Osmanlı'yı iflasa götüren savaş: Kırım Harbi

Rus Çarlığı, özellikle Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanıyla başlayan ve devamında Hünkar İskelesi Antlaşması'yla gelişen süreçte Osmanlı İmparatorluğu'nu iyi analiz etmiş ve devletin çatırdamakta olduğunu görmüştü. Osmanlı'yı artık yıkacak son darbeyi vurmak isteyen Ruslar, o dönemde Osmanlı toprağı olan Kudüs'te bulunan Hristiyan dünyasına ait kutsal yerler konusunu gündeme taşımak istedi. Aynı dönemde bu bölgede bulunan dini yapılar Katolik ve Ortodoks dünyası arasında çekişmelere yol açıyordu. Katolik Fransızlar, Kudüs'te bulunan dini yapı ve emanetleri kontrol etmek istiyor ama Ortodoks Ruslar buraların kontrolünü tek başlarına almak istiyordu. İngilizler ise bu ortamda Osmanlı'nın yaşamaya devam etmesini istiyorlardı çünkü Rusların sıcak denizlere inme politikasına karşıydılar. Yaşanan karmaşayı fırsata çevirmek isteyen Ruslar, Osmanlı'dan İmparatorluk sınırları içindeki Ortodoksların koruyuculuğunu devralmak istedi. Osmanlı İmparatorluğu ise İngilizlerin Ruslara karşı duruşuna güvenerek bu isteği reddetti. Fransızlar ve İngilizlerin ortak çıkarları bu sefer Osmanlı'dan yanaydı çünkü büyüyen Rus arzuları bu iki devletin çıkarları ile çatışıyordu.

Rus Çarlığı'nın İstanbul Büyükelçisi Mençikof'un Rus taleplerinin reddi sonrasında şehirden ayrılmasıyla Rus orduları 22 Haziran 1853 günü Eflak ve Boğdan'a girdi. Özellikle Başkent İstanbul'da Sultan Abdülmecid'e Ruslara savaş açılması konusunda büyük baskılar vardı. Tüm bunların neticesinde 4 Ekim 1853 günü Ruslara nota verildi ve savaş başladı. Rumeli topraklarında başarılı bir ilerleme gösteren Osmanlı İmparatorluğu, Batum'a yollanan donanmanın 30 Kasım 1853 günü Sinop açıklarında batırılmasıyla sarsıldı. Deniz gücünden yoksun kalan Osmanlı'da Başkent İstanbul tehlikeye düşmüştü.

Yaşanan gelişmeleri takip eden İngiliz ve Fransızlar konuyu anlaşma ile çözmek istediler ama bu durumu Ruslar reddetti. Bunun üzerine bu 2 devlet Ruslara bir ültimatom verdi. Bu bildiride Rusların Eflak ve Boğdan'dan çekilmesi ve Osmanlı toprak bütünlüğüne saygı duyması isteniyordu. fakat aynı zamanda da Osmanlı İmparatorluğu'ndan vatandaşlarına eşit haklar vermesini, karma mahkemeler kurmasını ve Hristiyan tebaadan vergi alınmamasını da istiyorlardı. 

Rus Çarlığı'nın bu talepleri reddetmesi ve Tuna nehrini geçerek ilerlemeye başlaması üzerine İngiliz ve Fransızlar 12 Mart 1854 günü Ruslara savaş ilan ettiler. Savaş Tuna civarı, Kafkasya ve Karadeniz'de yoğun bir şekilde başladı. Sİlistre'ye kadar ilerleyen Rus ordusunun yarattığı tehlike üzerine İngiliz ve Fransızlar Gelibolu'ya asker çıkardı ve Varna'ya hareket etti. Avusturya'nın da Rusları baskı altına alması üzerine Ruslar geri çekilmeye başladı. Eflak ve Boğdan'ı da terk eden Ruslar artık savunmaya geçmişti. 

Rusları barış için zorlamak isteyen müttefik güçler Kırım'da bir cephe aşmaya karar verdiler. 20 Eylül 1854 günü 50 bin Osmanlı, 30 bin Fransız ve 21 bin İngiliz askeri, 89 savaş ve 267 nakliye gemisiyle Kırım'a çıkartma yaptı. Fakat beklenenin aksine savaş kolay geçmedi. 1855 yılının ilkbaharında 140 bin müttefik askeri daha Kırım'a çıkartma yaptı. Ruslar bu bölgede yenilmeye başladıysalar da Kaflas cephesinde hızla ilerlediler ve Kars'ı ele geçirdiler. Bu gelişmeler olurken Rus Çarı I.Nikolay'ın ölmesiyle işler değişti. Yeni Çar II.Aleksander barış istedi. Savaşın tarafları arasında imzalanan Paris Barış Antlaşması ile savaş sona erdi.

Savaşın galipleri arasında yer alan Osmanlı İmparatorluğu aslında bu savaş yüzünden büyük zarar gördü. Savaşın getirdiği yüksek maliyeti karşılayamayan Osmanlı aldığı dış borçlar yüzünden devletin yıkılmasına yol açacak kaos dönemine girdi. Ayrıca bu savaş sonrasında ilan edilen Islahat Fermanı ile tüm Osmanlı tebaası eşit haklara sahip oldu. Bu süreç ise batı tarzı yeni ayrılıkçı düşüncelerin vatandaşlar arasında yayılması hızlandı.