The Economist: Gazze'deki yıkımın gerçek boyutları ne?

İngiltere merkezli yayın organlarından The Economist'de, içerisinde BM kurumlarının da bulunduğu çeşitli araştırma kurumlarının Gazze'deki yıkımın boyutlarına dair yayınladıkları tahminlerin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

İsrail'in Gazze'de yabancı gazeteci ve kurumlara izin vermemesinden kaynaklı olarak yıkımın tam boyutlarının tahminlerle sınırlı kaldığına dikkat çekilen analizde, buna rağmen UNOSAT. Habitat ve Londra Royal Holloway Üniversitesi gibi çok sayıda kurumun bağımsız araştırma verilerine yer verildi.

Analizde ayrıca, yıkımın boyutlarına dair karşılaştırmalar yapıldı.

İşte The Economist'de yayınlanan analiz:

Batılı ülkelerin yukarıdan dağıtımı sırasında bakıldığında Gazze'nin büyük bir kısmı yerle bir olmuş görünüyor. Ancak yıkımın tam boyutu ve ölenlerin tam sayısına dair net bilgiler hala belirsizliğini koruyor.

Günlük ölü sayıları, Gazze Şeridi'nde bulunan Hamas yetkililer tarafından günlük olarak açıklanıyor. Fakat onlar da bu rakamlardan emin değil.

Diğer yandan yabancı gazetecilerin, İsrail güçlerine bağlı olmadıkları sürece bölgeye girişleri yasak ve erişim imkanı olmadığı için bağımsız araştırmacılar, kayıpları tahmin etmek için uydu görüntülerine ve kamu kayıtlarına başvuruyor.

Bağımsız araştırma şirketlerinin bulguları, ölü sayısının resmi raporlarda belirtilenden çok daha fazla olabileceğini gösteriyor.

Araştırmalar ne söylüyor?

Çeşitli kurumlar tarafından Gazze'deki fiziksel hasar, hem yıkılan binalar hem de geriye kalan enkazlar üzerinden değerlendirildi.

İlk yöntem, uydu görüntülerinde zaman içinde bina hatlarındaki değişiklikleri takip edilerek hayata geçirildi.

BM ajansı UNOSAT bu yöntemi kullanarak, Nisan ayı başlarında 190.000'den fazla binada hasar tespit etti. Bu da, Gazze'nin savaş öncesi yapılarının %70'inden fazlasının yıkıldığı anlamına geliyor.

UNOSAT tarafından verilen bilgilere göre bunların yaklaşık 102.000'i tamamen yıkılmış durumda.

Dünya Bankası ise bunun yaklaşık 300.000 evin kaybedilmesi anlamına geldiğini ve bunun da tüm binaların %77'sinin yıkıldığı anlamına geldiğini belirtiyor.

İkinci yaklaşım, belirli büyüklükteki bir binanın yıkılması durumunda ne kadar moloz bırakacağını modellemek üzerine şekilleniyor.

Bir başka kurum olan BM Habitat'ın en son raporuna göre, şeritte şu anda 53,5 milyon ton moloz bulunuyor ve bu miktar 15 ayda %133 artış gösterdi.

Habitat'ın verilerine göre savaştan önce, Gazze'nin 2 milyonluk nüfusunun neredeyse yarısı çocuklardan oluşuyordu ve bu nüfus 365 kilometrekarelik bir alanda yaşıyordu.

Ancak 30 Temmuz itibarıyla, İsrail'in askeri bölgeleri ve yerinden edilme olayları, nüfusu şeridin sadece %12,7'sine sıkıştırdı ve buradaki birçok kişi artık çadırlarda yaşıyor. Bu nedenle bu nokta, dünyadaki en yoğun nüfuslu yerlerden biri olabilir.

Tıbbi bakım, sağlık ve gıda tedarikinin çökmesi, bombalar veya mermilerle doğrudan bağlantılı olmayan binlerce kişinin ölümüne neden oldu.

Londra Royal Holloway Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada, 5 Ocak itibarıyla 4.500 ila 12.500 kişinin dolaylı nedenlerle öldüğü tahmin ediliyordu. Ancak bu araştırmanın ardından geçen 7 ayda durum çok daha kritik noktaya geldi.

Aynı araştırmada şiddet sonucu ölenlerin sayısı yaklaşık 60.000-90.000 olarak belirtiliyordu. Bu rakam da son 7 ayda çok büyük oranda arttı.

Bunların yarısından fazlası kadın, çocuk veya 65 yaşın üzerindeki erkekler.

Başka bir araştırmada, 2024 Haziran ayı sonuna kadar 55.000-79.000 Gazze sakininin travmatik yaralanmalar nedeniyle hayatını kaybettiğini ortaya koydu.

Bu bağımsız tahminler, 2024 Haziran ayında 38.000 ve 2025 Ocak ayında 47.500 olarak açıklanan resmi rakamların çok üzerinde ve resmi rakamlar ile akademik tahminler arasındaki oranların arasında büyük bir fark var.

Hayatta kalan siviller için ise durum tamamen umutsuz.

Temel hizmetler neredeyse tamamen devre dışı kaldı ve 1 Ağustos itibarıyla BM, okulların %76'sının doğrudan saldırılara maruz kaldığını açıkladı.

Hastanelerin yaklaşık %95'i önemli ölçüde hasar gördü ve yeniden inşa maliyeti belirsiz.

Şubat ayında Dünya Bankası bu maliyeti yaklaşık 53 milyar dolar olarak belirledi ve bu, Gazze ve Batı Şeria'nın savaş öncesi toplam GSYİH'sinin iki katından fazla.

Şüphesiz olarak tam bir hesaplama ancak çatışmalar sona erdiğinde mümkün olacak. Ancak bu veriler, bunun yakın tarihin en yıkıcı savaşı olduğunu ortaya koyuyor.