The New Arab: Netanyahu neden bölgesel bir savaşı körüklüyor?
Şükr ve Haniye suikastleri, ateşkes görüşmelerinin engellenmesi, sınır ötesi saldırılar. Netanyahu neden bölgesel bir savaşı körüklüyor?
İngiltere merkezli yayın yapan The New Arab'da, İsrail-Filistin savaşında gelinen noktanın ve bölgesel bir savaş olasılığının değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.
Netanyahu'nun ateşkes anlaşmasını ne kadar geciktirebilir ve Gazze'deki savaşın içinde ne kadar uzun kalmaya devam ederse o kadar karlı çıktığı tezinin savunulduğu analizde, Fuad Şükr ve İsmail Haniye'nin öldürülmesinin de Netanyahu'nun bu stratejisinin bir parçası olduğu tespiti yapıldı.
Analizde ayrıca, Netanyahu'nun hamlelerine ve savaşın geleceğine dair uzman görüşlerine yer verildi.
İşte The New Arab'da yayınlanan analiz:
Orta Doğu'da topyekün bir savaş her geçen saniye daha da yaklaşırken, pek çok kişi bunun katalizörü olarak İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'yu işaret ediyor.
Temmuz sonunda, sadece birkaç saat içinde İsrail lideri Hizbullah'ın ikinci adamı Fuad Şükr'ü Beyrut'ta, Hamas'ın en üst düzey siyasi lideri İsmail Haniye'yi de Tahran'da öldürülmesi Netanyahu'nun bu stratejisinin bir parçası.
Bu çifte suikast İsrail'in tüm düşmanlarını gerilimi tırmandırmaya yöneltti ki bu daha geniş çaplı bir bölgesel savaş ihtimalini gündeme getiren tehlikeli bir senaryoyu ortaya çıkarırkenn aynı zamanda Netanyahu'ya da siyasi kazanımlar sağladı.
Washington merkezli Wilson Center'ın Orta Doğu Programı Direktörü Merissa Khurma konu ile ilgili yaptığı değerlendirmede;
“İsrail'in her başarılı suikast girişimi Netanyahu için siyasi bir kazançtır. Savaşı uzatmak aynı zamanda iktidarda kalma süresini de uzatıyor ve sağcı hükümetinin yanı sıra bölgedeki hem devlet hem de devlet dışı aktörler olan aşırılık yanlısı sesleri de güçlendiriyor”
ifadelerini kullandı.
Netanyahu ateşkes anlaşmasını ne kadar geciktirebilir ve Gazze'deki savaşın içinde kalmaya devam ederse, erken seçimden o kadar uzak durabilir ve ülke içindeki popülaritesini artırabilecek bir savaş zaferi elde etmek için o kadar fazla zamana sahip olur ki bunu da başarmış olabilir.
Netanyahu'nun reytingleri suikastların ardından yükselişe geçti. Çoğu İsraillinin Netanyahu'yu sorumlu tuttuğu 7 Ekim'deki Hamas sınır ötesi saldırısından bu yana ilk kez Netanyahu'nun Likud partisi anketlerde en büyük parti olarak gösterildi.
Ankete katılanların %48'i Netanyahu'yu, destekçileri tarafından İsrail'in bir sonraki başbakanı olarak lanse edilen Ulusal Birlik Partisi lideri Benny Gantz'a (%42) tercih etti.
'Tırmanmayı en üst düzeye çıkarmak'
Washington merkezli Quincy Institute for Responsible Statecraft'ın Başkan Yardımcısı Trita Parsi ise yaptığı değerlendirmede;
“Netanyahu'nun Haniye'ye Tahran'da suikast düzenlemesine ve bunu Pezeşkiyan'ın yemin töreni sırasında yapmasına da gerek yoktu. Görünen o ki, gerilimi tırmandırmak amacıyla bunun için özellikle cüretkar ve aşağılayıcı bir yol ve zaman seçti.”
ifadelerini kullandı.
Parsi, İsrail'in tırmandırıcı hamlesinin ve ardından gelen İran'ın misilleme tehdidinin, Batı ile müzakerelere vurgu yapan Pezeşkiyan'ın cumhurbaşkanlığı zaferinin ardından ABD-İran diplomasisi için pencereyi kapattığını ve ABD'nin Netanyahu üzerindeki Gazze'deki savaşı sona erdirme baskısını azaltabileceğini söyledi.
Parsi'ye göre Netanyahu, topyekün bir savaş çıksa da çıkmasa da kendisini bir “kazan-kazan durumu” içinde görüyor.
Parsi'ye göre savaşın nedeni İsrail'in “önemli ölçüde daha elverişli ve hareket alanına sahip” olduğu bir bölgesel denge sağlama arzusu.
Gazze'de ateşkes görüşmelerini sabote etmek
Netanyahu neredeyse her fırsatta Gazze ateşkes görüşmelerini engelledi.
Ayrıca; Filistinli grubun daha ılımlı bir lideri olan ve müzakerelerde kilit bir rol oynayan Haniye'nin öldürülmesi, bir anlaşmanın önündeki son büyük engel olabilir.
Parsi;
“Netanyahu başından beri ateşkes görüşmelerini kasıtlı olarak sabote etmeye çalışıyor. Eğer insanlar Netanyahu'nun ateşkes anlaşmasına karşı olduğuna daha önce ikna olmadıysa, masanın diğer tarafındaki müzakereciyi öldürmek bu tartışmayı gerçekten çözecektir.”
değerlendirmesinde bulundu.
Hamas, 7 Ekim saldırılarının beyni Yahya Sinvar'ı yeni lideri olarak atadı. Sinvar, Haniye'den daha sert bir lider olarak görülüyor.
Wilson Center'dan Khurma, İsrail'in Haniye'ye suikast düzenleyerek ateşkes görüşmelerini baltaladığını ve sürecin ilerlemesini zorlaştırdığı değerlendirmesinde bulundu.
Khurma;
“Bu hamle; İsrail'in siyasi süreçle değil, sadece savaşla ilgilendiği mesajını veriyor”
değerlendirmesinde bulundu.
İran'ın Nisan ayında İsrail'e düzenlediği saldırının ardından Biden, Tahran'a karşı herhangi bir misilleme eyleminde yer almayacağını söylemişti. Ancak dört ay sonra suikastler gerçekleşti ve şimdi ABD Başkanı Biden, İsrail'i İran'ın tüm tehditlerine karşı savunma sözü veriyor.
Biden'ın bu açıklamaları Netanyahu'nun tuzağına düştüğünü ve bölgedeki gerilimin körüklenebileceği olarak yorumlanıyor.