The New Arab: Rusya ve İran arasında gelişen ortaklık resmi bir "savunma ittifakına" dönüşebilir

Rusya, bir yıl önce Ukrayna'yı işgal etmeye başladığından bu yana İran ile, ABD'nin "benzeri görülmemiş bir savunma ortaklığı" şeklinde tanımladığı bir ortaklık kurmaya başladı.

Peki bu ortaklık gerçekten ne kadar emsalsiz?

Ukrayna savaşının patlak vermesinin birinci yıldönümü olan 24 Şubat'ta ABD Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, Rusya'nın hızla genişleyen savunma ilişkilerinin bir parçası olarak İran'a yakında gelişmiş savaş uçakları sağlayabileceğini iddia etti.

Kirby; "Kasım ayında İran, Ukrayna'da kullanılmak üzere Rusya'ya top ve tank mermileri gönderdi. Ve Rusya, daha fazla askeri teçhizat almak için İran'la işbirliğini genişletmeyi planlıyor. Buna karşılık Rusya, İran'a füzeler, elektronik unsurlar ve hava savunması da dahil olmak üzere benzeri görülmemiş bir savunma işbirliği teklif ediyor. İran ve Rusya arasında büyüyen bir işbirliği var ve bu sadece Ukrayna'da işleri kesinlikle zorlaştırmakla kalmayacak, aynı zamanda Orta Doğu'daki güvenlik durumunu da kesinlikle daha zor hale getirebilir" uyarısında bulundu.

İran, Rusya'ya medya tarafından genellikle kamikaze veya "intihar" insansız hava araçları olarak adlandırılan yüzlerce tek kullanımlık, patlayıcı yüklü insansız hava aracı sağladı. Eylül ayından bu yana Rusya, bu dronları Ukrayna'nın elektrik şebekelerine ve altyapısına yönelik tekrarlanan saldırılarda kullandı. Ayrıca Moskova ve Tahran, Rusya'da bu drone tiplerinden üretmek için bir fabrika kurmayı planlıyor.

Rusya'nın ayrıca İran'a en az 24 adet gelişmiş Su-35 savaş uçağı tedarik etmesi bekleniyor.

New Lines Enstitüsü'nün kıdemli strateji direktörü Nicholas Heras The New Arab'a yaptığı değerlendirmede; "Rusya ve İran, Ukrayna'yı alt etmek için insansız hava araçları başta olmak üzere yeni bir tür güvenlik ortaklığı deniyor. Bu yeni ortaklık gelişme aşamasında ve iki ülke arasında resmi bir savunma ittifakına dönüşebilir." ifadelerini kullandı.

Diğer analistler de, iki tarafın inşa ettiği şeyin "benzeri görülmemiş" ve "uzun vadeli bir stratejik ortaklığa" doğru gittiğini düşünüyorlar.

Bağımsız bir Rus analisti ve Middle East Institute Suriye programında akademisyen olan Anton Mardasov, "İran'ın Rusya'ya devam eden insansız hava aracı teslimatlarına bakıldığında, Rusya ve İran arasındaki askeri işbirliğinin sanıldığından daha derin olduğunu düşünebiliriz. Ayrıca perde arkasında başka istihbarat ve askeri işbirliği adımları olduğundan da şüpheleniliyor." değerlendirmesinde bulunuyor.

Mardasov ayrıca; "Rusya'nın istemediği tek şey, belirli silahlar için Tahran'a bağımlı hale gelmekti. Kremlin'in bu noktayı aklında tuttuğunu düşünüyorum" tespitinde bulunuyor.

Mardasov'a göre bu işbirliği, Batı yapımı silahlar hakkında istihbarat ve teknik bilgi alışverişini ve İran'a Su-35 tedariki için bir sözleşmenin uygulanmasını da içeriyor olabilir.

Bağımsız bir Orta Doğu analisti olan Kyle Orton ise bu ortaklığın göründüğü kadar yeni olmadığını savunuyor.

Orton; "Ukrayna savaşında İran-Rus işbirliği yeni bir gelişme olarak sunuluyor ancak bu kesinlikle yeni değil. İran ve Rusya (ve Çin), onlarca yıldır Batı'ya karşı ideolojik bir düşmanlık ve geniş spektrumlu bir işbirliği ile birbirine bağlı üniter bir stratejik blok olmuştur" ifadelerini kullanıyor.