International Institute for Middle East : Rusya-Ukrayna Savaşı'nda ABD'nin yeni stratejisi

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali 24 Şubat 2022'de başladı. Savaşın başlamasından bir yıl sonra, sahadaki gidişat her zamankinden daha karmaşık.

Savaşın ilk altı ayında inisiyatif Rusya'nın elindeydi ve 2.500 kilometrelik cephe hattındaki saldırılarda ne zaman, nerede ve nasıl bir başarı elde edeceği kilit sorulardı. Ancak sonraki beş ay içinde Ukrayna inisiyatifi ele aldı. Şu anda ise savaş alanında ne olabileceğini ve kimin ilerleyeceğini tahmin etmek zor.

Her iki taraf da yeni saldırılara hazırlanıyor ve savaş alanında artan kayıplarla karşı karşıya kalırken, silah ve insan gücünde yeni takviyeler yapıyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zamanın en iyi müttefiki olduğuna ve Ukrayna'nın altyapısını yok etmeye devam ederse ve kazandığı alanları elinde tutarsa, savaşın sona ermesi için gerekli koşulları yaratabileceğine inanıyor.

Öte yandan Ukrayna ise, zamanı düşmanı olarak görüyor ve savaş alanında seferber olan yeni Rus kuvvetlerinin zayıflığından ve silah eksikliğinden faydalanmak istiyor.

Batılı müttefikler ekonomik ve/veya stratejik nedenlerle Kiev'e verdikleri desteği azaltmadan ve hatta Ukrayna'yı Rusya ile topraklarının kaderinin belirleneceği kısmi bir barış yapmaya zorlamadan önce Ukrayna zamana karşı yarışıyor.

Batılı analistler, Ukrayna'daki durumun gelişimi konusunda temkinli bir şekilde iyimserler.Şimdiye kadar Ukraynalılar sembolik zaferler elde ettiler. Ancak Rusya, daha büyük kuvvetlerle daha kısa cephelerde savaşmaya devam etmeyi planladığından, Rus kuvvetleri tarafından işgal edilen Ukrayna topraklarının her metresini geri almak daha da zor olacaktır.

Amerikan siyasetindeki değişiklikler

Ukrayna'nın en büyük müttefiki ve bağışçısı olan ABD, sonda dönemdeki dış politika stratejisini sürekli olarak Ukrayna savaşı üzerinden ayarlıyor.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, ABD'nin Ukrayna'nın Şubat 2022'den bu yana kaybettiği toprakları kurtarmasına yardım etmeye kararlı olduğunu belirtiyor. Washington'un hedefi, Ukrayna'nın yetenekli bir devlet olarak hayatta kalması. Bu nedenle ABD, Donetsk bölgesi veya Kırım Yarımadası gibi alanların geri kazanılması ile ilgilenmiyor.

ABD politikasındaki bu değişiklikler önceki politikayla çelişiyor gibi görünse de, savaşa yönelik bu politikanın bir mantığı var. ABD sonu gelmeyen bir savaş istemiyor çünkü bu savaş giderek Ukrayna'yı bir çorak araziye çeviriyor ve ekonomik, askeri ve siyasi olarak Batı'ya yük oluyor.

Askeri analistler, Batı'nın Ukrayna'ya vaat ettiği askeri yardım tanklar ve muhtemelen uçaklarla ulaşmadan önce, baharda büyük bir Rus saldırısının cephelerdeki kısmi statükoyu kırmasını bekliyorlar.

Rusya, Herson ve Kharkiv'deki gerilemelerin ardından kış dönemini, karadaki kuvvetlerini yeniden düzenlemek için kullandı. Zira; Rusya'nın bu dönemde yaptığı gibi yüz binlerce yedeği askere almak ve cepheye göndermek, belirleyici bir büyük taarruzdan önceki son adımdır.

Analistler, potansiyel Rus saldırısının, Rusya'nın tüm Donetsk bölgesini işgal etmek istediği doğuda ve güneyde özellikle stratejik Vuhledar şehri çevresinde olmak üzere iki cephede olacağını tahmin ediyor.

Rus saldırısı birkaç cephede olacak. Çünkü amaç bir karşı saldırı başlatmaya hazırlanan Ukrayna kuvvetleri üzerinde herhangi bir hareket özgürlüğü bırakmamak için baskıyı sürdürmek. Ukrayna'ya genel bir saldırı olmayacak çünkü Rusya Devlet Başkanı Putin, artık Ukrayna'nın tamamını işgal edemeyeceğini ve Kiev'deki hükümeti deviremeyeceğini kesinlikle anladı. Bu nedenle Luhansk ve Donetsk bölgelerinin tamamını işgal etmesi daha olası görünüyor.

