Anadolu'nun ilk fetih camisi Fethiye Camisi'nde restorasyon sürüyor

• Ani Ören Yeri'nde yer alan ve Anadolu'nun ilk fetih camisi olan Fethiye Camisi'ndeki restorasyon çalışmaları sürüyor.
• Selçuklu Sultanı Alparslan'ın 1064'teki fethinin ardından camiye çevrilen yapıda ilk cuma namazı kılınmıştır.
• Yapının mimarının, aynı zamanda İstanbul'daki Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin kubbesini onaran Mimar Tridat olduğu kayıtlarda geçiyor.
• Üç etaplı restorasyonun ikinci etabının bu yıl tamamlanması ve sonraki etapların ardından yapının ziyarete açılması hedefleniyor.

UNESCO tarafından 2012'de Dünya Miras Geçici Listesi'ne alınan Ani Ören Yeri, 2016 yılında kalıcı olarak Dünya Kültür Mirası statüsü kazandı. Yaklaşık 100 hektarlık bir alana yayılan bu tarihi kent, birçok önemli esere ev sahipliği yapıyor.

Ani, Anadolu'daki ilk Türk camisi olan Ebu'l Menuçehr Camisi ve Selçuklu Mezarlığı gibi Türk-İslam eserlerinin yanı sıra Fethiye Camisi'ne (Ani Katedrali) ve birçok kiliseye de ev sahipliği yapıyor. Bu özellikleriyle farklı medeniyetlerin izlerini bir arada taşıyan eşsiz bir kültürel merkez konumunda.

Yapının mimarı Ayasofya'nın da kubbesini onardı

Fethiye Camisi, "korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı" olarak tescillenmiş olup Arpaçay vadisine hakim bir düzlükte yer alıyor. Orijinalinde bir katedral olan yapının inşasına II. Simbat tarafından 987 yılında başlanmış ve 1010'da I. Gagik'in eşi Katramide tarafından tamamlanmıştır.

Tarihi eserin mimarının, İstanbul'daki Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin kubbesini onaran Mimar Tridat olduğu kayıtlarda geçmektedir. Tridat'ın bu önemli görevin ardından Ani'ye dönerek katedralin yapımını tamamladığı bilinmektedir.

Sultan Alparslan ilk cuma namazını burada kıldı

Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, Sultan Alparslan'ın 16 Ağustos 1064'teki fethinin İslam dünyasında büyük bir sevinç yarattığını belirtti. Arslan, dönemin Abbasi Halifesi Kaim bi-Emrillah'ın bu fetih üzerine Sultan Alparslan'a "Ebu'l Feth" yani "Fetihler Babası" unvanını verdiğini ifade etti.

Doç. Dr. Arslan, fethin hemen ardından yaşananları şu sözlerle anlattı: "Sultan Alparslan, fethin hemen ardından Türk fetih geleneklerine uygun şekilde Ani'nin en büyük kilisesi konumunda olan bu katedrali camiye dönüştürmüş, kubbesindeki haçı indirerek yanında özel olarak getirdiği altın hilalle değiştirmiş ve ilk cuma namazı da burada kılınmıştır."

Anadolu'daki ilk fetih camisi olmasıyla özel bir anlam taşıyor

Bu yapının Anadolu'daki ilk fetih camisi olduğunu vurgulayan Arslan, yapının önemine dikkat çekti. Arslan, konuya ilişkin değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

"Kilise aslında 10. yüzyıl sonlarında Bagratlılar zamanında inşa edilmiş ve kentin en büyük kilisesi konumunda olan bir yapı. Sultan Alparslan'ın fethiyle birlikte camiye dönüştürülmüş ve ilk cuma namazı burada kılınmıştır. Dolayısıyla bu yapı Anadolu'daki ilk fetih camimiz. Anadolu'da bildiğimiz gerçek manada iki fetih camisi var; bunların ilki Ani'deki bu cami, diğeri de hepimizin malumu 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethiyle camiye dönüştürdüğü Ayasofya Camisi. O yüzden manası ve anlamı özel olan bir yapıdan bahsediyoruz."

Restorasyon çalışmaları üç etapta tamamlanacak

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dünya Anıtlar Fonu'nun ortak projesiyle yürütülen restorasyonun tamamlanmasıyla Fethiye Camisi yeniden ziyarete açılacak. Çalışmaların titizlikle sürdüğünü belirten Arslan, süreç hakkında şu bilgileri paylaştı:

"Kültür ve Turizm Bakanlığımız ile Dünya Anıtlar Fonu ortaklığında devam eden üç etaplı bir restorasyon çalışması var. Çalışmalar halen daha devam ediyor. İkinci etap çalışmalarının bu yıl tamamlanması planlanmakta. Önümüzdeki yıllarda üçüncü etap çalışmalarıyla birlikte ziyaretçilere de açılmış olacak."