ABD'nin önde gelen yayın organlarından The National Interest'de son dönemde yaşanan Avrupa'nın güvenliği ışığındaki gelişmeler doğrultusunda Türkiye'nin artan öneminin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.

Türkiye'nin Avrupa güvenliğindeki potansiyel rolünün hiç olmadığı kadar kritik bir hale geldiği belirtilen analizde, Türkiye uzun süredir NATO üyesi ve Avrupa ile savunma işbirliği içerisinde olduğu ancak son yıllarda Avrupa'nın Türkiye'ye olan ihtiyacının arttığı belirtildi.

Analizde ayrıca, yaklaşık 402,000 askeri personeliyle NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahip olan Türkiye'nin güvenlik konusunda Avrupa'ya sunabileceği çok şey olduğu kaydedildi.

İşte The National Interest'de yayınlanan analiz:

ABD'nin değişen güvenlik öncelikleri ışığında, Avrupa ülkeleri kendi savunma kapasitelerini arttırmanın yollarını arıyor. Ancak şüphesiz olarak bu kısa vadede bu mümkün olmayabilir.

Öncelikle bunun için önemli miktarda mali kaynak gerekmektedir ki bazı NATO üyeleri bu kaynağı ayırmakta hala güçlük çekiyor. Yedi Avrupalı NATO üyesi yüzde 2 eşiğine bile ulaşamadı. İkinci olarak, Avrupa'nın mevcut endüstriyel kapasite düzeyi gerekli ölçekte askeri teçhizat üretimini engelleyebilir.

Bu zorluklar göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye'nin Avrupa güvenliğindeki potansiyel rolü, özellikle Ukrayna ve Türkiye liderleri arasında Şubat ayında yapılan son görüşmenin ardından dikkat çekmeye başladı. 

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya ile olası bir barış anlaşmasının savunma güvenilirliğini arttırmak için Türk kuvvetlerinin Ukrayna'da konuşlandırılmasına ilgi duyduğunu ifade etti. 

Türkiye'nin Avrupa güvenliğine katılımı yeni değil. Türkiye uzun süredir NATO üyesi ve Avrupa ile savunma işbirliği son yıllarda genişledi.

Örneğin, 2023 yılında İngiltere Türkiye ile daha yakın bir askeri işbirliği anlaşması imzaladı.

Yaklaşık 402,000 askeri personeliyle NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahip olan Türkiye'nin güvenlik konusunda sunabileceği çok şey var. 

İlk olarak, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı gelecekteki olası saldırganlığının caydırılması sağlanabilir. Bir NATO üyesi olarak Türkiye'nin Ukrayna sınırları yakınında asker konuşlandırması caydırıcı bir rol oynayabilir, zira Türkiye'ye yönelik herhangi bir saldırı NATO'nun daha geniş çaplı bir müdahalesini tetikleme riski taşıyabilir. 

İkinci olarak, Türkiye sadece Ukrayna ordusunun değil, aynı zamanda diğer az gelişmiş Avrupa ülkelerinin silahlı kuvvetlerinin de yeniden inşasına katkıda bulunabilecek gelişmiş ve genişleyen bir savunma sanayine sahiptir.

Sadece 2024 yılında Türkiye'nin savunma ve havacılık ihracatı 7 milyar doları aşmış olup, satışların önemli bir kısmı Doğu Avrupa ve Balkanlara yöneliktir. Mevcut tehdidin aciliyeti göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye ile işbirliğinin güçlendirilmesi Avrupa'nın askeri hazırlığını hızlandırmaya yardımcı olabilir ki bu aksi takdirde yıllar sürebilecek bir çabadır.

Diğer yandan Türkiye'nin Rusya ile olan diplomatik kanalları NATO ve Moskova arasında kriz yönetimi için bir köprü görevi görebilir. 

Ancak Avrupa Türkiye'ye giderek daha bağımlı hale gelirse, Moskova Ankara'ya daha uygun bir anlaşma teklif ederse ne olur? Dahası, Türkiye'nin Batı ve Rusya arasındaki ilişkileri dengeleme kabiliyeti, kendi çıkarlarını ilerletmek için sıklıkla kullandığı bir kaldıraç sağlıyor.

Küresel düzen sarsıldıkça, Türkiye ile Avrupa arasındaki güven eksikliği daha da derinleşecektir.

Türkiye de artık Avrupa'ya şüpheyle yaklaşıyor. Ankara, AB'nin Türkiye'nin üyeliğine ilişkin verdiği sözleri yerine getirmemesinden duyduğu hayal kırıklığını uzun zamandır dile getirmektedir. Güvensizliğin bir diğer kaynağı da Türkiye'nin Batı'yı en ciddi ulusal güvenlik tehdidi olarak gördüğü PKK ve YPG gruplarının destekçisi olarak görmesi.

Avrupa bu konuya iki şekilde yaklaşabilir.

Kısa vadeli, işlemsel bir ortaklık veya Türkiye'nin güvenlik mimarisine uzun vadeli entegrasyonu. Yaklaşık 402,000 askeri personeliyle NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahip olan Türkiye'nin güvenlik konusunda sunabileceği çok şey var. İlk olarak, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı gelecekteki olası saldırganlığının caydırılması sağlanabilir.

Ancak, Avrupa'nın mevcut güvenlik sorunları ve Transatlantik ilişkilerin belirsiz gidişatı göz önüne alındığında uzun vadeli bir ortaklık daha akıllıca bir seçim olacaktır.

Türkiye'nin Avrupa'nın güvenlik çerçevesine daha temelden entegre edilmesi, gelecekteki belirsizlikler karşısında daha yüksek stratejik istikrar ve esneklik sağlayacaktır.

Avrupa, Türkiye'deki yatırımları arttırarak ya da en azından ticari ayrıcalıklar sunarak bu sorunu çözebilir. Her ikisi de Suriye'den ve komşu bölgelerden çok sayıda mülteciye ev sahipliği yapan Avrupa ve Türkiye, mültecilerin daha güvenli bir şekilde geri dönüşünü kolaylaştırmak için de işbirliği yapabilir ve bu işbirliği nispeten Batı ve Türkiye yanlısı mevcut Suriye hükümeti ile koordine edilebilir.

Karşılıklı fayda sağlayan bir çerçeve oluşturulabilirse, her iki taraf da daha istikrarlı ve öngörülebilir uzun vadeli bir ortaklığı teşvik edebilir.