, 31 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe giren ve kamuoyunda "Covid affı" olarak da bilinen 7456 sayılı infaz yasası düzenlemesi, Emlik gibi hükümlülere önemli infaz kolaylıkları getirdi.

Bu düzenleme ile;

• Kapalı cezaevinde kalma süresi 3 yıl kısaltıldı. (Emlik için 5 yıl 7 ay kalması gereken süre 2 yıl 7 aya düşmüş olabilir.)
• Denetimli serbestlik süresi 1 yıldan 4 yıla çıkarıldı.

Eğer Emlik'in tüm mahkumiyet kararları 31 Temmuz 2023’ten önce kesinleşmişse, bu düzenlemeden yararlanarak açık cezaevine geçiş hakkını daha erken kazanmış olabileceği ifade edildi.

Firar riski olan mahkumlar için denetim yetersizliği

Kapalıdan açık cezaevine geçişte hükümlülerin 48 saat içinde yeni cezaevine kendilerinin teslim olması gerektiği, bu süreçte refakatçi, infaz memuru veya jandarma eşlik etmediği ve teslim yükümlülüğünün tamamen hükümlüde olduğu belirtildi. Hukukçular, bu denetimsiz sürecin firar riski yüksek olan kişilerce kötüye kullanılabildiğini vurguladı.

Av. Çimen, "Devlet bu süreçte aktif bir zorla nakil yapmaz. Bu nedenle firar riski yüksek olan kişiler de bu süreyi kötüye kullanabilmektedir. Elektronik kelepçe uygulaması teorik olarak mümkün olsa da, her teslim sürecinde otomatik uygulanmıyor" diyerek, teslim sürecinin gözetimsiz bırakılmasının ve takip eksikliğinin sistemsel bir güvenlik açığına işaret ettiğini söyledi.

Yakalansaydı alacağı yeni ceza ne olurdu?

Mustafa Emlik'in çatışmada öldürülmeden önce yakalanmış olması durumunda, mevcut cezalarına ek olarak yeni cezalar alması beklenirdi.

Av. Çimen ve Sağıroğlu'nun değerlendirmelerine göre:

Firar Suçu: TCK m. 292 uyarınca firar suçundan ayrı bir dava açılırdı.

Silah Bulundurma ve Teslim Olmama: Ruhsatsız silah bulundurma ve yakalama emrine uymama gibi eylemler de ayrı suç olarak değerlendirilirdi.

Toplam Ceza: Firar (1-3 yıl), ruhsatsız silah (5-8 yıl) ve memura mukavemet (6 ay-3 yıl) gibi suçlardan toplam ceza süresine ek hapis cezaları gelebilirdi.

İnfaz Durumu: Açık cezaevi hakkı geri alınır, kapalı cezaevine geri gönderilir ve koşullu salıverme olasılığı zorlaşırdı.

Firari Emlik Balıkesir’de neler yaptı?

Mustafa Emlik (36) kanlı bir saldırı serisi gerçekleştirdi.

26 Haziran 2025'te açık cezaevine teslim olmayarak firar eden Emlik, olay günü sırasıyla:

Evinde Olcay Özdemir'i 5 el ateş ederek öldürdü.

Uzman çavuş Kemal Ekri'yi öldürüp aracını gasbetti.

Takıntılı olduğu kadının ağabeyi D.C. ve kadının eski erkek arkadaşı R.Ö. ile araçla kaçarken tartıştığı V.Ö. ve adres sorduğu R.K.'yi çeşitli yerlerinden yaraladı.

Jeoloji mühendisi Göktuğ Çalık'ı yol vermediği için öldürdü ve yanındaki M.N.'yi yaraladı.

Motorize polis ekipleriyle girdiği iki ayrı çatışmada 2 polis memurunu (İ.G. ve Ü.I.) yaraladı.

Toplamda 3 kişiyi öldüren ve 2'si polis 7 kişiyi yaralayan Mustafa Emlik, diğer ekiplerin müdahalesiyle girdiği çatışmada etkisiz hale getirildi.

Emlik’in kabarık suç geçmişi

Emlik hakkında daha önceden “tehdit”, “hakaret”, “yağma”, “dolandırıcılık” ve “kasten yaralama” suçlarından oluşan toplam 6 ayrı suç kaydı bulunuyordu.

Suç geçmişindeki en önemli olay, 2013 yılında İstanbul’da çalıştığı iş yerinde patronunu bıçakla yaralamasıydı.

Bu eylem “kasten öldürmeye teşebbüs” suçu kapsamında değerlendirildi.

Emlik, bu suçtan dolayı 2019 yılında 22 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı ve Burhaniye T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na getirildi.

İnfaz süreci devam ederken 26 Haziran 2025 tarihinde Çanakkale Açık Ceza İnfaz Kurumu’na geçiş hakkı kazandı ancak bu kuruma teslim olmayarak firar etti.