Ukrayna Rusya'nın saldırısına nasıl hazırlandı? Bölüm - 2

2021 sonbaharından itibaren Amerikan kolluk kuvvetleri temsilcileri müdahale hakkında konuşuyorlardı. Ukrayna’da bürokratlar bu açıklamaları kafa karışıklığı ve kızgınlıkla takip ediyorlardı. Bir kişi hariç.

Kasım 2021’de Amerikan Military Times, Kirill Budanov’un röportajını yayınları. İstihbaratın başındaki isim, açık şekilde Rusya’nın 2022 senesinde ocak sonu-şubat başında Ukrayna’ya saldırı düzenleyeceğini söylüyordu.

Military Times hatta Ana İstihbarat Dairesi’nin olası saldırı seçeneklerinin işaretlendiği haritasını da yayınladı. Haritada Rusya’nın Belarus yönünden Kiev’e, ayrıca Lviv yönüne, doğudan Harkiv ve Donbas’a, Kırım’dan ise Odessa ve Mariupol’e saldırabileceği gösteriliyordu.

Bu haber Ukrayna’da çok ses getirmedi. Rusya Devlet Başkanının Sözcüsü Dmitri Peskov ise Ukrayna ve Batı istihbaratının müdahale hazırlığına ilişkin açıklamalarını histeri adlandırdı.

Aralık 2022’de Alman Bild gazetesi, benzer saldırı istikametlerini ve Ukrayna’nın işgali planını içeren başka bir harita yayınladı. O zaman herkes bu haritaya güldü – Bild’in ciddi yayın organı değil, sıradan bir tabloid olduğu söylendi.

Lviv bu haritada çoktan beri var olmayan Lemberg olarak işaretlenmişti. Askeri uzmanlar bu tür bir planın çok zor olduğunu ve İkinci Dünya Savaşının büyük operasyonlarını anımsattığını söyleyerek, Rusya’nın gücünün Donbas’ta operasyonlara ancak yeteceğini öne sürdüler.

Askeri ve sivil uzmanların çoğunluğu sadece bu seçeneğe hazırlanıyordu. Mesela, Devlet Sınır Servisi Başkanı, Orgeneral Sergey Deynenko da aynı düşüncedeydi:

“Ben son ana kadar saldırının Kırım’dan olacağını düşünmüyordum. Biz Putin’i tanıyoruz ve onun başkalarının bayraklarını, “madencilerin” ve diğer bahanelerin arkasına saklanma zayıflığını biliyoruz ya… Biz çok net şekilde anlıyorduk ki, saldırı Belarus topraklarından olacak. Ve anlıyorduk ki, Harkiv ve Luhansk vilayet sınırlarından saldıracaklar – orada bizim birlikleri ablukaya almaya çalışacaklar. Donbas’taki temas hattında ise durum belliydi. Belarus’tan Rus ordusu adı altında değil, Belarus bayrağı ile saldıracaklarını düşünüyorduk. Kırım’dan gelseler bunu yapamazlardı”.

Kiril Budanov ise Ukrainskaya Pravda’ya verdiği röportajda direkt açık saldırı seçeneğini bizzat Putin’in tercih ettiğini söylüyor:

“Putin saldırının başlamasına ilişkin nihai kararını 23 Şubat saat 15:00 sularında verdi. Öğlene kadar hazırlıklar vardı, ancak nihai karar yoktu. Bu kararı bizzat verdiğinden eminim, bunu özellikle vurgulamak istiyorum. Ona bu kararı vermesi için hiçbir özel etki falan gösterilmedi. Hatta daha fazlasını söyleyeyim – saldırının başladığı gün o tüm birliklerin komutanları ile bizzat konuştu, hazırlık raporu aldı ve bizzat kendisi saldırı başlatma emri verdi”.

Cumhurbaşkanı Zelenskiy, verdiği röportajların birinde kimsenin her şeyi sonuna kadar bilmediğini söylüyordu:

“Ne kadar istihbarat verisinden bahsedilirse edilsin, detayları kimse sonuna kadar bilmiyordu. Herkes çeşitli eylemlere hazırlanıyordu. Bizim kendi hazırlığımız vardı. Farklı istihbarat kuruluşlarının, devletlerin, partnerlerimizin kendi hazırlıkları vardı. Ve herkesin kendi uyarıları vardı. Ve kimse bizden daha fazla detaya sahip değildi. Ve bize söylenenden daha fazla bir şey olmadı”.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri 2022’nin sonbaharında 2014’tekinden çok farklıydı. Ancak sonsuz Rus ordusu ile kıyaslandığında Ukrayna’nın kaynakları oldukça sınırlıydı. Özellikle füze, uçak ve ağır silahların sayısındaki fark çok büyüktü.

