Göbeklitepe'den de eski olduğu düşünülen Mendik Tepe gün yüzüne çıkıyor

• Mendik Tepe kazıları, Şanlıurfa'daki "Taş Tepeler Projesi" kapsamında yürütülüyor ve Neolitik dönemin en başına tarihleniyor.
• Kazı Başkanı Prof. Dr. Douglas Baird, yerleşimin Göbeklitepe ve Karahantepe'den daha eski olabileceğini ifade etti.
• Alanın en dikkat çekici özelliklerinden biri, Göbeklitepe'deki "T" biçimli taşlar yerine, "T" biçimli olmayan dikili taşların bulunması.
• Kazılarda ortaya çıkarılan farklı boyutlardaki yapıların konut, depolama alanı veya ritüel merkezi olup olmadığı araştırılıyor.

Yapıların işlevleri ve ritüel ihtimali araştırılıyor

Şanlıurfa'nın Eyyübiye ilçesine bağlı Payamlı Mahallesi'nde yer alan Mendik Tepe'deki kazılar, 2024 yılında Liverpool Üniversitesi'nden Prof. Dr. Douglas Baird başkanlığında başladı. Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi işbirliği ve İngiliz Arkeoloji Enstitüsü desteğiyle yürütülen çalışmalarda, alanda farklı boyutlarda yapılar gün yüzüne çıkarıldı.

Kazı Başkanı Baird, bu yapıların işlevlerini anlamaya odaklandıklarını belirterek şunları kaydetti: "Geçen yıl açtığımız kazılarda birçok bina ortaya çıktı. Bu yıl, bu farklılıkların nedenlerini anlamaya çalışacağız. Küçük yapılar depolama ya da yemek hazırlama gibi özel işler için mi kullanıldı? Dört-beş metrelik olanlar konut olabilir mi? Daha büyük olanlar ise konut mu yoksa ritüellerin düzenlendiği özel yapılar mıydı? Özellikle bir açmadaki büyük binanın sağlam ve özenli taş işçiliği dikkat çekiyor. Bu da yapının ritüel amaçlı olma ihtimalini güçlendiriyor."

Göbeklitepe ve Karahantepe'den daha eski olabilir

Prof. Dr. Baird, Mendik Tepe'nin Neolitik dönemin en başlarına tarihlendiğini ve bölgedeki diğer önemli yerleşimlerden daha eski olabileceğini vurguladı. Bu durumun, insanların yerleşik hayata geçiş sürecini anlama konusunda yeni veriler sunacağını ifade etti.

Baird, konuyla ilgili değerlendirmesinde şu ifadelere yer verdi: "Burası Göbeklitepe ve Karahantepe gibi Taş Tepeler Projesi'nde olan diğer yerleşmelerle ilişkili ama onlardan biraz daha eski bir yerleşme olma ihtimali var. Neolotik dönemin en başlarına tarihlendiğini düşünüyoruz. Bu çalışmalar, hem Taş Tepeler Projesi'nin gelişimini hem de Neolitik dönemin nasıl başladığını ve geliştiğini anlamaya katkı sağlıyor."

'T' biçimli olmayan dikili taşlar dikkat çekiyor

Mendik Tepe'yi bölgedeki diğer Neolitik alanlardan ayıran en önemli özelliklerden biri de dikili taş yapısı oldu. Kazı Başkanı Baird, Göbeklitepe ve Karahantepe'de görülen ikonik "T" biçimli dikili taşların aksine, Mendik Tepe'de "T" biçimli olmayan dikili taşlara rastlandığını belirtti.

Baird, bu durumun yerleşime özgü farklı bir kültürel özellik sunduğunu ifade etti. Yaklaşık 5 kilometre uzaklıktaki Çakmak Tepe'de de benzer bulgulara rastlandığını ve bu iki alanın, Taş Tepeler Projesi kapsamındaki diğer yerleşimlerden daha eski bir dönemi temsil ediyor olabileceğini de sözlerine ekledi.