Tarihte Bugün: II. Meşrutiyet ilan edildi
Osmanlı İmparatorluğu'nda 30 yıldır askıda olan anayasal ve parlamenter monarşi, Padişah II. Abdülhamid'in 24 Temmuz 1908'de yayımladığı resmi tebliğ ile yeniden başladı ve II. Meşrutiyet ilan edildi.
Son Güncelleme: 24.07.2025 - 10:03
- İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Makedonya'daki askeri isyanı, II. Meşrutiyet'in ilan edilmesindeki en önemli etken oldu.
- Padişah II. Abdülhamid, ülkenin bir iç savaşa sürüklenmesini ve dış müdahaleyi önlemek amacıyla anayasayı yeniden yürürlüğe koydu.
- 24 Temmuz 1908'de sansürün kaldırılmasıyla birlikte imparatorluk genelinde büyük bir özgürlük havası ve bayram coşkusu yaşandı.
- II. Meşrutiyet'in ilanı, Osmanlı Devleti'nde çok partili siyasi hayatın başlangıcı olurken, imparatorluğun son on yılına damga vuran siyasi gelişmeleri de beraberinde getirdi.
Meşrutiyet'e giden yol: Baskı ve isyan
Sultan II. Abdülhamid, 1876'da ilan edilen ilk Meşrutiyet'i, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nı (93 Harbi) gerekçe göstererek 1878'de meclisi tatil etmiş ve anayasayı rafa kaldırmıştı. Bu tarihten sonra başlayan ve "İstibdat Dönemi" olarak adlandırılan 30 yıllık süreçte, imparatorluk mutlak monarşi ile yönetildi.
Ancak bu dönemde, özellikle aydınlar ve subaylar arasında anayasal yönetime dönme arzusu giderek güçlendi. Jön Türkler olarak bilinen ve daha sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti adı altında örgütlenen bu muhalif hareket, meşrutiyetin yeniden ilanı için yurt içinde ve dışında faaliyetlerini yoğunlaştırdı.
Makedonya'da yanan isyan ateşi
1908 yılına gelindiğinde, İngiltere ve Rusya arasında yapılan Reval Görüşmeleri'nde Makedonya'daki duruma müdahale edileceği söylentileri, İttihat ve Terakki Cemiyeti'ni harekete geçirdi. Cemiyet, imparatorluğun toprak bütünlüğünü korumanın tek yolunun meşrutiyetin ilanı olduğuna inanıyordu.
Bu doğrultuda, Kolağası Niyazi Bey Resne'de, Enver Bey (daha sonra Paşa) ise Selanik'te birlikleriyle dağa çıkarak isyan bayrağını açtı. Kısa sürede Makedonya'daki birçok askeri birlik isyana katıldı ve Selanik'te halkın da katılımıyla hürriyet ilan edildi. İsyanın yayılması ve Rumeli'deki ordunun kontrolünü kaybetmesi üzerine Saray, duruma daha fazla direnemedi.
Sultan'ın kararı ve anayasanın yeniden yürürlüğe girmesi
İsyanın İstanbul'a sıçramasından ve bir iç savaş çıkmasından endişe eden II. Abdülhamid, 23 Temmuz 1908 gecesi Kanun-i Esasi'yi yeniden yürürlüğe koyma kararı aldı. Ertesi gün, 24 Temmuz sabahı, gazetelerde yayımlanan resmi bildiriyle II. Meşrutiyet resmen ilan edilmiş oldu.
Bu karar, imparatorluğun dört bir yanında büyük bir sevinç ve coşkuyla karşılandı. "Hürriyetin İlanı" olarak anılan bu gün, yıllarca resmi bayram olarak kutlandı. Sansürün kaldırılmasıyla birlikte İstanbul'da ve diğer şehirlerde yüzlerce gazete ve dergi yayımlanmaya başladı, siyasi partiler kuruldu ve özgür bir tartışma ortamı doğdu.
Meşrutiyet'in ilanı ve sonrası: Özgürlük rüzgarları ve yeni sorunlar
II. Meşrutiyet'in ilanı, Osmanlı Devleti için yeni bir dönemin başlangıcıydı. Yapılan seçimlerin ardından Meclis-i Mebusan, 17 Aralık 1908'de yeniden toplandı. Ancak bu özgürlük ortamı, beraberinde yeni siyasi krizleri ve toprak kayıplarını da getirdi.
Bulgaristan bağımsızlığını ilan ederken, Avusturya-Macaristan Bosna-Hersek'i ilhak etti ve Girit, Yunanistan'a katıldığını açıkladı. Meşrutiyet rejimini hedef alan 31 Mart Vakası (13 Nisan 1909) gibi iç karışıklıklar yaşandı. Bu olayların ardından II. Abdülhamid tahttan indirilerek yerine Sultan V. Mehmed Reşad geçirildi ve İttihat ve Terakki, ülke yönetimindeki etkinliğini tam olarak kurdu.
Kaynak:
GDH Haber
İLGİLİ HABERLER
Tarihte bugün: Trablusgarp savaşı başladı
Tarihte bugün: Kanuni Sultan Süleyman tahta çıktı 'Muhteşem Yüzyıl' başladı
Tarihte Bugün: Osmanlı İmparatorluğu, Rusya ile Edirne Antlaşması'nı imzaladı
Osmanlı’da ilk kardeş katli ne zaman oldu?
Osmanlılar gayrimüslimlere nasıl davrandı?
Tarihte bugün: Lale Devri'ni sona erdiren Patrona Halil isyanı başladı
DİĞER HABERLER
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Oylum Höyük kazılarında Hitit dönemine ait yeni çivi yazılı belgeler ortaya çıktı
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Karahantepe'de Neolitik Çağ insanlarının yaşadığı 30'dan fazla kulübe bulundu
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
Tolstoy'un yeğeni, atasının tutulduğu Yedikule Zindanları'nı ziyaret etti
Tarihte bugün: Fransa'nın son kraliçesi Marie Antoinette giyotinle idam edildi
Mardin'de tarihi değirmenin altından 1500 yıllık mozaik çıktı
Syedra Antik Kenti'nde dünyadaki üçüncü Aziz Pavlus freski keşfedildi
Soğmatar Antik Kenti'nde 3 bin yıllık kamusal yapı keşfedildi


