Hudson Institute: 2023 yılında Ukrayna'daki savaşın gidişatını belirleyecek olası dört kritik gelişme

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı işgal harekatı 2023 başından itibaren de devam ederken, görünürde henüz savaşın son bulmasına dair bir beklenti henüz yok.

Geçen Şubat ayında planlanan üç günlük bir "özel askeri operasyon" büyük bir çatışmaya dönüştü ve birinci yılını doldurmak üzere. Kesin rakamları bilmek zor ama her iki taraftan da onbinlerce askerin öldüğü ve çok daha fazlasının yaralandığı açık bir şekilde görülüyor. Ayrıca binlerce sivil de öldürüldü ve milyonlarcası da zorla evlerinden ayrılmak, göç etmek zorunda kaldı.

Peki 2023'teki savaştan ne beklemeliyiz? Bu konuda dikkat edilmesi gereken dört gelişme var.

Göz önünde bulundurulması gereken ilk yer, doğu Ukrayna'nın Donbas bölgesindeki Bakhmut şehrinin çevresidir.

Aylar boyunca Rus kuvvetleri bu ş ehri ele geçirmek konusunda başarılı olamadı. Ukrayna için öncelik, Bakhmut ve çevresindeki bölge yakınlarındaki savunma hatlarını daha güçlü tutmak olacak.

Savaşta her iki taraf da ağır bedeller ödüyor. Binlerce asker öldürüldü. Bakhmut bölgesi ise bölgedeki askeri grupların ifadesi ile dümdüz oldu ve savaştan önce 80.000 olan nüfusunun yalnızca 10.000'i şehirde kaldı.

Bakhmut'un çok az askeri stratejik değeri olmasına rağmen, her iki taraf da orada başarısızlığı siyasi olarak zorlaştıran değerli bir sembol olarak görüyor. Bu bölgede etkin olmaya çalışan Wagner Grubu'na lideri ve Kremlin'e yakın Rus oligark Yevgeny Prigozhin, itibarının tehlikede olduğunun kesinlikle farkında. Çünkü bölgede bu kadar etkin olmaya çalışırken, bu kadar uzun birsürede burayı ele geçirememek, Moskova'da büyük bir nüfuz kaybı anlamına gelir.

Diğer yandan Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky'nin geçen ay Bakhmut'a yaptığı iddialı ziyaretin ardından, Ukrayna için de bu şehri Ruslara terk etmesi halk adına psikolojik bir darbe olur.

İkincisi, eğer Ukraynalılar Bakhmut çevresindeki durumu istikrara kavuşturabilirlerse, odak noktaları muhtemelen güneyde bir karşı saldırı olacaktır. Kiev'in hedefi, Rus kontrolündeki Mariupol şehri ile Kırım'ın Perekop Kıstağı arasına girmek olacak. Bu, Zaporizhzhia yönünden bir saldırı anlamına gelir ve ana hedef güneydeki Melitopol'dur.

Savaştan önce Melitopol, Ukrayna'nın 34. büyük şehriydi. Ancak önemi, büyüklüğünden ziyade Azak Denizi kıyısına yakın olan konumundan kaynaklanıyor. Buranın tamamen kontrol edilmesi, Ukrayna için Rusya'nın Kırım'a giden kara köprüsünü yarıya indirecek ve Ukrayna'yı yarımadadaki birçok askeri hedefin vurma mesafesine sokacaktır. Melitopol zaten Ukrayna'nın çoklu fırlatma roket sistemlerinin menzili içinde ve şehrin etrafındaki bölge bir direniş faaliyeti yuvası haline geldi.

Ancak burada zamanlama da çok önemli olacak. Rusların Kasım ayında Herson'dan çekilmesinden bu yana, hem Ukrayna hem de Rus kuvvetleri, Melitopol yakınlarındaki bölge de dahil olmak üzere cephe hattı boyunca yeniden konumlanıyor. Kış zemini dondurduğunda, Ukrayna muhtemelen harekete geçecek. Ancak, ilerlemenin hızlı olması gerekecek. İlkbaharda karlar eridiğinde, Ukrayna için bu bölge, tam anlamı ile "çamura saplanma" noktasına dönüşebilir.

İzlenecek üçüncü senaryo, Belarus'tan yeni bir Rus saldırısı olacaktır. Minsk, Şubat ayındaki harekatın ilk aşamalarında birlikleri için bir hazırlık noktası olarak Rusya için zaten yararlı bir rol oynadı. Şimdi, Belarus makamlarının kendi silahlı kuvvetlerine Ukrayna'ya saldırma emri vererek Rus işgalindeki suç ortaklığını bir sonraki aşamaya taşıyabileceklerine dair artan endişeler var.

Bu olursa, olası iki eylem planı olacaktır. Kiev'e başka bir saldırı olabilir veya NATO'nun Polonya ve Romanya'dan gelen ikmal hatlarını kesmek için batı Ukrayna'ya bir saldırı olabilir. Her ikisinin de başarılı olması kritik sonuçlar doğuracaktır. Her ikisi de Ukrayna için yeterince sorun yaratacak ve kuvvetlerinin cephe hattındaki diğer noktalardan yönlendirilmesi gerektirecektir.

2023 için izlenmesi gereken son gelişme kritik gelişme ise, İran balistik füzelerinin çatışmaya girmesi olacaktır. Yüzlerce İran yapımı Shahed-136 “kamikase insansız hava aracı” şimdiden Ukrayna'nın sivil altyapısını hedef almak için kullanıldı. Ukrayna hava savunması birçoğunu düşürmüş olsa da hedeflerini vurmayı başaran insansız hava araçları ciddi hasar verdi. Ukrayna'nın çoğu sürekli elektrik kesintileri yaşıyor.

Bu arada Rusya, seyir füzesi stoklarını beklemediği bir hızla tüketiyor. Ukraynalı yetkililere göre Rusya her ay sadece 30 civarında Kh-101 seyir füzesi ve 15-20 Kaliber seyir füzesi üretebiliyor. Moskova, bu nedenle bu boşluğu doldurmak için Tahran'a döndü.

İran, Ukrayna'da kullanılmak üzere Rusya'ya yüzlerce İHA daha göndermeye hazırlanmakla kalmıyor, aynı zamanda Moskova'nın düze stoklarını 300 kilometre menzilli kısa menzilli bir balistik füze olan Fateh-110 ile doldurma planlarıı harekete geçirmiş durumda.

Bu füze; İran ve Orta Doğu'daki vekilleri tarafından yoğun bir şekilde kullanıldı. Fateh-110 gibi İran tarafından tedarik edilen füzeler Ukrayna'da oyunun kurallarını tamamen değiştirmeyecek, ancak Ukraynalılar için hayatı çok daha zor ve tehlikeli hale getirecek.

Bu dört gelişme, 2023 yılında devam eden savaşa yön verebilecek kritik olası gelişmelerdir. Ancak geleceği yüzde 100 doğrulukla tahmin etmek imkansızdır. Geçen yılki olayların dünyaya gösterdiği gibi, politika yapıcıların her türlü olasılığa hazırlanmak için ellerinden gelenin en iyisini yapması gerekiyor.

Ancak kesin olan bir şey var: Rusya ile Ukrayna arasında önümüzdeki aylarda anlamlı ve kalıcı bir anlaşmanın gerçekleşmesini beklenmemelidir. Bilinmesi gereken şey; 2023'ün bir barış yılı olması pek olası değil.