Horasan’da keşfedilen Ahameniş dönemine ait altı kuleli dairesel bir yapı

Büyük ölçüde keşfedilmemiş Horasan’daki kazılar 2009 yılında başlamıştır ve günümüze kadar devam eden birkaç kazıdan biridir.

İran’ın doğusunda daha önce sadece iki arkeolojik alan kazılmıştı: Horasan’ın güneyindeki Sistan’daki Dahane-i Gholaman ve Horasan’ın kuzeyindeki Tappe Rivi.

Tappe Takhchar-Abad adı verilen site, Bircand yakınlarında ve çorak bir ovanın kenarında yer almaktadır. Eş zamanlı ve ilgili siteler tanımlanmamıştır. 2009’dan bu yana dört kazı sezonu gerçekleşti.

Tappe Takhchar-Abad, taban çapı 42 metre ve yüksekliği 4 metre olan, etrafında yaklaşık 11 metre genişliğinde bir hendek bulunan ve kuzeydoğusunda su sağlayan bir kanal bulunan yarı konik bir tepe üzerinde yer almaktadır.

Dört mevsim süren kazılardan sonra, on sekiz metre çapında, altı sağlam kule ve üç metre yüksekliğinde duvarlara sahip kerpiç ve pisé’den (Chineh/pakhsa) yapılmış neredeyse dairesel bir yapının kalıntıları ortaya çıkarıldı.

Bu bina tamamen kaplıydı ve kasıtlı olarak kumla dolduruldu. Ayrıca bu yapının iki aşamada doldurulduğu iki sondajla belirtilmiştir.

Testler, kasıtlı olarak yaklaşık 2 metre yüksekliğe kadar değişen kırık veya sağlam tuğla, kum ve taş katmanlarıyla doldurulduğunu ortaya koydu.

Arkeologlar, kanıtların bina doldurulduktan sonra Part döneminde üzerine bazı yapıların inşa edildiğini gösterdiğini yazdı.

Geleneksel olarak, dairesel alanlar Part dönemine atfedilmiştir, ancak son kanıtlar bu binaların inşasının Ahameniş döneminde Büyük Horasan’da başladığını ve bu tür yaklaşık 10 sitenin ilk olarak Büyük Horasan’ın doğusundaki Baktriya’da tanımlandığını ve kazıldığını göstermektedir.

Yazarlar, Takhchar Abad’da bulunan çanak çömlekleri iki döneme ayırıp tarihlendirebildiler. Geç Demir Çağı/Ahameniş dönemi (MÖ yedinci-altıncı yüzyıllar) ve Part dönemi (MS üçüncü-dördüncü yüzyıllar).

Takhchar Abad, Türkmenistan’ın Aşkabat kentinin 67 kilometre kuzeybatısında bulunan Garry Kyariz I’e benziyor. Demir Çağı’ndan Ahameniş dönemine kadar kullanılan sekiz yarı oval kuleli dairesel bir yapıdır.

Ahameniş dönemi yaklaşık 200 yıl sürdü (MÖ 550-330). Ahameniş İmparatorluğu, Syr Darya nehrinden (Orta Asya’da) Mısır’a kadar uzanan antik çağdaki en büyük imparatorluk bölgesine hükmetti.

Kültürel materyaller açısından, Ahameniş bölgelerini çanak çömlek gibi yüzey malzemeleri kullanarak tespit etmek zordur çünkü Ahameniş döneminin kültürel malzemeleri önceki dönemlere çok benzer.

Güney Horasan’daki bu kazıların, Ahameniş dönemi yapılarının belirlenmesinde önemli bir rol oynaması ve bu dönemin tarihine yeni bir ışık tutması bekleniyor.