Rusya, gökyüzündeki hakimiyeti ve karadaki sayı üstünlüğü sayesinde ani, koşulsuz ve hızlı zafere hazırlanıyordu. Ukrayna askeri yönetimi ise gerçekten Rusya’nın askeri gücü ile ilgili detaylara hakimdi. Bu detaylar noktası noktasına doğru olmasa dahi, düşmanın elindeki en önemli kozu elinden almaya – yıldırım operasyonunu engellemeye yetti.

Ülkenin siyasi yönetimi tereddüt etmeye devam ederken askeri yönetim sadece savaşın yaklaştığını görmekle yetinmedi, iliklerine kadar hissetti. Genelkurmay Başkanı Zalujnıy, Time röportajında bu duyguyu çok ne şekilde ifade etmişti:

“Savaş kokusu hiçbir şeyle karıştırılmaz. Bu koku artık havada asılıydı”.

Reporters’in araştırmasına göre, tam da bu nedenle Zalujnıy daha müdahaleden bir ay önce yakın çevresindeki komutanları topladı ve onlara

“Ruslar saldıracak. Bu nedenle savaşmaya hazırlanın”

dedi.

Devlet Sınır Hizmeti Başkanı Deyneko, kendi kurumunun istihbarat birimlerinin de o zaman müdahalenin olacağına ilişkin somut bilgilere sahip olduğunu iddia ediyor:

“Evet, Batılı istihbarat kurumları uyarmışlardı. Ve biz bu bilgileri çok dikkatli inceliyorduk. Kendi sınır istihbaratımız da var ve komşu ülkeler, özellikle de Rusya ve Belarus’la ilgili çok etkili çalışıyor. Sınır servisi ülkenin sivil-askeri yönetimini bilgilendirmişti. Ben Cumhurbaşkanına müdahaleden iki hafta önce savaş olacağını, Rusya’nın Belarus üzerinden Çernobil bölgesine saldıracağını rapor etmiştim. 
Bizim Rusya’nın askeri-siyasi yönetiminin ayrı-ayrı temsilcilerinin faaliyetlerini tamamen kontrol altında tutma imkanımız vardı. Tam kapsamlı saldırının tarihi değiştirildi. Önce 19 Şubat idi, sonra 22 oldu. Düşman bekliyordu. Ama hazır idi. Biz daha 12 Şubat’ta Belarus’ta “tatbikatta” olan Rus askerlerinin ailelerini aramaya başladığını ve onlarla vedalaştığını öğrenmiştik. Telefon konuşmalarını ele geçirmiştik”.

Ukrayna güçleri Putin saldırana kadar oturup beklemiyorlardı. Saldırı beklenen tüm olası kilit noktalarda eğitimler ve hazırlıklar başlamıştı. Bunların en büyüğü ise kuzey sınırında düzenlenen ve Zelenskiy’nin de katıldığı “Metel 2022” tatbikatı idi.

“Kuzey” karargahının komutanı, Orgenerel Valeri Nikolyuk’un Kamu Televizyonuna röportajında söylediği gibi, bu tatbikatlar askerleri savaşın gerçekliğine inandıran en önemli faktör oldu:

“21.yüzyılda füze, uçak, top kullanılarak bir saldırının gerçekleştirileceği fikri şüphe doğuruyordu ve bunun absürt olduğu düşünülüyordu. Ancak bizim tatbikatlar başladığında ben saldırının olacağı fikrine çok daha fazla yaklaştım. Tatbikatlar sırasında biz ordu birliklerinin 300 kilometreden uzan mesafelerdeki hareketlerini çalıştık”.

Ülkenin diğer ucundaki “Güney” karargahı da aynı yoğunlukta çalışıyordu. Karargah komutanı, Orgeneral Andrey Kovalçuk o günleri şöyle hatırlıyor:

“24 Şubat’a kadarki kritik iki haftayı ben makam odamda uyudum, çünkü 24 saat görevdeydik. Tatbikatlar yaptık, birlikleri Karadeniz sahiline çıkardık, siperler kazdık, mevziler yaptık, deniz sahiline mayın döşedik, çıkarma birliklerine karşı erişilebilir alanlarda mühendislik çalışmalarını gerçekleştirdik. 
O zaman Müşterek Kuvvetler çatısından çıkan ve daha savaş kabiliyeti olmayan 28 tugayı komuta ediyordum. İki hafta içerisinde bu tugayların tamamı eğitimden geçti. Topçu birliklerimiz ateş pozisyonuna geçti, birliklerimiz deniz kıyısına çıktı. Tek kelimeyle, hazırlandık. Komuta ettiğim askeri birliklerin tamamı hazırlandı, silahlar ve depolar onların arasında dağıtıldı”.

Kiev’in savunması için ilk adımları ise Kara Kuvvetleri Komutanı Oleksandr Sırskiy attı. Hava kuvvetleri savaş uçakları için alternatif havalimanları hazırladı. Hava savunma sistemlerinin yerleri değiştirildi. Bütün bu işlerin çoğunluğu her şeyi “Rusya’nın provokasyonu” ve “gerilim yükseltme taktiği” olarak gören siyasi yönetimi bilgilendirilmeden yapılıyordu.

