Tarihte bugün: Lale Devri'ni sona erdiren Patrona Halil isyanı başladı

• Patrona Halil liderliğindeki isyan, Lale Devri'nin lüks ve sefahat yaşantısına, artan vergilere ve başarısız İran seferlerine karşı bir halk tepkisi olarak başladı.
• İstanbul'da Kapalıçarşı'da başlayan küçük bir hareket, kısa sürede esnafın, ulemanın ve yeniçerilerin de katılımıyla büyüyerek başkentin kontrolünü ele geçirdi.
• İsyanın sonucunda, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve pek çok devlet adamı öldürüldü, Sultan III. Ahmed tahttan feragat etmek zorunda kaldı.
• Sultan III. Ahmed'in yerine yeğeni I. Mahmud tahta çıktı ve böylece Osmanlı tarihinde "Lale Devri" olarak bilinen dönem fiilen sona erdi.

Lale Devri'nin parıltısı isyan ateşiyle söndü

Osmanlı Devleti'nde 1718 yılında başlayan ve "Lale Devri" olarak anılan dönem, batılılaşma hareketlerinin, sanatsal ve kültürel yeniliklerin yanı sıra sarayın aşırı harcamaları ve lüks yaşantısıyla da dikkat çekiyordu. Ancak bu parlak dönemin arkasında, ağır vergiler altında ezilen, ekonomik zorluklar ve işsizlikle boğuşan bir halk vardı.

İran cephesindeki askeri başarısızlıklar ve yeni vergilerin getirilmesi, halk arasındaki hoşnutsuzluğu doruk noktasına taşıdı. İsyanın lideri olan Arnavut asıllı eski bir levent ve hamam tellakı olan Patrona Halil, bu toplumsal öfkeyi arkasına alarak harekete geçti.

İstanbul'u saran isyan dalgası

28 Eylül 1730 sabahı, Patrona Halil ve beraberindeki bir grup, Bayezid Çarşısı'nda "Şeriat isteriz!" sloganlarıyla isyan ateşini yaktı. Başlangıçta küçük bir grup olan isyancılar, kısa sürede çarşı esnafının, işsizlerin ve özellikle yönetime tepkili olan yeniçerilerin katılımıyla on binlerce kişilik bir kalabalığa ulaştı.

İsyancılar kısa sürede İstanbul'un kontrolünü ele geçirerek devlet dairelerini bastı ve hapishanelerdeki mahkumları serbest bıraktı. Saraya yürüyen kalabalık, başta Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa olmak üzere 37 kadar üst düzey devlet yöneticisinin kellesini istedi.

Taht değişikliği ve bir devrin sonu

Halkın öfkesi ve isyancıların kararlılığı karşısında çaresiz kalan Sultan III. Ahmed, tahtını kurtarabilmek için çok sevdiği sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'yı ve diğer bazı devlet adamlarını isyancılara teslim etmek zorunda kaldı. Ancak bu hamle, isyanı durdurmaya yetmedi.

İsyancılar, Sultan III. Ahmed'in de tahttan indirilmesini talep etti. Bunun üzerine 1 Ekim 1730'da III. Ahmed, 27 yıllık saltanatının ardından tahttan feragat etti ve yerine yeğeni I. Mahmud padişah oldu. Bu taht değişikliği, Osmanlı'nın zevk, sefa ve yeniliklerle anılan Lale Devri'nin kanlı bir şekilde sona ermesi anlamına geliyordu.