Pasifik Satranç Oyunu'nda Çin-ABD rekabeti

Çin'in Pasifik Okyanusu'nun mikro devletleri üzerindeki artan etkisi, bölgeye geleneksel olarak egemen olan güçler (Avustralya, Yeni Zelanda ve ABD) arasında paniğe neden oldu. Bu ülkeler Pekin'in ilerlemesini durdurmak istiyorlarsa, daha ciddi adımlar atmaları gerekecek.

Bu yılın başlarında Çin ve Solomon Adaları arasında yapılan bir güvenlik anlaşması, Pekin'in hırslarının kapsamını göstererek, Çin ordusunun ülkede faaliyet göstermesine izin verdi. Benzer anlaşmalar, Mayıs ayında Dışişleri Bakanı Wang Yi'nin ziyaretinde bölgedeki 10 ülkeden oluşan bir gruba daha teklif edildi. Çin şimdi de, bu ada ülkelerinin dışişleri bakanları ve liderlerinin, Temmuz ayında yıllık Pasifik Adaları Forumu için bir araya gelmelerini istiyor.

Geleneksel olarak Pasifik, Papua Yeni Gine ve Melanezya bölgeleri Avustralya'nın etki alanı olarak görülmüştür. Ekvatorun güneyindeki Polinezya takımadaları Yeni Zelanda etki alanı ve ekvatorun kuzeyinde Hawaii ve Guam arasında uzanan daha küçük Mikronezya adalarında ise ABD'nin etkisi görülmektedir.

Bu küçük Pasifik devletleri, dünyanın başka yerlerindeki küçük ada ülkelerinden çok daha kötü durumdadır. Fiji dışındaki ülkelerin turizm geliri dışında geliri mevcut değildir. Çoğunun gelirleri sadece balık, hindistan cevizi ve incilerden oluşmaktadır. Mauritius'u ve birçok Karayip ülkesinde ise kurulmak istenen offshore finans merkezleri daha kurulmadan yok edildi. Bu adaların gelir seviyeleri dünya ile kıyaslandığında nispeten Sahra altı Afrika ile eşittir.

Pasifik ada ülkeleri, BM'deki Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletleri grubunun 38 üyesinin 13'ünü içerisinde barındırıyor. Teoride bu blok, Avrupa Birliği'nin 27 ülkesinden veya Amerika'daki 22 ada olmayan devletten daha fazla oy gücüne sahip ve müttefikleri için komite atamaları ve diplomatik kazançlar sağlanmasına yardımcı oluyor. Ayrıca Solomon Adaları gibi Melanezya ülkeleri, Avustralya kıyılarından 2.000 kilometreden daha az uzaklıkta, bu da orada bir Çin askeri varlığınının ortaya çıkması ihtimaline karşı endişe yaratıyor.

Ada hükümetleri, kalkınma yardımı için uzun bir ticaret diplomasisi geçmişine sahiptir. Çin anakarası yerine Tayvan'ı tanıyan 14 eyaletten dördü Pasifik'te yer alıyor. Diğer üçü de geçmişte Tayvan ve Pekin arasındaki anlaşmazlığı ve güçler arasındaki jeopolitik rekabeti iyi bir şekilde kullandı.

Fiji, Suva'daki Güney Pasifik Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan Sarina Theys'e göre, bu küçük ada devletleri Pekin'den gelecek önemli teklifleri kabul etmeye istekli.

Sarina Theys;

ifadelerini kullanıyor.

Bu anlamda, Çin'in artan ilgisi büyük güçlere karşı avantaj elde etmek için bir fırsat olarak görülüyor. Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong'un ülkedeki Mayıs seçimlerinde iktidara geldikten sonraki ilk eylemi, Pekin'in teklifleri ile cezbettiği hükümetlere ziyaret yapmak oldu. Wong hükümeti bu küçük devletlerin halklarına, Avustralya'ya kalıcı göç için açık bir kapı da vaat ediyor.

Bütün bu gelişmeler gösteriyor ki büyük güçler, gelecekteki ilişkilerinde Pasifik'e daha fazla dikkat etmek zorunda kalacaklar ve bölgedeki rekabet giderek artacak.

Bloomberg'de yayımlanan analiz gdh.digital tarafından çevrilmiştir.