Stratfor: Dünyadaki yeni dönem için yeni model; “İstihbarat diplomasisi”

ABD'nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Stratfor'da, dünyanın özellikle Rusya-Ukrayna savaşı ile yeni bir döneme girdiğine ve bu dönemde istihbarat faaliyetlerinin öneminin arttığına dair değerlendirmelerin yer aldığı bir analiz yayınlandı.

“Gölge CIA” olarak da adlandırılan düşünce kuruluşu Stratfor'da yayınlanan analizde, dünyanın yeni bir döneme girdiğinie dikkat çekilerek, bu yeni dönemde de yeni bir model olarak “istihbarat diplomasisi”nin ön plana çıktığı belirtildi.

Analizde ayrıca, ABD'nin son dönemde özellikle Blinken ve Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile bu stratejiyi benimseyen bir politika izlediğine dikkat çekildi.

İşte Stratfor düşünce kuruluşunda yayınlanan analiz:

ABD her zaman yabancı ortaklarıyla tehdit istihbaratları paylaşmıştır ve istihbarat uzun zamandır ABD'nin elindeki en değerli kartlardan biri olmuştur.

Ancak Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, ABD diplomasisine istihbarat desteğinin ölçeği, kapsamı ve hızı bakımından kayda değer büyük bir evrimi simgeliyor.

Bu srüeç ayrıca, ABD ulusal güvenlik çıkarlarını desteklemek üzere istihbarat faaliyetleri yürüten 18 kurumdan oluşan ABD istihbarat topluluğunun küresel güvenilirliğinde de bir dönüm noktası oldu.

İstihbarat faaliyetleri, ABD ve müttefiklerinin Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline verdiği tepkide merkezi bir rol oynamıştır. İstihbarat açıklamaları, CIA Direktörü William Burns'ün Kasım 2021'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i ABD'nin Moskova'nın Ukrayna'daki niyetlerinin farkında olduğu ve kararlı bir şekilde karşılık vereceği konusunda uyarmasını sağladı.

ABD'nin, Moskova'nın Ukrayna'nın işgalini meşrulaştırmak için "sahte bayrak" adı verilen vahşetler uydurabileceğine dair istihbaratı bu tür başarılı bir ifşaatın diğer örneğiydi.

"İstihbarat diplomasisi "nin genel kabul görmüş bir tanımı yoktur.

Bazı uzmanlar bu kavramı dar anlamda, yabancı ortaklarla geleneksel istihbarat paylaşımı olarak görüyor. Diğerleri ise bunu kamu diplomasisi kampanyalarını güçlendirmek ya da hükümet yetkililerinin basın açıklamaları gibi beyanlarına dikkat çekmek için bir araç olarak görüyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından ise istihbarat diplomasi;

"ABD'nin dış politika hedeflerini ilerletmek, ortakları bilgilendirmek, ittifaklar kurmak, işbirliğini kolaylaştırmak, yaklaşım ve görüşlerde yakınlaşma sağlamak ve anlaşmaları doğrulamak amacıyla diplomatik faaliyetleri ve kamu diplomasisini desteklemek için istihbarat unsurlarının kullanılması"

olarak tanımlanıyor.

Stratejik ve sorumlu bir şekilde kullanıldığında, istihbarat diplpmasisi bir ülkenin dış politikasının güçlü bir kozu haline gelebiliyor.

Örneğin Ekim 1962'de ABD, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne, Küba'daki Sovyet saldırı füzelerinin varlığını ortaya çıkaran bir istihbarat sundu. Nisan 2017'de Beyaz Saray, Suriye'ye yönelik saldırılara destek toplamak amacıyla, Suriye rejiminin kendi halkına karşı kimyasal silah kullandığını gösteren istihbarat bilgililerinin gizliliğini de kaldırdı.

Bu örnekler istihbaratın ve istihbarat diplomasisinin önemini net bir şekilde ortaya koyuyor.