2023'te Rusya-Ukrayna savaşının sonu gelir mi?

Belirsizlik ve en kötü senaryoya yönelik hazırlıklar, savaşın devam etmesi yönünde bir ortak düşüncenin ortaya çıkmasına neden oluyor. Çatışmada iki tarafın da askeri zafer olasılığı yok ve henüz hiç kimse çatışan tarafları müzakere masasına oturmaya zorlamayı başaramadı.

2023'teki savaşın perspektifinden bahsederken neredeyse tüm analistlerin hemfikir olduğu şey, çatışan tarafların savaşın sona ermesine ilişkin vizyonlarındaki büyük farklılıktır. Savaşı başlatma kararını veren Rusya'nın silahlı çatışmayı durdurmak için maksimalist talepleri var.

Rusya'nın savaşı durdurma koşulları aşağıdaki temel taleplerden oluşmaktadır:

• Ukrayna anayasasının, herhangi bir askeri ittifaka katılmama konusunda bir hüküm içerecek şekilde değiştirilmesi.

● 2014 Rusya'ya katılan Kırım ve daha sonra katılan Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporozhye'den oluşan beş bölgenin egemenliğinin ve bağımsızlığının tanınması

● Ukrayna'nın ağır silahlardan arındırılması ve oradaki “Nazizm, milliyetçilik ve şovenizm” eğilimlerinin tasfiyesi.

● Nükleer silah bulundurmaktan ve konuşlandırmaktan anayasal olarak vazgeçilmesi ve topraklarında yabancı askeri üslerin bulunmasının yasaklanması.

● Ukrayna tarafının Rusya'ya, “beş yeni bölge de dahil olmak üzere" Şubat 2014'ün sonundan itibaren can kaybı, yaralanma, evlerinin kısmen veya tamamen yıkılması ve ayrıca kritik altyapı hasarı nedeniyle tazminat ödemesi

● Kiev'in, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra 1991'den beri Rusya'dan alınan tüm borçları ve mali, ticari ve ekonomik kredileri ödemesi

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky ise Kasım 2022'de G-20 zirvesinde barış koşullarını şu şekilde açıkladı:

● Avrupa'nın en büyük nükleer enerji santrali olan ve şu anda Rusya'nın kontrolü altında olan Ukrayna'daki Zaporozhye nükleer enerji santrali çevresinde güvenliğin yeniden sağlanmasına odaklanan radyolojik ve nükleer güvenlik.

● Ukrayna'nın dünyanın en fakir ülkelerine yaptığı tahıl ihracatının korunması ve garantisi de dahil olmak üzere gıda güvenliği.

● Enerji güvenliğinin sağlanması

● Savaş esirleri ve Rusya'ya sınır dışı edilen kişiler dahil tüm tutukluların ve sürgün edilenlerin serbest bırakılması.

● Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün yeniden tesis edilmesi ve bunun BM sözleşmesi kapsamında Rusya tarafından onaylanması.

● Rus kuvvetlerinin geri çekilmesi, düşmanlıkların durdurulması ve Ukrayna ile Rusya arasındaki sınırların yeniden kurulması.

● Rusya'dan gelen savaş suçlularını sorumlu tutmak için özel bir mahkemenin kurulması da dahil olmak üzere adalet.

● Mayın temizleme ve su arıtma tesislerinin onarımına ağırlık vererek doğal çevrenin tahribatını ve çevre koruma ihtiyacını önlemek.

● Çatışmaların tırmanmasının önlenmesi ve Ukrayna için garantiler de dahil olmak üzere Avrupa-Atlantik düzeyinde bir güvenlik yapısının oluşturulması.

● Tüm ilgili taraflarca belgenin imzalanmasıyla savaşın sona erdiğinin teyidi.

Amerika'nın stratejisi: Savaşı bitirmek için çatışmayı arttırmak

Ukrayna'daki savaş, Amerikan stratejisinin de köklü değişiklikler geçirdiği yeni bir aşamaya girdi.

Nükleer savaş korkusu azalıyor ve Ukrayna'nın tüm müttefiklerini yoracak uzun vadeli bir savaş korkusu artıyor. Bu nedenle ABD Başkanı Joseph Biden yönetimi, “pasifleştirme için tırmandırma” stratejisiyle krize daha sonra diplomatik çözüm bulunacağı umuduyla Ukrayna'ya desteğini artırıyor.

Analistler, Amerikan yönetiminin, Ruslar ve Ukraynalılar kazanan olmadığını anladıklarında artık barış masasına oturmaya mecbur olacaklarını düşünüyor. Fakat bunun için ne kadar beklenmesi gerektiğine dair neredeyse hiç kimsenin bir öngürüsü bulunmuyor.