Osmanlı'ya karşı Arap isyanını başlatan İngiliz casus Lawrance'ın hikayesi

İngiliz ordu subayı, arkeolog ve yazar olan Lawrance 1.Dünya Savaşı sırasında Şerif Hüseyin'in önderliğinde Haziran 1916'da başlayan Arap İsyanı sırasında yaptıkları ile tüm dünyaca tanınmıştır. Aynı zamanda da Suriye ve Filistin cephelerinde de İngilizlerin savaşı kazanmalarında etkisi büyüktür. Savaş sonrasında Arapların Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılmasından sonra İngiltere'de yüksek nişan ile ödüllendirilen Lawrance, 1935 yılında İngiltere'de bir motorsiklet kazasında hayatını kaybetmiştir. 

Arap dünyasında bir kahraman olarak bilinen Arabistanlı Lawrance'nin hayatındaki bilinmeyenleri sizler için derledik.

• Evlilik dışı dünyaya gelen Lawrence, gerçek kimliğini ancak babasının ölümünden sonra öğrendi.

1879'da, 18 yaşındaki Sarah Lawrence, zengin İrlandalı Sir Thomas Chapman malikanesine kendisinin dört kızı için mürebbiye olarak çalışmaya geldi. Viktorya dönemine ait olan aristokrat ve hizmetçisi bir ilişki başlattı ve 1888'de gayri meşru oğulları dünyaya geldi. Skandal ortaya çıktığında Chapman karısını terk etti ve yeni aşkıyla İngiltere'ye taşındı. Çift hiç evlenmemiş olsalar da Lawrence soyadını aldılar ve karı koca gibi davrandılar. Çiftin beş çocuğundan ikincisi olan TE, anne ve babasının gerçek kimliklerini ancak babasının 1919'daki ölümünden sonra öğrendi.

• Gerçek "Arabistanlı Lawrence" kısa boylu bir adamdı.

1,80 boyundaki Peter O'Toole, 1962 tarihli destansı biyografik “Arabistanlı Lawrence”ta başrol olarak çok büyük bir oyunculuk ortaya koymuştu ama  gerçek Lawrence sadece 1.65 boyundaydı. Lawrence, çocukluk döneminde kabakulak vakasından kaynaklanmış olabilecek boyuyla ilgili çekingenliğini hayatı boyunca yaşamıştı.

• Orta Doğu'ya Oxford arkeoloji öğrencisi olarak gitti.

Lawrence, 1909 yazını tezi için Haçlıların kalelerini incelemek üzere Suriye ve Filistin'de tek başına seyahat ederek geçirdi. Yaklaşık 1000 mil yürüdü ve kendisine ateş edildi, soyuldu ve kötü bir şekilde dövüldü. Yeni mezun, zorlu yolculuğa rağmen ertesi yıl British Museum'un sponsorluğunda düzenlenen bir arkeoloji gezisi kapsamında Suriye'ye döndü. Bölgede geçirdiği yıllar, Arapça bilgisini ve Araplara olan yakınlığını derinleştirdi.

• Hiç bir gün savaş alanı eğitimi almadı.

1914'te İngiliz ordusu, Lawrence'ı Sina Yarımadası ve Negev Çölü'ndeki bir arkeolojik keşif gezisinde görevlendirdi. Birinci Dünya Savaşı başladığında Lawrence, Kahire'de İngiliz ordusuna istihbarat subayı olarak katıldı. 1916'da Arabistan'a gönderilmeden önce yaklaşık iki yıl masa başı bir işte çalıştı ve burada, var olmayan askeri eğitimine rağmen, Türklere karşı iki yıllık Arap İsyanı sırasında düşman hatlarının gerisinde savaş alanı seferlerine ve tehlikeli görevlere liderlik etmeye yardım etti.

• Lawrence, I. Dünya Savaşı'nda da görev yapan iki erkek kardeşini kaybetti.

. 1915'te aylar arayla Lawrence'ın iki küçük erkek kardeşi Frank ve Will, Batı Cephesinde savaşırken öldürüldü. Lawrence'ın Kahire'deki güvenli masa başı işi hakkında hissettiği suçluluk, 1916'da Arap İsyanı'nın patlak vermesiyle birlikte ön saflarda milyonlar ölürken onu savaşa teşvik etti.

• Lawrence'ın ünü ancak savaş sonrasına ulaştı.

Batı Cephesinde kaybedilen milyonlarca canın gölgesinde kalan Lawrence'ın kahramanlıkları, 1918'de I. Dünya Savaşı'nın sonunda büyük ölçüde bilinmiyordu. Bununla birlikte, Amerikan savaş muhabiri Lowell Thomas, 1919'da Orta Doğu'daki görevini anlatan bir konferans turu başlattığında, "Arabistanlı Lawrence" fotoğrafları ve filmleri halkı şaşkına çevirdi ve İngiliz albayı hem bir savaş kahramanı hem de uluslararası bir ünlüye dönüştürdü.

• Şövalyeliği reddetti.

Kral V. George, 30 Ekim 1918'de Lawrence'ı Buckingham Sarayı'na çağırdı. Lawrence, özel dinleyicilerin bağımsız bir Arabistan'ın sınırlarını tartışmasını umdu, ancak bunun yerine kral, 30 yaşındaki tebaası için bir şövalyelik bahşedilmesini diledi. İngiliz hükümetinin bağımsızlık vaadinden dönerek Araplara ihanet ettiğine inanan Lawrence, şaşkın hükümdara sessizce onuru reddettiğini saraydan çıkmadan önce söyledi.

• Lawrence, Winston Churchill için çalıştı.

1921'de, geleceğin Başbakanı Sömürge Sekreteri oldu ve Lawrence'ı Arap işlerinde danışman olarak işe aldı. İki adam birbirlerine hayranlık duymaya başladılar ve ömür boyu arkadaş olarak kaldılar.

• Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, takma adlarla yeniden askere alındı.

Lawrence, Churchill komutasındaki diplomatik hizmetini tamamladıktan sonra 1922'de Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne katılarak orduya döndü. Ancak ünlülerin bakışlarından kaçınmak için bunu bir takma adla yaptı: John Hume Ross. Aylar sonra basın sırrını açıkladı ve terhis edildi. Lawrence daha sonra Kraliyet Tank Kolordusu'na er olarak katıldı, ancak Thomas Edward Shaw takma adı altında, arkadaşı ünlü İrlandalı yazar George Bernard Shaw'a bir selam olarak. Lawrence daha sonra Homer's Odyssey'nin İngilizce çevirisini TE Shaw müstear adıyla yayınladı ve ölümüne kadar varsayılan adı korudu.

• Lawrence bir motosiklet kazasında öldü.

Lawrence hevesli bir motosikletçiydi; "Motosikletlerin Rolls-Royce'ları" olarak adlandırılan yedi farklı Brough Superior'a sahipti. 13 Mayıs 1935 sabahı Lawrence, Brough Superior SS100 motosikletiyle İngiliz kırsalında hızla ilerledi. Aniden dar köy yolunda bisikletli iki çocuk gördü ve onlardan kaçınmak için yoldan çıktı. Ancak, bisikletlerden birisine çarptı ve gidonun üzerinden ileri doğru fırladı. Lawrence, ağır beyin yaralanmalarından asla kurtulamadı ve 19 Mayıs'ta 46 yaşında öldü.