İngiltere’de Filistin dayanışması gıda satışlarını artırdı

• Zaytoun, Filistinli üreticilerin ürünlerini adil ticaret üzerinden İngiltere’ye ulaştırıyor.
• Satış artışının, tüketicilerin “küçük ama somut bir destek verme isteğinden” kaynaklandığı vurgulandı.
• Güvenlik koşulları nedeniyle ürünler Fairtrade sertifikası taşımıyor, ancak yeni denetçi arayışı sürüyor.
• Zeytin ağaçları, Filistinlilerin direncinin ve hayatta kalma mücadelesinin sembolü olarak görülüyor.

Zaytoun’un yöneticisi Manal Ramadan White, İngiliz tüketicilerin ürünleri satın alırken kendilerini doğrudan bir dayanışma eyleminin parçası olarak gördüğünü söyledi:
“Bunu ellerinde tutabiliyor ve ‘küçük de olsa bir şey yaptım’ diyebiliyorlar.”

Ramadan White, satışlardaki hızlı artışı, insanların “tüketim gücüyle fark yaratma” isteğinin göstergesi olarak yorumladı.

Fairtrade sertifikası sorunu

Normalde İngiltere’de etik ticareti teşvik eden Fairtrade logosu, üreticilere belirli bir asgari ücret ve topluluk fonu garantisi sağlıyor. 2024’te İngiltere’de satılan Fairtrade ürünleri (kahve, çay, muz gibi) üreticilere toplam 28 milyon sterlin ek kaynak aktardı.

Ancak güvenlik sorunları nedeniyle Fairtrade denetçileri Filistin’de çalışma yapamıyor. Bu yüzden Zaytoun’un zeytinyağı şimdilik sertifika taşımıyor. Şirket, Batı Şeria’daki küçük çiftçilerden aynı ürünü almaya devam ettiğini ve yerel bir denetçinin devreye girmesini beklediğini açıkladı.

Zeytin ağacının direnci

Ramadan White, zeytin ağaçlarının Filistinliler için güçlü bir sembol olduğuna dikkat çekti:

“Peyzaj zeytin ağaçlarıyla doludur. Her ailede 20’den binlerceye kadar değişen miktarda ağaç vardır. Zeytin ağacının dayanıklılığı, Filistinlilerin zorluklara rağmen ayakta kalma gücünü yansıtıyor.”

Şirketin ürünleri arasında badem ve iri kuskus da bulunuyor. Ancak ürünlerin İsrail’in Hayfa Limanı üzerinden İngiltere’ye ulaştırılması uzun ve zahmetli bir süreç. Yük kamyonları kontrol noktalarında yön değiştiriyor, paletler düşük seviyede istifleniyor ve narkotik köpekleriyle denetleniyor.

Zorluklara rağmen 21 yıl

Zaytoun, 2004’te Filistin’i ziyaret eden gönüllü bir grup arkadaşın girişimiyle kuruldu. O dönem yüksek fiyatlar nedeniyle ticari olarak sürdürülebilirliği sorgulanan marka, bugün 21’inci yılında.

Ramadan White, “Başta bunun kalıcı olacağını kimse düşünmemişti. Ama insanlar karşılık verdi ve bu küçük dayanışma eylemi büyüdü. 21 yıl sonra hâlâ buradayız” dedi.