Sahte fatura kullananlara 8 yıla kadar hapis yolu açılıyor

• Yeni düzenleme 1 Ekim Çarşamba gününden itibaren yürürlüğe giriyor ve sahte belge kullanan mükelleflerin artık "bilmiyordum" savunması geçersiz sayılacak.
• Sahte belge kullananlar hakkında vergi kaçakçılığı kapsamında işlem yapılacak ve 3 kat vergi ziyaı cezasının yanı sıra 3 ila 8 yıl arasında hapis cezası riski doğacak.
• Vergi Denetim Kurulu (VDK), riskli görülen mükelleflerden kamu alacağını güvence altına almak için teminat isteyecek ve teminat gösteremeyenler için ihtiyati haciz uygulanabilecek.
• Sahte belge düzenleme suçu, kara para aklama boyutuyla ele alınacak; yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmalarıyla inceleme süreçleri hızlandırılacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi kaçakçılığıyla mücadelede yeni ve sert bir safhaya geçiyor. 1 Ekim itibarıyla yürürlüğe girecek yeni yaklaşımla, şirketlerin "sahte belgeyi bilmeden kullandığına" yönelik savunmalarına son veriliyor; artık belgeyi bilerek kullandığı varsayılacak ve vergi kaçakçılığı kapsamında 3 ila 8 yıl arasında hapis cezası istenmesinin önü açılacak.

"Bilmiyordum" savunması tarihe karışıyor

Vergi Denetim Kurulu (VDK) Başkanlığı'nın başlattığı çalışma ile mali belgelerde sahtecilik yapanlara karşıver uygulanan yaptırımlar ciddi ölçüde ağırlaştırılıyor. Mevcut sistemde, sahte fatura kullandığı tespit edilen şirketler genellikle belgenin sahte olduğunu bilmeden kullandığını iddia ederek cezai yaptırımdan kurtulabiliyordu. Ancak yeni düzenleme ile bu vergisel değerlendirmeler ortadan kalkıyor.

1 Ekim'den itibaren, sahte belge kullanan mükelleflerin önemli bir bölümü hakkında belgenin "bilerek" kullanıldığı varsayılarak işlem tesis edilecek. Bu yaklaşım, sahte belge kullananlara karşı vergi kaçakçılığı kapsamında suç duyurusunda bulunulmasının önünü açarak, 3 ila 8 yıl arasında hapis cezası ile karşı karşıya kalmalarını sağlayacak. Ayrıca, bu kişilere üç kat vergi ziyaı cezası uygulanacak.

Mükelleften teminat istenecek, kurgan devrede

Hazine ve Maliye Bakanlığı, kamu alacağını güvence altına almak amacıyla sahte belge kullanan veya bu yönden riskli bulunan mükelleflerden teminat talep edecek. Teminat gösteremeyenler için ise ihtiyati haciz uygulaması gündeme gelecek.

VDK'nın Risk Analiz Merkezi'nde kullanılan Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) Sistemi, mal ya da hizmet alım-satım işlemlerinin gerçekliğini risk skorlamasına bağlı olarak analiz edecek. Denetim ekipleri, riskli görülen mükelleflerin depolarındaki malları göstermesi, satış belgelerini ibraz etmesi veya durumu kayıtlarla açıklaması gibi fiili ve kaydi kanıtlar talep edecek.

Para hareketleri, yoklamalar ve envanter sayımlarıyla sahte belge kullandığı kanıtlanan mükelleflere, denetim yapılmadan doğrudan işlem tesis edilecek.

Ceza süreci yapay zekayla hızlanacak

Yeni dönemde, sahte belge düzenleyen mükelleflere yönelik aylar süren inceleme ve rapor süreçleri de kökten değişiyor. Yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmalarıyla bu süreçler kısa sürede tamamlanacak, böylece sahte belge düzenleyenlerin hızla ceza alması sağlanacak.

Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, sahte belge düzenleyenlerin organize suç kapsamında değerlendirilmesi için konuyu kara para aklama boyutuyla da ele alacak. Geçmişte sahte belge kullandığından şüphelenilen durumlarda ise mükelleflere kayıtlarını düzeltme imkânı tanınacağı belirtildi. Sürecin hızlanması, zincir halinde sahte belge kullanan kişi ve şirketlerin tespitini kolaylaştırarak, bu yolla elde edilen finansal avantajın önüne geçilmesini hedefliyor.