Esad rejimi toplu mezarları gizlice taşıdı

• Esad’ın ordusu, Kutayfe’deki toplu mezarlardan cesetleri çıkarıp Dumeyir kasabası dışındaki çöl bölgesine taşıdı.
• Şubat 2019 ile Nisan 2021 arasında süren operasyonda her hafta 6 ila 8 kamyon dolusu ceset taşındı.
• Kaynaklara göre rejim, savaş suçlarının delillerini yok etmek ve uluslararası imajını düzeltmek istiyordu.
• Dumeyir çölü, uzunluğu 20 ila 125 metre arasında değişen 34 hendekle iç savaşın en büyük toplu mezarlıklarından biri haline geldi.

Reuters’ın analizine göre, Esad rejimi Kutayfe bölgesindeki toplu mezarlardan cesetleri alarak Dumeyir kasabası dışındaki çöl alanına gizlice taşıdı.

Uydu görüntülerinde, Kutayfe’de uzunluğu 15 ila 160 metre arasında değişen 16 mezar çukuru tespit edildi. Dumeyir’de ise 34 devasa hendek açıldığı belirlendi.

Tanıklara göre, 2019-2021 arasında her hafta gece boyunca 6-8 kamyonluk konvoylar Kutayfe’den Dumeyir’e hareket etti. Kamyonlar, toprak ve insan kalıntılarıyla doluydu.

Bir subay, mezarların taşınması fikrinin 2018’in sonlarında ortaya çıktığını ve Esad’ın o dönemde “uluslararası alanda yeniden meşruiyet kazanma” hedefiyle hareket ettiğini söyledi.

Amaç delilleri yok etmek

Reuters’a konuşan kaynaklar, operasyonun rejimin işlediği savaş suçlarının kanıtlarını ortadan kaldırmak için planlandığını belirtti.

Şoförlerden biri, “Kimse emirlere karşı çıkamıyordu. Çıkan da mezarı boylayabilirdi.” dedi.

Savaşın başlarında oluşturulan Kutayfe mezarlarında askeri hastanelerde ve hapishanelerde ölen mahkumların ve askerlerin cesetleri bulunuyordu.

Binlerce kişi hâlâ kayıp

Suriyeli insan hakları örgütlerine göre iç savaşta en az 160 bin kişi kayboldu. Bu kişilerin büyük bölümünün toplu mezarlarda olduğu tahmin ediliyor.

Suriye Acil Durum ve Afet Yönetimi Bakanı Raid Salih, ağustosta yaptığı açıklamada, “Binlerce anne oğlunun, kadınlar eşlerinin, çocuklar babalarının mezarını bulmadan bu yara kanamaya devam edecek.” demişti.

Kayıp Kişiler Komisyonu’nun başındaki Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, kayıpların tespiti için DNA bankası ve dijital bir veri platformu kurulacağını açıklamıştı.

Ancak aralık ayında Şara liderliğindeki isyancıların Şam’ı ele geçirmesi ve Esad ailesinin Rusya’ya kaçması sonrası, rejimin toplu mezar operasyonunun ölçeği ilk kez bu kadar net biçimde ortaya çıkmış oldu.