Türkiye, 1.8 trilyon dolarlık uzay ekonomisinde söz sahibi olmayı hedefliyor

Haber Özeti:

• Türkiye, uzay tabanlı teknolojilerde birçok projeye imza atıyor. 
• Uzaya bağımsız erişim hedefi kapsamında, Somali'de uzay limanı kurulması için düğmeye basıldı.
• Uzay turizmi pazarının 2035 yılına kadar 4-6 milyar dolar seviyelerine çıkması bekleniyor.

Dünya Ekonomik Forumu’nun raporuna göre, 2023’te 630 milyar dolar olan uzay ekonomisi, 2035 yılında 1,8 trilyon dolarlık hacme ulaşacak.

Uzay tabanlı teknolojiler, hava durumu tahminlerinden akıllı saat gibi yaygınlaşan akıllı cihazlara kadar pek çok alanda hayatımıza yön veriyor. Aynı zamanda perakende, gıda, lojistik, ulaşım ve afet yönetimi gibi çeşitli sektörlerde de geniş çaplı faydalar sağlıyor.

Uzay ekonomisinden payını alacak

Türkiye, her geçen gün büyüyen uzay ekonomisi pastasından payını almak için kolları sıvadı.

2018 yılında uzay ajansı resmen hayata geçirilerek bu alandaki çalışmalar tek çatı altında toplandı. 10 yıllık Milli Uzay Programı hedefi doğrultusunda koordinasyon ve stratejik planlama sağlandı.

Hedef izleyici değil, etkili oyuncu olmak

Uluslararası iş birliklerini artıran ajans, Türkiye’nin uzayda sadece izleyici değil; aynı zamanda aktif ve etkili bir oyuncu olmasını amaçlıyor. 

2024 yılına gelindiğinde, Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, Axiom-3 görevi kapsamında Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderildi. 14 gün boyunca 13 bilimsel deney gerçekleştirildi.

Tuva Cihangir Atasever, Virgin Galactic’in VSS Unity uzay aracında "Galactic 07" misyonu ile uzaya çıkarak Türkiye'nin ikinci astronotu oldu. 15 dakika boyunca yörünge altı uçuş yapan Atasever, düşük yer çekimli ortamda bilimsel deneylere imza attı.

Yörüngede 9 aktif uydu var

İçinde bulunduğumuz 2025 yılında özel kuruluşlar olan Plan-S’in 5 adet IoT uydusu ve Fergani Uzay’ın ilk uydusu FGN-100-d1 uzaya fırlatıldı.

Türkiye’nin uzayda 6 adet haberleşme, 3 adet gözlem olmak üzere toplam 9 uydusu bulunuyor. Bunlar; Türksat ve Göktürk serileri ile İMECE uyduları.

Uzaya bağımsız erişim hesapları

Şimdi Türkiye, önümüzdeki yıllarda Ay’a sert iniş gerçekleştirmek, uzay limanı kurmak ve yeni uzay teknolojileri geliştirmek için çalışıyor.

Ay’a sert iniş yapacak aracın ana yüklenicisi ve geliştiricisi TÜBİTAK Uzay. Milli hibrit roket motorlarının geliştirilmesi, test edilmesi ve ateşlemesini Delta V Uzay Teknolojileri gerçekleştiriyor.

Uzay limanı seviye atlatacak

“Uzay vatan” hedefi doğrultusunda uzaya bağımsız erişim amaçlanıyor. Somali’de uzay limanı kurma çalışmaları da bu planın bir parçası.

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Aralık 2024'te yaptığı açıklamada, Türkiye'nin roket fırlatmalarının yapılacağı bir uzay limanı inşa etme çalışmalarına başladığını duyurdu.

Fırlatma maliyetleri düşecek

Ekvator çizgisine yakın olan Somali, roketlerin yörüngeye ulaşması için gerekli akıt miktarını azaltıyor. Yani, fırlatma maliyetleri düşüyor.

Hint Okyanusu’na açılan kıyıya sahip olan Somali, roket fırlatmaları sırasında düşen parçaların yerleşim alanlarına ve diğer ülkelere zarar verme riskini en aza indiriyor.

Uzay limanı sayesinde yerli imkanlarla geliştirilen uzay araçları, bağımsız şekilde uzaya gönderilecek. Fırlatma teknolojileri için de rekabetçi bir sanayi ekosistemi kurulması amaçlanıyor.

Uzay teknolojileri geliştirme bölgesi kurulacak

Öte yandan, uzay sanayisi ekosisteminin gelişmesini teşvik etmek, uzay sanayisinin verimliliğini ve çevikliğini artırmak, uzay sanayisinin ihracat yeteneğini artırmak amacıyla uzay teknolojileri geliştirme bölgesi kurulması planlar arasında bulunuyor.

Erişilebilirlik artıyor

Dünya Ekonomik Forumu İcra Komitesi Üyesi Sebastian Buckup, “Uzay teknolojileri, her zamankinden daha fazla ve daha çeşitli paydaşlara daha büyük değer sunuyor.” dedi.

Buckup, uzay teknolojilerinde düşen maliyet ve artan erişilebilirliğin, endüstrileri yeniden şekillendireceğinin altını çizdi.

Uzay turizminde 2035 beklentisi

İşin bir de uzay turizmi boyutu var. Söz konusu pazarın, 2035 yılına kadar 4-6 milyar dolar arasında bir seviyeye ulaşması bekleniyor.

Gelirin çoğu, ultra varlıklı bireylerin yörüngede kurulması planlanan uzay istasyonlarında geçirdiği konaklamalardan elde edilecek.