• Vedat Işıkhan’ın "20 yıl prim, 30 yıl maaş" sözleri emekli maaşlarını tartışmaya açtı.
• Uzman isim SGK’nın mali durumunu değerlendirirken kritik açıklamalarda bulundu.
• “SGK batıyor mu?” sorusunun en net cevabı haberin detayında…

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın, “20 yıl prim ödüyorsunuz, 30 yıl maaş alıyorsunuz” şeklindeki açıklaması, özellikle emekli kesiminde yankı uyandırdı. Bu sözlerin ardından kamuoyunda, “Emekli maaşları tehlikede mi?”, “Sistemde değişiklik mi olacak?” gibi sorular sıkça gündeme gelmeye başladı.

Konuya açıklık getirmek üzere SGK Uzmanı İsa Karakaş gdh’a kapsamlı bir değerlendirmede bulundu. Karakaş, emeklilik sisteminin işleyişini, karşılaşılan yapısal sorunları ve gelecekte olası reformları net bir şekilde anlattı.

“Emekli maaşları devlet güvencesi altında”

İsa Karakaş, emeklilik sisteminin anayasal ve yasal güvenceye sahip olduğunu vurgulayarak, şu ifadeleri kullandı:

“Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), anayasa ve sosyal güvenlik yasalarıyla kurulmuş bir kurumdur. Bu nedenle emekli maaşlarının ödenmemesi gibi bir durum söz konusu olamaz. SGK bir özel sigorta şirketi değildir, iflas etmesi mümkün değildir. Emekli maaşları devletin güvencesi altındadır.”

“Sistemde sorunlar var ama…”

Karakaş, sistemdeki yapısal sorunlara dikkat çekerek, bazı emeklilerin haklı şekilde şikâyet ettiğini söyledi:

“Uzun süre prim ödeyen bir Bağ-Kur’lu, düşük primle emekli olan biriyle neredeyse aynı maaşı alabiliyor. Bu, adil değil. Aynı şekilde, 2024’te emekli olan biriyle 2025’te emekli olan biri arasında yüzde 30’a varan maaş farkı oluşabiliyor. Bu da sistemin düzeltilmesi gerektiğini gösteriyor. Ama bu, maaşların ödenmeyeceği anlamına gelmez.”

“SGK batıyor” algısı gerçek dışı!

Bazı çevrelerin yaydığı “SGK iflas ediyor” söyleminin tamamen asılsız olduğunu söyleyen Karakaş, rakamlarla konuştu:

“2024 yılında SGK’nın gelirleri, giderlerinin %99,7’sini karşılamıştır. Bu neredeyse dengeye çok yakın bir oran ve ciddi bir başarıdır. SGK’ya bütçeden yapılan transferler de, kurumun açığını kapatmak için değil; düşük gelirli emeklilere destek amacıyla yapılıyor.”

“Maaşlardaki farklar sosyal transferlerden kaynaklanıyor”

Peki maaşlar nasıl hesaplanıyor? Aradaki fark nereden geliyor? Karakaş bu konuda da önemli bir noktaya dikkat çekiyor:

“SGK’nın hesapladığı maaş aslında 11.000-12.000 TL. Ancak bu rakam, sosyal devlet anlayışı gereği hazine katkısıyla 16.881 TL’ye tamamlanıyor. Yani aradaki fark, sosyal transfer. Bayram ikramiyeleri de yine aynı şekilde devletin yaptığı desteklerdir. SGK’nın sorumluluğu değildir.”

“Avrupa Türkiye’den daha fazla sosyal harcama yapıyor”

Türkiye’nin sosyal güvenlik harcamalarının, Avrupa’ya kıyasla düşük olduğunu belirten Karakaş, bu tür desteklerin sosyal devlet olmanın gereği olduğunu hatırlatıyor:

“Avrupa Birliği ülkeleri, Türkiye’ye göre çok daha fazla sosyal amaçlı harcama yapıyor. Bizim de bu noktada çekinmemiz gereksiz. Sosyal devlet olmak, sosyal güvenliğe ve emeklilere daha fazla kaynak ayırmayı gerektirir.”

Peki Türkiye nereye gidiyor?

Karakaş’a göre Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi hâlâ sürdürülebilir ama reformlara ihtiyaç var.

Karakaş özellikle aktif-pasif oranında zaman zaman düşüş yaşandığına dikkat çekiyor:

“2022’de Türkiye’nin aktif–pasif oranı Avrupa’nın birçoğundan daha iyiydi. Ancak 2023 sonrası bu oran yeniden düştü. Ev hanımlarının sisteme dahil edilmesi gibi yeni adımlar, bu oranı iyileştirebilir. Türkiye'de yaklaşık 10 milyon ev hanımı var. Bunların yarısı sisteme dahil edilirse, sosyal güvenlik sistemi büyük bir destek kazanır.”

“Sistemin güçlenmesi için reform şart”

Orta Vadeli Plan (OVP) kapsamında bazı hedefler konduğunu belirten Karakaş, sözlerini şöyle tamamladı:

“Sistemin sürdürülebilirliğini sağlamak için reform şart. İnsanların daha uzun süre sistemde kalmasını teşvik edecek çözümler geliştirilmelidir. Ancak şunun altını çiziyorum: Reform yapılsa da yapılmasa da, emekli maaşlarının ödenmemesi gibi bir şey mümkün değildir.”