Savunma sektörünü doğrudan ilgilendiren bu önlemler, Washington’un onlarca yıldır inşa ettiği küresel tedarik zincirlerini riske atarken, ABD yapımı silahların üretim maliyetlerini artırma ve müttefiklerle yürütülen savunma projelerini zora sokma potansiyeli taşıyor.

Trump’ın “Amerikan sanayisini canlandırmak” ve “adil ticaret” söylemleriyle duyurduğu tarife programı, Pentagon’un uzun süredir oluşturduğu karmaşık tedarik ağını sekteye uğratabilir. Avrupa Birliği’nden gelen ürünlere %20, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi yakın müttefiklerden gelenlere ise %10 oranında uygulanması planlanan vergiler, sadece maliyetleri artırmakla kalmayacak; aynı zamanda savunma iş birliklerini zedeleyebilir.

Pentagon’un eski tedarik yetkililerinden Bill Greenwalt’a göre, bu durum zincirleme etkilere yol açabilir:

“Tedariklerde kıtlıklar yaşanacak, misillemeler olacak ve müttefiklerimiz karşılık verecek. Hayati öneme sahip bazı parçalar ya çok daha pahalıya mal olacak ya da hiç bulunamayacak.”

Küresel Savunma İş Birlikleri Tehlikede

Özellikle çok uluslu projeler, bu yeni gümrük duvarlarından olumsuz etkilenebilir. Bunlar arasında 20 ülkenin katılımıyla yürütülen F-35 savaş uçağı programı ile Norveç ve İsrail’le geliştirilen füze ve hava savunma sistemleri yer alıyor. Ayrıca, Avustralya, Birleşik Krallık ve ABD arasında imzalanan ve nükleer denizaltı üretimi ile teknoloji paylaşımını öngören AUKUS inisiyatifi de tehlikeye girebilir.

Avrupalı bir yetkili durumu şu sözlerle özetliyor:

“ABD’den en iyi ekipmanları bekliyoruz. Ancak artık Avrupa’nın sanayi kapasitesi gelişti ve sadece tüketici değil, güvenlik sağlayıcısı olmak istiyoruz.”

Bu açıklama, Avrupa ülkelerinin Amerikan parça ve teknolojilerine olan bağımlılıklarını azaltma yönünde daha fazla yatırım yapma niyetinde olduklarını gösteriyor.

Üretim Zorlukları ve Personel Açığı

Trump yönetimi, yabancı parça üretimini ABD içinde gerçekleştirerek istihdam yaratmayı amaçlıyor. Ancak savunma sanayi temsilcilerine göre bu hedef, mevcut insan kaynağıyla gerçekleştirilemeyecek kadar iddialı. Aerospace Industries Association’ın Uluslararası İlişkiler Başkan Yardımcısı Dak Hardwick’e göre:

“Havacılık ve savunma sektöründe mevcut ihtiyacı karşılayacak sayıda insan yok. Hizmet sektörünün sunduğu yüksek maaşlar ve istikrarlı işler, bu alanı daha cazip hale getiriyor.”

Senatör Mark Kelly (D-Arizona), savunma üretimindeki karmaşıklığa dikkat çekiyor:

“Bir ürünü üretmek için gereken parçalar, montaj süreci boyunca sınırları birçok kez geçebiliyor. Her geçişte tarife uygulanırsa, Savunma Bakanlığı’nın ödeyeceği bedel katlanacak. Aynı kapasiteyi korumak için daha yüksek bütçeler gerekecek.”

Gümrük Muafiyeti Talepleri Artıyor

Durumun ciddiyetini fark eden hem iş dünyası temsilcileri hem de bazı Cumhuriyetçi senatörler, savunma sanayisi için stratejik bir muafiyet talep ediyor. ABD Ticaret Odası’na bağlı Savunma ve Havacılık Konseyi Başkanı Keith Webster, bu talebi şöyle gerekçelendiriyor:

“Savunma sanayimiz on yıllardır küresel tedarik zincirine dayanıyor. Bu zincir bozulursa, kamu alıcısı olan hükümet için fiyatlar kaçınılmaz olarak artar.”

Senatör Kevin Cramer (R-Kuzey Dakota) ise “her şeyi ülke içinde üretme hedefinin” bile, maliyet açısından ithalata göre daha pahalıya mal olacağını belirtiyor:

“Amaç her şeyi yerli üretmek olabilir; ancak bu bile tarifesiz ithalata kıyasla çok daha pahalıya gelecektir.”

Alternatif Arayışları

ABD’nin tek taraflı yaklaşımı, müttefikler nezdinde uzun süredir var olan güveni de sarsıyor. NATO üyesi bir diplomat, bu kırılganlığı şu sözlerle ifade ediyor:

“Gereksinimlerimiz var ve bizim için en mantıklı olanı yapacağız. Artık kendi içimizde neler geliştirebileceğimize odaklanıyoruz.”

Bir başka NATO yetkilisi ise sürecin derslerle dolu olduğunu belirterek uyarıyor:

“Bu durumdan ders çıkarmalıyız. Şimdi zamanı.”

Trump’ın tarifeleri, vaat ettiği gibi ABD’nin sanayisini güçlendirmekten ziyade, uzun vadede savunma kapasitesini ve küresel güvenlik mimarisini zayıflatabilir. Washington’un bu politikası, sadece üretim maliyetlerini değil, aynı zamanda müttefik ülkelerle olan stratejik ilişkilerin sürdürülebilirliğini de ciddi şekilde tehdit ediyor.