Ancak uygun önlemler ve gözetim olmadan kullanılan istihbarat diplomasisi, ulusal güvenlik risklerini artırabilir ve ülkelerin yabancı ortaklarla olan güveni ilişkisini sarsabilir.

Örneğin; 2003 yılında ABD Irak'ı işgal etmeden önce Bush yönetiminin Irak lideri Saddam Hüseyin'in kitle imha silahlarına sahip olduğu iddiası düşünülebilir. Bu bilginin yanlış olduğu ortaya çıktı ve istihbarat camiasının itibarını bir nesil boyunca dünya çapında lekeledi.

İstihbarat camiası ve politika yapıcıların önündeki zorluk, bir yandan istihbarat diplomasisinin faydalarını en üst düzeye çıkarırken diğer yandan da bu tür kötüye kullanım ve suiistimallere karşı korunmaktır.

İstihbarat diplomasisinin geleceğini düşünürken Irak'tan alınan dersler asla unutulmamalıdır.

ABD son dönemde; Blinken'in liderliğinde, diplomasiye istihbaratı daha fazla katmak için bilinçli bir yaklaşım benimsemiştir.

Bunu yaparken de dünyadaki diğer istihbarat yapılarıyla yakın işbirliği içinde çalışmıştır. ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi artık düzenli olarak uluslararası temaslarda, kamuoyu açıklamalarında ya da diplomatik demeçlerde gizliliği kaldırılmış ya da düşürülmüş istihbarati bilgileri kullanmaya başlamıştır.

Blinken Temmuz 2022'de ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Ofisi'nde yaptığı bir konuşmada;

"İstihbaratımız ve diplomasimiz arasında derin bir sinerji oluştu. Bu sinerjiyi ülkemizin ve müttefiklerimizin güvenliğinin bir parçası haline getirmeye devam etmeliyiz.”

ifadelerini kullandı.

İstihbarat diplomasisi, müttefikler arasındaki ilişkilerin desteklenmesi ve geliştirilmesinde kilit bir rol oynamaktadır. Bilgi paylaşımı güven tesis edebilir, inandırıcı ve güvenilir bilgilerle beslenen ortak görüşler oluşturabilir ve müttefikler arasında işbirliği için yeni alanlar açabilir.

Nitekim; Biden yönetiminin Ulusal Güvenlik Stratejisi ve ABD'nin son Ulusal İstihbarat Stratejisi, istihbarat diplomasisinin ABD'nin otoriter ve revizyonist güçlere karşı stratejik rekabetinde merkezi bir rol oynayacağını açıkça ortaya koymaktadır.

Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ve diplomatlar tarafından yapılan uygulamalar da bu yeni gerçekliğin altını çiziyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı istihbarat diplomasisini Ukrayna'daki savaşın ötesinde de kullanmıştır. Sadece 2023 yılında, Çin'i, Ukrayna'daki savaşına yardımcı olması için Rusya'ya ölümcül silahlar sağlamasının sonuçları konusunda uyarmak amacıyla gizliliği kaldırılmış onlarca rapor kamuya açık bir şekilde ve diplomatik kanallarla kullanılmıştır.

İstihbarat diplomasisi, ABD dış politikasından sorumlu başlıca kurum olan ABD Dışişleri Bakanlığı'nın misyonunu desteklemek ve etkinleştirmek için giderek daha fazla hayati önem taşımaya başlamıştır.

Şubat 2022'de dünyanın ne kadar değiştiğini ve istihbarat ile diplomasi arasındaki ilişkinin sadece birkaç yıl içinde ne kadar geliştiğini artık tüm dünya liderleri daha net görebiliyor.

Yönetimler, artık istihbaratı yalnızca analitik bir kaynak olarak görmeyi göze alamaz. Zira, doğru tedbirlerin alınması halinde istihbarat diplomasisi, Amerika'nın geleceğinin güvence altına alınmasında kritik bir rol oynayacağını ortaya koyuyor.