9 günlük İngiltere Kraliçesi: Lady Jane Grey
İngiltere'yi sadece dokuz gün yöneten genç kraliçe Lady Jane Grey, hırslı soyluların piyonu olarak çıktığı tahttan idam sehpasına uzanan trajik bir hayat yaşadı. Jane'in hikayesi, iktidar oyunlarının masum bir hayatı nasıl sonlandırdığını gözler önüne seriyor.
Son Güncelleme: 28.06.2025 - 10:00
- Hasta Kral VI. Edward'ın, Katolik ablası Mary'nin tahta geçmesini engellemek amacıyla Protestan kuzeni Leydi Jane Grey'i varisi ilan etmesiyle olaylar başladı.
- Kayınpederi Northumberland Dükü'nün planlarıyla 10 Temmuz 1553'te isteksizce kraliçe olan Jane, halktan beklediği desteği göremedi.
- Mary'nin Londra'ya yürümesiyle tahtını sadece dokuz gün sonra kaybeden Jane, vatana ihanetle suçlanarak Londra Kulesi'ne hapsedildi.
- Başlangıçta affedilmiş gibi görünse de babasının karıştığı bir isyan sonrası 12 Şubat 1554'te eşiyle birlikte idam edildi.
Kral VIII. Henry’nin 1547’de vefat etmesi üzerine, yerine sadece 9 yaşındaki oğlu VI. Edward geçti. Edward reşit olmadığı için ülke, onun adına hareket eden bir naiplik konseyi tarafından yönetiliyordu.
VIII. Henry’nin yeğeni olan Lady Jane Grey, kuzeni Edward ile aynı yaştaydı ve taht sıralamasında doğduğunda dördüncü sırada yer alıyordu. Edward taç giydiğinde ise Jane, kralın üvey kız kardeşleri Mary ve Elizabeth’in ardından üçüncü sıraya yükseldi.
Konsey üyeleri, zayıf ve kolay etkilenebilir olarak gördükleri genç Kral Edward üzerinde nüfuz kurmak için birbiriyle yarışıyordu. Edward ve Jane ergenlik çağına ulaştığında, bu yarışın galibi Northumberland Dükü John Dudley olmuştu.
Kralın en güvendiği danışmanı konumuna gelen Dudley, o dönemde İngiltere'nin tartışmasız en güçlü adamıydı ve aynı zamanda Jane'in kayınpederi olacaktı.
Eğitimli bir genç kızın zoraki evliliği
Lady Jane, döneminin bir genç kadını için sıra dışı bir eğitim almıştı; birden fazla dil biliyor, hem akademik konularda hem de ev işlerinde başarı gösteriyordu. Çevresi tarafından dindar, çalışkan ve karizmatik biri olarak tanınıyordu.
Ancak geleceği hakkında söz hakkı yoktu. Tıpkı diğer soylu genç kızlar gibi, ailesine güç ve prestij katacak, önceden ayarlanmış bir evlilik yapması bekleniyordu.
Bu beklenti doğrultusunda ailesi, onu Northumberland Dükü'nün oğlu Guildford Dudley ile evlendirdi. 1553 yılında, Jane 16 yaşındayken gerçekleşen bu evliliğe karşı çıktığı düşünülmektedir.
Hatta bir rivayete göre, Jane evliliği kabul edene kadar babası tarafından dövülmüştü. Bu sırada Kral Edward'ın sağlığı ciddi şekilde bozulmuştu.
Taht sırasını değiştiren entrika
Ölümü yaklaşan Kral Edward'ı, Northumberland Dükü kendi planlarına ikna etti. Dük, eğer Edward'ın üvey ablası Katolik Mary tahta geçerse İngiltere Kilisesi'ni yok edeceği ve hem Mary'nin hem de Elizabeth'in yabancılarla evlenerek tahtın gücünü zayıflatacağı korkusunu körükledi.
Edward, bu telkinler sonucunda iki üvey kız kardeşini de veraset listesinden çıkardı. Onların yerine, Dük'ün taze gelini olan Lady Jane Grey'i tahtın ilk sıradaki varisi olarak ilan etti.
Bu kararın yasallığı büyük tartışmalara yol açsa da, Kral VI. Edward 6 Temmuz 1553'te öldüğünde varis olarak Jane gösterildi ve genç kız kraliçe oldu.
İsteksiz bir kraliçenin dokuz günü
Bu gelişmeler, planlardan önceden haberi olmadığı anlaşılan Jane için tam bir şok oldu. Etrafındaki devlet adamları önünde diz çöküp saygılarını sunduğunda, sonradan hatırladığına göre, onlara yetersizliğini ilan ettiğini ve kendisini çok üzdüğünü belirtmişti.
Yaşadığı panik ve şokla, yeni hükümdarların taç giyme töreninden önce geleneksel olarak kaldıkları Londra Kulesi'ne taşınmaya hazırlandı. 10 Temmuz'da bir kraliyet mavnasıyla kuleye görkemli bir giriş yaptı.
