Tarihte Bugün: Göbeklitepe, Dünya Mirası Listesi'ne alındı
Tarihin sıfır noktası olarak kabul edilen ve insanlık geçmişine dair bilinenleri değiştiren Göbeklitepe, 1 Temmuz 2018 tarihinde UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi. 12 bin yıllık bir sır perdesini aralayan bu önemli keşfin hikayesi, Şanlıurfa'dan tüm dünyaya yayıldı.
Son Güncelleme: 01.07.2025 - 09:00
- Göbeklitepe'nin keşif süreci, 1986 yılında tarlasını süren bir çiftçinin bulduğu heykeli Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi'ne teslim etmesiyle somut bir hal kazandı.
- Alman Arkeolog Prof. Dr. Klaus Schmidt'in müzedeki eserin önemini fark etmesi üzerine 1995 yılında bölgede kapsamlı bilimsel kazı çalışmaları başlatıldı.
- Yapılan kazılarda, Neolitik döneme tarihlenen, üzerinde hayvan figürleri bulunan "T" biçimli devasa dikilitaşlar ve dünyanın en eski tapınak kalıntıları gün yüzüne çıkarıldı.
- Yıllar süren çalışmaların ardından Göbeklitepe, önce 2011'de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne, 1 Temmuz 2018'de ise kalıcı listeye alınarak önemi tescillendi.
Göbeklitepe'nin bulunduğu alan, aslında ilk olarak 1963 yılında İstanbul ve Chicago üniversitelerinden gelen araştırmacıların yüzey çalışmaları sırasında fark edilmişti. Ancak bölgedeki en somut ve dikkat çekici bulgu, 1986 yılında Örencik Mahallesi'nde yaşayan bir çiftçinin tarlasını sürerken bulduğu heykel oldu.
Taşın sıradan bir parça olmadığını anlayan çiftçi, büyük bir duyarlılık örneği göstererek heykeli Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi yetkililerine ulaştırdı. İlk etapta ne olduğu tam olarak anlaşılamayan bu değerli eser, müzede koruma altına alındı ve gelecekteki büyük keşfin ilk adımı oldu.
Klaus Schmidt heykelin önemini fark etti
O dönemde Hilvan'daki Nevali Çori'de kazı çalışmaları yürüten Alman Prof. Dr. Klaus Schmidt'in yolu Şanlıurfa Müzesi'ne düştü. Prof. Dr. Schmidt, müzede korunan heykeli gördüğünde bunun çok önemli bir tarihi eserin parçası olduğunu anladı.
Bu buluntudan yola çıkan Schmidt, heykelin bulunduğu bölgede detaylı bir araştırma yapmaya karar verdi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünden gerekli izinler alınarak, Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Müzesi iş birliğiyle 1995 yılında kazı çalışmalarına resmen başlandı.
Kazılardan 12 bin yıllık tarih fışkırdı
Prof. Dr. Schmidt başkanlığında yürütülen kazılar, insanlık tarihini yeniden yazdıracak bulguları bir bir ortaya çıkardı. Kazılarda Neolitik döneme ait, boyları 3 ila 6 metre arasında değişen ve ağırlıkları 40 ila 60 tonu bulan, üzerinde yabani hayvan figürleri işlenmiş "T" biçimli dikilitaşlar bulundu.
Ayrıca, 8 ila 30 metre çapında dairesel ve dikdörtgen planlı yapılarla, dünyanın bilinen en eski tapınak kalıntıları da bu çalışmalarda gün yüzüne çıkarıldı. Yaklaşık 12 bin yıl öncesine ait olduğu saptanan 65 santimetre uzunluğundaki insan heykeli ise dönemin sanat ve inanç dünyasına ışık tutan en önemli eserlerden biri oldu.
Yıllar süren serüven unesco ile taçlandı
Gün yüzüne çıkarılan eşsiz eserlerle birlikte Göbeklitepe'nin ünü hem Türkiye'de hem de dünyada hızla yayıldı. Bu artan ilgi ve bilimsel önem, uluslararası alanda da karşılık buldu ve ören yeri 2011 yılında UNESCO "Dünya Miras Geçici Listesi"ne alındı.
Nihai karar ise 1 Temmuz 2018 tarihinde Bahreyn'de düzenlenen 42'nci Dünya Miras Komitesi Toplantısı'nda verildi. Bu toplantıda Göbeklitepe, tüm kriterleri karşılayarak kalıcı olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi ve insanlığın ortak mirası olarak tescillendi.
Kaynak:
GDH Haber
İLGİLİ HABERLER
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Tarihte bugün: Fransa'nın son kraliçesi Marie Antoinette giyotinle idam edildi
Şüpheli hemşire ölümü davasında tahliye edilen eş yeniden tutuklandı
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
Şanlıurfa'da inşaat çökmesi: 2 işçi hayatını kaybetti
DİĞER HABERLER
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Oylum Höyük kazılarında Hitit dönemine ait yeni çivi yazılı belgeler ortaya çıktı
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Karahantepe'de Neolitik Çağ insanlarının yaşadığı 30'dan fazla kulübe bulundu
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
Tolstoy'un yeğeni, atasının tutulduğu Yedikule Zindanları'nı ziyaret etti
Tarihte bugün: Fransa'nın son kraliçesi Marie Antoinette giyotinle idam edildi
Mardin'de tarihi değirmenin altından 1500 yıllık mozaik çıktı
Syedra Antik Kenti'nde dünyadaki üçüncü Aziz Pavlus freski keşfedildi
Soğmatar Antik Kenti'nde 3 bin yıllık kamusal yapı keşfedildi


