Tarihte Bugün: Erzurum Kongresi başladı
Türk milletinin kaderini tayin eden ve Kurtuluş Savaşı'nın yol haritasını çizen Erzurum Kongresi, 23 Temmuz 1919'da çalışmalarına başladı.
Son Güncelleme: 23.07.2025 - 09:13
- Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası başlayan işgallere ve Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti kurulması planlarına karşı bir direniş organize etmek amacıyla toplandı.
- Askerlik görevinden ve resmi müfettişlik yetkisinden istifa eden Mustafa Kemal Paşa'nın kongreye başkan seçilmesi, mücadelenin liderini ve ulusal karakterini perçinledi.
- Kongrede, "Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz" ve "Manda ve himaye kabul olunamaz" gibi Türk Kurtuluş Savaşı'nın temelini oluşturan tarihi kararlar oy birliğiyle alındı.
- Ulusal direnişi yürütmek üzere, başkanlığını Mustafa Kemal Paşa'nın yaptığı Temsil Heyeti (Heyet-i Temsiliye) ilk kez bu kongrede kuruldu.
İşgale karşı bir milletin kaderini belirleyen toplanma
Birinci Dünya Savaşı'nın ardından imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması, İtilaf Devletleri'ne Anadolu'da istedikleri stratejik noktayı işgal etme hakkı tanıyordu. Bu fiili durum ve özellikle Doğu Anadolu'da kurulması planlanan Ermeni devleti tehdidi üzerine, Şarkî Anadolu Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum'da bir kongre toplanması için harekete geçti.
Başlangıçta Doğu illerinin kaderini görüşmek üzere bölgesel bir amaçla toplanan kongre, Mustafa Kemal Paşa'nın 3 Temmuz'da Erzurum'a gelmesiyle bambaşka bir boyut kazandı. Onun varlığı ve vizyonu, kongrenin hedeflerini tüm yurdun kurtuluşunu kapsayacak şekilde genişletti.
Mustafa Kemal Paşa'nın sivil bir lider olarak sahneye çıkışı
Kongre hazırlıkları sürerken, İstanbul Hükümeti'nin geri dönmesi yönündeki baskılarına direnen Mustafa Kemal Paşa, 8-9 Temmuz gecesi çok sevdiği askerlik mesleğinden ve resmi görevinden istifa ettiğini duyurdu. Artık rütbesi ve yetkisi olmayan, sivil bir vatandaş olarak mücadelesine devam etme kararı alan Mustafa Kemal'in bu hamlesi, kendisini tamamen milletine adadığının en net göstergesiydi.
Bu fedakarlığın ardından, kongreye katılan delegeler Kazım Karabekir Paşa'nın da desteğiyle, 23 Temmuz'da oy birliğiyle Mustafa Kemal Paşa'yı kongre başkanlığına seçti. Bu olay, Milli Mücadele'nin sivil ve meşru bir zeminde, millet iradesiyle seçilmiş bir lider etrafında şekilleneceğinin ilk ve en güçlü işaretiydi.
"Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür": Alınan tarihi kararlar
7 Ağustos'a kadar süren kongrede, 14 gün boyunca ülkenin geleceği tartışıldı ve Milli Mücadele'nin manifestosu niteliğinde kararlar alındı. Bu kararların başında, vatanın sınırlarını net bir şekilde çizen "Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz" ilkesi geliyordu.
Bununla birlikte, tam bağımsızlık fikrinin altını kalın bir çizgiyle çizen "Manda ve himaye kabul olunamaz" kararı oy birliğiyle ilan edildi. Ayrıca, vatanın bağımsızlığını korumak için İstanbul Hükümeti'nin yetersiz kalması durumunda geçici bir hükümetin kurulacağı ve milli iradeyi hakim kılmanın esas olduğu vurgulandı. Bu kararları uygulamak üzere, 9 kişiden oluşan ve başkanlığına Mustafa Kemal Paşa'nın getirildiği Temsil Heyeti seçilerek, Ankara'ya giden yolda ilk yürütme organı oluşturulmuş oldu.
Kaynak:
GDH Haber
İLGİLİ HABERLER
Tarihte bugün: Mudanya Mütarekesi imzalandı
Tarihte bugün: Che Guevara Bolivya'da infaz edildi
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Tarihte bugün: Fransa'nın son kraliçesi Marie Antoinette giyotinle idam edildi
Tarihte bugün: İmam Hüseyin Kerbela'da şehit edildi
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
DİĞER HABERLER
Şanlıurfa’da 12 bin yıllık 'amfi tiyatro' ortaya çıktı
Oylum Höyük kazılarında Hitit dönemine ait yeni çivi yazılı belgeler ortaya çıktı
Tarihte bugün: TBMM'yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa ile Ankara Anlaşması imzalandı
Karahantepe'de Neolitik Çağ insanlarının yaşadığı 30'dan fazla kulübe bulundu
Tarihte bugün: Uşi Antlaşması imzalandı, Osmanlı Afrika'daki son toprağını kaybetti
Tolstoy'un yeğeni, atasının tutulduğu Yedikule Zindanları'nı ziyaret etti
Tarihte bugün: Fransa'nın son kraliçesi Marie Antoinette giyotinle idam edildi
Mardin'de tarihi değirmenin altından 1500 yıllık mozaik çıktı
Syedra Antik Kenti'nde dünyadaki üçüncü Aziz Pavlus freski keşfedildi
Soğmatar Antik Kenti'nde 3 bin yıllık kamusal yapı keşfedildi


