F-35 uçaklarında uçakların uzaktan kontrol edilebilmesi ve güvenlik sağlanması adına tasarlanan kill switch özelliği, siber güvenlik riskleri, politik etkiler ve stratejik güvenlik açısından bazı önemli endişeleri beraberinde getiriyor.
Son Güncelleme: 13 Mart 2025 Perşembe - 10:19 | GDH Haber
Yazar
Abone Ol
F-35 savaş uçağı - AA
F-35 uçaklarına dair tartışmaların ardı arkası gelmiyor. Şimdi de The Telegraph Avrupa ülkelerine satılan F-35 uçaklarının uzaktan ‘Kill Switch’ mekanizması yoluyla kullanım dışı bırakılma ihtimaline dair bir yazı kaleme aldı.
Konu daha çok Alman siyasilerce dile getirilse de birçok Avrupa ülkesi söz konusu sistemlerin bu mekanizma yoluyla etkisiz hale getirilmesi durumunda bunun ülke güvenliklerine menfi tesiri olabileceği konusunda hemfikirler.
‘ABD tarafından sağlanan her türden sistem ve silahın, F-35 uçaklarında olduğu gibi istenildiğinde devre dışı bırakılabilme ihtimali nedir?’ sorusunun açık ve net bir cevabı şu an için olmasa da her türden yazılım, görev verilerinin bulunduğu müşterek kullanımdaki dosyalar ve teknik destek paketlerinin tedarikinde bu soruların cevabı aranmalıdır.
Trump’ın göreve gelmesiyle birlikte Avrupa’da oluşan güvensizlik sendromu savunma ve güvenlik konularını şimdilerde daha da ön plana çıkartmışa benziyor. İşte bu yazının kaleme alındığı saatlerde Türkiye’ye karşı zaman zaman oldukça sert beyanlar veren Polonya Başbakanı, bu savunma açıklarına dair istişareler yapmak maksadıyla Türkiye’de bulunuyor.
Kill switch, aslında güvenlik ve emniyet maksatlı geliştirilmiş bir özellik. Böylece bir sistemin çalışmasını durduran, kapatan veya devre dışı bırakan bir acil durum önlemi dersek bu mekanizmanın çerçevesini çizmiş oluruz.
F-35 gibi ileri teknolojiye sahip savaş uçakları, son derece karmaşık ve güvenlik açısından kritik sistemlere sahip olan platformlardır. Bu yüzden F-35'in uçuş kontrol yazılımlarında, uçakla ilgili çeşitli güvenlik önlemleri ve uzaktan kontrol sistemleri bulunur. ‘Kill switch’ bu bağlamda, uçağın kullanımını engellemek veya kontrolünü kaybettirmek amacıyla entegre edilen bir mekanizma olarak dizayn edilmiş olabilir.
Bu özellik, uçak üreticisi tarafından uçak üzerindeki kritik sistemlerin uzaktan kapanmasını sağlamak veya uçağın kontrolünü kaybettirmek amacıyla kullanılabilir.
O zaman bu mekanizma nerelerde ya da hangi parçalar üzerinde bulunabilir ve hangi maksatlarla kullanılabilir?
Eğer uçak bir tehdit altındaysa ya da uçağın güvenliği riske girerse, uçakla ilgili kritik işlevlerin uzaktan kapatılmasına bu özellik imkân sağlayabilir. Bu, uçağın uçuş kontrol sistemlerini devre dışı bırakabilir veya uçağın sistemlerine müdahale edebilir.
ABD hükümetinin uçağı üreten şirketle yaptığı anlaşmalar ve uçak üzerindeki yazılım güncellemeleri ile bazı kilit bileşenlerin uzaktan kontrol edilmesi sağlanabilir. Maalesef bu konuya dair ABD dışında bilgi sahibi herhangi bir ülke ya da ABD dışındaki üretici firmanın olmadığı bir hakikattir.
Amacım sizleri teknik detaya boğmak olmasa da kabaca bu mekanizmanın çalışma prensibi şu şekildedir.
Veri bağlantısı: Uçağın uçuş sistemleri ve yazılımı, yer istasyonlarına ya da kontrol merkezlerine sürekli olarak veri iletimi yapar. Bu bağlamda, uçuş sırasında bazı kritik parametreler veya güvenlik tehditleri fark edildiğinde, yer merkezinden bir sinyal gönderilerek bu işlem yapılabilir.
Sinyal gönderme ve engelleme: Uçaktaki kill switch, kontrol merkezinden gelen bir komutla aktive olabilir. Bu komut, uçuş sistemlerinin belirli işlevlerini devre dışı bırakabilir. Örneğin uçuş yazılımı, savaş yetenekleri veya silah sistemleri gibi kritik unsurları etkileyebilir.
Kontrolün kaybı: Eğer kill switch devreye girerse, uçak belirli işlevlerini kaybedebilir ya da güvenli bir şekilde yere inmek için uyarılar verebilir. Bazı raporlarda, kill switch’in uçuş kontrol sistemlerini etkileyerek uçağın performansını sınırlayabileceği ya da uçağın güvenli bir şekilde kontrol altına alınmasını sağlayabileceği belirtiliyor.
Siber güvenlik ve hükümet müdahalesi: Eğer bir ülke, F-35'lerin kontrolünü kaybetse ve uçak düşman bir ülkenin eline geçse, bu tür uzaktan kontrol mekanizmalarının kullanılabilirliği büyük bir güvenlik garantisi oluşturabilir.
Bağımsızlık ve güvenlik: F-35’in, üretici ülke tarafından uzaktan kontrol edilebilir olması, uçuş sırasında pilotlar açısından bir güvenlik kaygısı yaratabilir. Birçok uzman, bu tür sistemlerin uçakların güvenliğini ve kontrolünü tehlikeye atabileceği konusunda endişelidir.
Politik ve stratejik yönler: F-35 gibi kritik teknolojilerin, bir ülkenin savunma stratejisine doğrudan müdahale edebilecek uzaktan kill switch mekanizmalarına sahip olması, stratejik açıdan tartışmalıdır. Çünkü, bu tür bir müdahale, müttefiklerin güvenliğini riske atabilir.
F-35 uçaklarında kill switch özelliği, aslında uçakların uzaktan kontrol edilebilmesi ve güvenlik sağlanması adına tasarlanmış bir mekanizmadır. Ancak, bu sistemlerin ne kadar etkin çalıştığı ve uygulandığı konusunda hala bazı belirsizlikler vardır. Uçağın güvenliğini sağlamak için tasarlanmış olsa da kill switch'in kullanımının siber güvenlik riskleri, politik etkiler ve stratejik güvenlik açısından bazı önemli endişeleri beraberinde getirdiği de unutulmamalıdır.
