Newsweek: Çatışmaların gölgesinde Ortadoğu nasıl yeniden şekilleniyor?

ABD'nin önde gelen yayın organlarından Newsweek'de yaklaşık 2 yıllık devam eden Gazze'deki soykırım savaşı ve İran-İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından Ortadoğu'da şekillenen yeni sürecin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Son çatışmaların ağır bedeline rağmen, Ortadoğu'da kalıcı bir dönüşüm vaadeden yeni bir jeopolitik manzara şekillendiği tespiti yapılan analizde, özellikle de İran'ın ve Direniş Ekseni olarak adlandırılan grupların ciddi güç kaybettiği bir ortamda, işgalci ülke İsrail için yeni bir dönemin başladığı tespiti yapıldı.

Analizde ayrıca, Trump'ın ilk döneminde imzalanan Abraham Anlaşmaları ile ilgili farklı ülkelerle yeni bir sürecin de başlayabilme ihtimaline dair gelişmeler değerlendirildi.

İşte Newsweek'de yayınlanan analiz:

Beyaz Saray'ın Gazze'de uzun vadeli bir ateşkesin sağlanması, rehinelerin geri dönüşü ve İsrail ile İran arasındaki açık ve doğrudan çatışmanın sona ermesi için öncülük etmesiyle, pesimizmin hakim olduğu bir bölgede ihtiyatlı bir iyimserlik süreci başladı.

Son çatışmaların ağır bedeline rağmen, Ortadoğu'da kalıcı bir dönüşüm vaadeden yeni bir jeopolitik manzara şekilleniyor. Bunu ihtiyatlı bir iyimserlik ya da hatta erken bir iyimserlik olarak adlandırabiliriz. Ancak bu işaretleri görmezden gelmek zor.

Birçok yönden, İsrail'in İran ile çatışması ve 7 Ekim'de başlayan savaş, Orta Doğu dinamiklerinde tektonik bir değişime işaret ediyor.

İran savaşın ardından ayakta kalsa bile, bu çatışmaların ardından büyük ölçüde zayıflamış bir ülke olarak kalması muhtemel.

İran, on yıllardır yatırım yaptığı devasa silah cephaneliğinden mahrum kalabilir, nükleer programı, uzun menzilli füze kapasitesi ve Lübnan, Irak, Suriye ve Yemen'deki geniş vekil ağlarına destek veremeyebilir.

İran ile savaş bittikten sonra İsrail için acil öncelik, Gazze savaşını sona erdirmek ve rehinelerin geri dönüşünü sağlamak olarak öne çıkmaya devam ediyor. Ancak bu bile artık dramatik bir şekilde değişen bölgesel risk ortamından etkilenecek.

Zira bölgedeki caydırıcılık denklemi değiştiği gibi, İsrail'in stratejik manevra alanı da değişti.

Orta Doğu'nun tektonik plakaları kayıyor ve İran ve müttefiklerinin zayıflaması, normalleşmenin genişletilmesi için alan yaratıyor.

Abraham Anlaşmaları yakında Suudi Arabistan'ı ve hatta Suriye ve Lübnan gibi uzun süredir ulaşılamaz olarak kabul edilen devletleri de kapsayabilir.

Diğer yandan bu süreçte İran'ın desteğinden mahrum kalan Hizbullah, yeni bir hesaplaşma ile karşı karşıya kalabilir.

Hizbullah, artık Lübnan'ın parçalanmış siyasi sistemi içindeki rolünü yeniden ayarlamak zorunda kalacak ve belki de siyasi entegrasyon baskısıyla karşı karşıya kalacak.

Nihai dönüm noktası gerçekleşirse, yani İran rejimi çöküp yerine temelden farklı bir liderlik gelirse, İran bölgedeki sahneye yeniden girebilir. Bu ihtimal zor görünse de, böyle bir gelişme olursa İran bu kez bozucu bir güç olarak değil, yeni, teokratik olmayan bir çağın potansiyel ortağı olarak sürece dahil olabilir.

Böyle bir senaryoda İsrail, kendisini daha önce hiç hayal edilemeyen bir konumda bulacaktır.

Bu senaryoda İsrail, sadece diplomatik olarak değil, ekonomik olarak da bölgeye tam olarak entegre olmuş bir hale gelebilir.