Afrika'da İslam medeniyetinin kalbi : Timbuktu
Günümüzde bir Batı Afrika ülkesi olan Mali'nin 60.000 nüfuslu küçük bir şehri olan Timbuktu, tarihte İslam Medeniyeti için oldukça kıymetli ilim merkezlerinden birisiydi. Afrika'nın ortasında kurulan ve zamanında çok kıymetli bilimsel çalışmaların yapıldığı Timbuktu'nun bilinmeyenleri.
Son Güncelleme: 08.12.2022 - 10:32
Mansa Musa (Mali'den I. Musa), MS 1312'den MS 1337'ye kadar Mali krallığının hükümdarıydı Saltanatı sırasında Mali, Afrika'nın en zengin krallıklarından biriydi ve Mansa Musa, dünyanın en zengin bireyleri arasındaydı. net servetin 400 milyar dolar civarında olduğuna inanılıyor.
Mansa Musa, bir zenginlik sembolü olarak dünyanın tasavvuruna kazınmış bir kraldı. Ancak, zenginlikleri mirasının yalnızca bir parçasıydı. Ayrıca İslami inancı, yardımları teşvik etmesi, kültürü himaye etmesi ve Timbuktu'yu bir öğrenme merkezine dönüştürmesiyle tanınır.
Mansa Musa'nın yönetimi sırasında Mali İmparatorluğu, Moritanya, Senegal, Gambiya, Gine, Burkina Faso, Mali, Nijer, Nijerya ve Çad gibi ülkeleri kapsamaktaydı. Bu muazzam İmparatorluk, batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Çad Gölü'ne kadar 3000 km'den uzun bir alana yayılıyordu.
İnançlı bir Müslüman olan Mansa Musa, Sultan II.Ebubekir'in 1312 tarihindeki vefatından sonra hemen Hac için hazırlanmaya başlamıştı. Malili alimler sayesinde Hac yolculuğunu güzel bir şekilde planlayan Mansa Musa, yol güzergâhı ve ziyaret edeceği şehirler hakkında çok şey öğrenmişti.
Mekke'den döndükten sonra Mansa Musa, krallığındaki şehirleri canlandırmaya başladı. Gao ve en ünlüsü Timbuktu gibi şehirlerde camiler ve büyük kamu binaları inşa etti. Timbuktu, gelişmelerinden dolayı 14. yüzyılda önemli bir İslami üniversite merkezi haline geldi.
Mansa Musa ve ardılları altında Timbuktu, küçük ama başarılı bir ticaret merkezinden bir ticaret ve ilim merkezine dönüşerek Mali imparatorluğunu İslam'ın Altın Çağı'nın en etkili imparatorluklarından biri haline getirdi.
Timbuktu'nun İslami bir vaha statüsü, üç büyük kerpiç ve ahşap camisinde yankılanıyor: Timbuktu'nun altın çağını hatırlatan Sankoré, Djingareyber ve Sidi Yahia. 14. ve 15. yüzyıldan kalma bu ibadethaneler aynı zamanda "Barış Elçileri" olarak bilinen İslam alimlerinin de evleriydi.
Tuaregler MS 1100'lerde Timbuktu'daki ilk cami olan Sankoré Camii'ni inşa ederken, I. Mansa Musa prestijini artırmak için önemli İslam alimlerini veya ulemayı davet ederek camide önemli iyileştirmeler yaptı. Caminin eğitici el yazmaları içeren devasa bir kütüphanesi vardı.
Mansa Musa daha sonra ünlü İslam alimi Ebu İshak İbrahim Es-Saheli'ye inşaatına nezaret etmesi için 200 kilo altın ödedi ve Djinguereber Camii'ni inşa etti. Bu yapıu çeşitli dillerde Djingareyber veya Djingarey Ber olarak anılan Mali'nin ünlü bir eğitim merkeziydi.
Üç eğitim merkezi ya da medreseler, bugün hala Sankore Üniversitesi olarak işlev görüyor ve bu da onu Sahra Altı Afrika'daki en eski yüksek öğretim kurumu yapıyor.