Ancak Kutsal Roma İmparatoru'nun elçisi Jehan Scheyfve'nin de belirttiği gibi, bu karşılama oldukça soğuktu: "Orada bulunan hiç kimse sevinç belirtisi göstermedi ve hiç kimse 'Kraliçe çok yaşa!' diye bağırmadı."
Yeni kraliçe, bu durumdan derin bir rahatsızlık duyuyordu ve tacı giymesi için ikna edilmesi gerekti. Kayınpederinin evlilik yoluyla güç elde etme planından duyduğu rahatsızlığı belli eden bir kararla, oğlu Guildford'un Parlamento onayı olmadan kral eşi olarak taç giymesini reddetti. Bu durum, beklendiği gibi Dük'ü öfkeden deliye döndürdü.
Kraliçelikten mahkumiyete hızlı düşüş
Tahta hak iddia eden Mary, sadece birkaç gün içinde Jane'i devirmek üzere bir orduyla Londra'ya yola çıktı. Northumberland Dükü, Jane adına bir ordu toplamaya çalışsa da başarılı olamadı ve Jane'in kraliyet konseyi hızla dağıldı.
Genç kraliçe ve kalan birkaç destekçisi, Londra Kulesi'nde adeta birer mahkuma dönüştü. Bu sırada Londra Belediye Başkanı, Mary'yi yeni kraliçe olarak ilan etmişti.
Sonunda babası kuleye gelerek ondan geri çekilmesini ve "kraliyet cüppelerini çıkarması gerektiğini" söyledi. Jane'in bu talebe cevabı ise tarihe geçti: "Onları giymekten çok daha istekli bir şekilde çıkarıyorum."
Jane'in kraliçe ilan edilmesiyle tahttan feragat ettiği 19 Temmuz 1553 arasında sadece dokuz gün vardı. Tacı kolayca bırakmış olmasına rağmen, kaderi çoktan çizilmişti.
Af dileği ve kaçınılmaz son
Mary zaferle Londra'ya girerken, Northumberland Dükü canını kurtarmak için kaçtı fakat yakalanarak Guildford ve diğer oğullarıyla birlikte kuleye hapsedildi. Mary'nin gözüne girmek için Katolikliğe geçse de kısa süre sonra vatana ihanetten başı kesildi.
Jane ise hapishaneden Mary'ye bir mektup yazarak olayları anlattı, taç giydiği için af diledi ve hayatının bağışlanması için yalvardı. Mektubunda, hırslı ailesinin ve kayınpederinin bir piyonu olduğunu ve tahta çıkarıldığında "şaşkına döndüğünü ve rahatsız olduğunu" yazdı.
Jane, hem kendisi hem de kocası Guildford vatana ihanetten suçlu bulunmasına rağmen, Mary'yi hayatını bağışlamaya ikna etmiş gibi görünüyordu. Ancak Jane'in babasının, Mary'nin İspanyol bir kralla evlenme planına karşı çıkan bir isyana katılması, her şeyi değiştirdi.
Sabrı taşan Kraliçe Mary, hem Jane'i hem de Guildford'u ölüme mahkum etti. Jane'e, Katolik olursa hayatının bağışlanabileceği söylendi ancak o bunu reddetti.
Görünüşe göre sevmeye başladığı kocasını idamdan önce son bir kez görmeyi de reddetti. Gerekçesi, bir buluşmanın getireceği "sefalet ve acı" idi ve ona ölümde sonsuza dek birlikte olacaklarını iletti.
12 Şubat 1554'te, kocasının idamından hemen sonra Jane'in de başı kesildi. Balta inmeden önce toplanan kalabalığa, "Ölmek için buraya geldim," dediği, suçunu kabul ettiği, bir dua okuduğu ve cellattan işini çabuk bitirmesini istediği rivayet edilir. O, hırs, açgözlülük ve tarihi bir taht mücadelesinin kurbanı olarak hayata veda etti.
Kaynak:
National GeographicGDH Digital NSosyal hesabını takip edebilirsiniz.
İLGİLİ HABERLER
I. Mary, tarihe neden "Kanlı Mary" olarak geçti?
Anne Boleyn'in aşk, iktidar ve ihanetle dokunan kaderi
Tarihte Bugün: Kraliçe Victoria, 18 yaşında Britanya tahtına çıktı
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Oylum Höyük kazılarında Hitit dönemine ait yeni çivi yazılı belgeler ortaya çıktı
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
DİĞER HABERLER
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Oylum Höyük kazılarında Hitit dönemine ait yeni çivi yazılı belgeler ortaya çıktı
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Karahantepe'de Neolitik Çağ insanlarının yaşadığı 30'dan fazla kulübe bulundu
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
Tolstoy'un yeğeni, atasının tutulduğu Yedikule Zindanları'nı ziyaret etti
Tarihte bugün: Fransa'nın son kraliçesi Marie Antoinette giyotinle idam edildi
Mardin'de tarihi değirmenin altından 1500 yıllık mozaik çıktı
Syedra Antik Kenti'nde dünyadaki üçüncü Aziz Pavlus freski keşfedildi
Soğmatar Antik Kenti'nde 3 bin yıllık kamusal yapı keşfedildi


