İsviçre, AB'nin siber savunma projesine katılıyor

Proje, AB’nin Kalıcı Yapılandırılmış İşbirliği (PESCO) çerçevesinde yürütülüyor ve bu gelişme, İsviçre ile AB arasındaki askeri iş birliğinde dikkat çekici bir ilerlemeye işaret ediyor.

İsviçre ve tarafsızlık politikası

Tarafsızlık politikasıyla bilinen İsviçre, 2023 Ekim ayında bu projeye katılmak için resmi başvurusunu yapmıştı. Aynı dönemde askeri hareketlilik konulu bir diğer PESCO projesine de katılım başvurusunda bulunan İsviçre’nin, projeye tam üyeliği için yalnızca iki formalite kaldı: Estonya’nın resmi daveti ve AB ile veri paylaşımı gibi prosedürleri düzenleyecek bir idari düzenleme.

İsviçre hükümeti, AB Konseyi’nin kararını memnuniyetle karşıladı ve “Avrupa PESCO projesine katılacağız” açıklamasında bulundu. Bern yönetimi, katılımın sadece ihtiyaç temelli ve seçici biçimde gerçekleşeceğini vurgularken, bu tür iş birliklerinin İsviçre’nin tarafsızlık ilkesine zarar vermediğini savunuyor.

Proje hakkında

PESCO kapsamında yürütülen Cyber Ranges Federations projesi; üye ülkeler arasında siber kapasitenin merkezileştirilmesini, hizmetlerin birleştirilmesini ve tatbikatlardaki manuel yükün azaltılmasını hedefliyor. Ayrıca yeni siber güvenlik teknolojilerinin geliştirilme sürecini hızlandırmayı amaçlıyor.

Estonya'nın yanı sıra, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Finlandiya, Fransa, İtalya ve Lüksemburg halihazırda projeye dahil durumda. 2020’de kabul edilen üçüncü taraf katılım kurallarına göre, AB değerlerini paylaşan ve üyelerin güvenliğine tehdit oluşturmayan ülkeler, belirli PESCO projelerine katılabiliyor.

AB Konseyi yaptığı basın açıklamasında, “İsviçre gerekli siyasi, hukuki ve teknik kriterleri karşılamaktadır ve projeye anlamlı katkı sunacaktır” ifadelerine yer verdi. Ayrıca, üçüncü taraf katılımlarının AB’nin kolektif savunma hedefleriyle uyumlu olması için Konsey’in denetim yetkisini sürdüreceği bildirildi.

İsviçre-AB ilişkileri

İsviçre son yıllarda “Swiss Cyber Training Range” ve “Cyber-Defence Campus” gibi inisiyatiflerle kendi siber savunma kabiliyetlerini de güçlendirmişti. Ülkenin AB ile savunma alanındaki iş birlikleri, yalnızca tematik odaklı, kritik bağımlılık yaratmayan projeler ile sınırlı tutuluyor.

Bu iş birliği, Bern’in AB savunma yapılarıyla seçici ve çıkar odaklı entegrasyon stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor. İsviçre’nin 2024’te başvurduğu ve Ocak 2025’te onaylanan AB Askeri Hareketlilik Projesi de bu kapsamda yer alıyor. Bu proje, askeri personel ve ekipmanın AB içindeki karayolu, demiryolu, deniz ve havayolu üzerinden hızlı ve standartlaştırılmış taşınmasını sağlamayı amaçlıyor. Projede, İsviçre’nin yanı sıra Birleşik Krallık, ABD, Kanada ve Norveç gibi AB dışı ülkeler de yer alıyor.

Ancak bu tür iş birlikleri, İsviçre içindeki tarafsızlık savunucularının eleştirilerine maruz kalıyor. Rusya’nın 2022’de Ukrayna’ya saldırmasının ardından, İsviçre’nin askeri projelere katılımı tartışmalı bir konu haline geldi. 2024 yılında 130 binden fazla onaylı imza toplayan bir sivil girişim, İsviçre’nin tarafsızlığını güçlendirmek adına ulusal bir referandum düzenlenmesi için harekete geçti. Referandumun amacı, uluslararası savunma iş birliklerinin ülkenin tarafsızlık ilkesini aşındırmasını engellemek.