Eğitim için Timbuktu'da bulunan ve Kahire, Bağdat, İran ve diğer yerlerden gelen seçkin alimlerin kullanımı için İslam dünyasının pek çok yerinden cilt cilt kitaplar getirtildi.
1400'lerde Mali'nin eğitim sistemi standardı o kadar yüksekti ki, bir Arap Alim olan Abd al-Rahman al-Tamimi, Timbuktu'da Mali'ye öğretmenlik yapmak için geldiğinde, orada okumaya bile yetkin sayılmamıştı.
Astronomi ve matematikten tıp ve hukuka kadar İslam'ın büyük öğretileri Timbuktu'da birkaç yüz bin el yazması halinde toplandı ve üretildi.
Timbuktu'daki kitaplar, nesilden nesile aktarılan değerli varlıklardı. Uygulama, imparatorluk tarihinin bekçileri olan saygın Batı Afrikalı müzisyenler ve hikaye anlatıcıları tarafından aktarılan Batı Afrika sözlü tarih geleneğini yansıtıyor.
Timbuktu'nun el yazmaları, Songhai imparatorluğunun Saadi işgali sırasında hala Kuran okullarında ve camilerde eğitim vermek için kullanılıyordu. Ancak 17. yüzyılda Fransızlar Batı Afrika'ya geldiğinde, bu el yazmalarının çoğu Avrupa'ya götürüldü.
Timbuktu'daki kütüphaneler, onları kuran ailelerin yakın zamana kadar Mali dışında bilinmeyen bu eserleri koruma ve kullanıma sunma geleneğini sürdürüyor. İslami araştırmalar ve Afrika araştırmaları alanındaki akademisyenler, bu el yazmalarının bilgi zenginliği karşısında hayrete düşüyor.
Timbuktu'daki Ahmed Baba Merkezi'nde ve Mamma Haidara Hatıra Kütüphanesi ve Boujbeha'daki Cheick Zayni Baye Kütüphanesi gibi özel aile kütüphanelerinde saklanan eski el yazmaları 15. ve 16.yy'a ait.
Burası Mamma Haïdara Hatıra Kütüphanesi, Timbuktu, Mali. Koleksiyonlardaki yazma eser sayısının 700.000 kadar yüksek olduğu tahmin edilmektedir. Küratör Abdel Kader Haidara'nın önündeki cam vitrinin içinde 12. yüzyıldan kalma resimli bir Kuran görülüyor.
Mali, Timbuktu'dan 700.000'den fazla antik elyazmasının yığınlarından bazıları. 13. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar uzanırlar. Bu el yazmalarının çoğu, çoğu Avrupa üniversitesi kurulmadan çok önce yazılmıştı.
Kaynak:
GDH Haber
GDH Digital NSosyal hesabını takip edebilirsiniz.
İLGİLİ HABERLER
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Oylum Höyük kazılarında Hitit dönemine ait yeni çivi yazılı belgeler ortaya çıktı
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Karahantepe'de Neolitik Çağ insanlarının yaşadığı 30'dan fazla kulübe bulundu
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
Tolstoy'un yeğeni, atasının tutulduğu Yedikule Zindanları'nı ziyaret etti
DİĞER HABERLER
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Oylum Höyük kazılarında Hitit dönemine ait yeni çivi yazılı belgeler ortaya çıktı
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Karahantepe'de Neolitik Çağ insanlarının yaşadığı 30'dan fazla kulübe bulundu
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
Tolstoy'un yeğeni, atasının tutulduğu Yedikule Zindanları'nı ziyaret etti
Tarihte bugün: Fransa'nın son kraliçesi Marie Antoinette giyotinle idam edildi
Mardin'de tarihi değirmenin altından 1500 yıllık mozaik çıktı
Syedra Antik Kenti'nde dünyadaki üçüncü Aziz Pavlus freski keşfedildi
Soğmatar Antik Kenti'nde 3 bin yıllık kamusal yapı keşfedildi