Ana İstihbarat Dairesi Başkanı Budanov, özel kuvvetlerin silahlarını 23 Şubat’ta aldıklarını hatırlıyor:

“Bizim özel birlikler 23 Şubat’ta silahlandı ve görev dağıtımı yapıldı. En önemli birliğimiz Hostomel havalimanına gitti, çünkü elimizde bu operasyonun nasıl başlayacağına ilişkin çok net planlar vardı. Bu operasyonun en önemli unsuru Hostomel idi. Kiev’e hızla ulaşmak için Hostomel’e saldıracaklardı. 
Prensip olarak bu plan üç günün sonunda Rus bayrağının Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi üzerinde dalgalanması planına dayanıyordu. Biz anlıyorduk ki, Hostomel’e çıkışlarını geciktirirsek ve silahlı kuvvetlerimizin geri (doğudan) dönüşüne fırsat yaratırsak bütün plan en başta çökecek”.

Ertesi gün Rusya’nın Donbas’ta Luhansk ve Donetsk sınırları içindeki kuklalarının “bağımsızlığını” tanımasının ardından – 23 Şubat’ta Ukrayna Parlamentosu tüm ülkede olağanüstü hal ilan etti. Parlamentodaki tartışmalar sırasında Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Genel Sekreteri Aleksey Danilov’dan şu beklenmedik kehanet niteliğindeki açıklama geldi:

“Milletvekilleri Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi kararını aldıkları gün parlamento başkanının makam odasında toplandığımızı hatırlıyorum. Millet vekiller, “Ama burada belirli sınırlamalar olacak. Bu hoşumuza gitmiyor” diyorlar. Ben o zaman oturdum ve düşündüm: “Tanrım, bu insanlar ne düşünüyor? Ne sınırlaması? Bugün-yarın savaş olacak. Yarın biz sizinle tamamen farklı kararlar alacağız”.

"Başladı"

24 Şubat saat 4:30’da Rusya televizyon kanalları Putin’in konuşmasını yayınladılar. O konuşmada “özel askeri operasyon” başladığını duyurdu, yani kılıfı bir kenara bırakırsak, Ukrayna ile savaş başlattığını ilan etti:

“NATO’nun genişlemesi ve Ukrayna topraklarına yayılması bizim için kabul edilemez. Elbette, konu NATO’nun kendisi değil, NATO ABD dış politikasının bir aletidir. Sorun bize ait olan topraklarda, bizim tarihi topraklarımızda bize düşman olan, tamamen dış güçlerin kontrolü altında olan, NATO ülkelerinin silahlı güçlerinin yoğun bir şekilde yerleştiği ve modern silahlarla donattığı “AntiRusya” kuruluyor…

Putin'in açıklamasının detayları şöyleydi;

Tüm olayların gelişmesi ve gelen bilgilerin analizi Rusya’nın bu güçlerle çatışmasının kaçınılmaz olduğunu gösteriyor. 
Bu sadece zaman meselesidir.  Onlar hazırlanıyorlar ve uygun saati bekliyorlar. Şimdi nükleer silaha da iddia ediyorlar. Biz bunu yapmalarına izin vermeyeceğiz… 
Rusya çağdaş Ukrayna topraklarından gelen sürekli tehdit altında kendini güvende hissedemez, gelişemez ve mevcudiyetini sürdüremez.  
Şartlar bizden kararlı ve acil adımlar atmamızı talep ediyor… Donbas’ın halk cumhuriyetleri Rusya’dan yardım istediler… 
Ben özel askeri operasyonun başlatılması kararı alıyorum… Biz Ukrayna’nın askersizleştirilmesi ve Nazilerden arındırılması için çaba göstereceğiz.Aynı zamanda Rusya vatandaşları da dahil, sivillere yönelik çok sayıdaki kanlı eylemlerle ilgili yargıya başvuracağız…  
Bu nedenle Ukrayna vatandaşlarına başvuruyorum. Ne kadar ağır olsa da anlamalarını rica ediyorum. Bu trajik sayfayı bir an önce kapatıp birlikte ilerlemek için işbirliğine çağırıyorum. 
Ukrayna askerlerini acilen silahlarını bırakmaya ve evlerine dönmeye çağırıyorum…”

Putin’in konuşması yayına hazırlanırken sınırda artık ilk ateş sesleri duyuldu ve ilk çatışmalar başladı. Sınır Hizmeti Başkanı Sergey Deyneko anlatıyor:

“Herkes saldırının saat 4:00’da başladığını sanıyor, ama bu çok da doğru değil. Çünkü saldırı saat 3:40’da Luhansk sınırında başladı. Milovsk ilçesinde. 
Rus güçleri bizim sınır birliğine saldırdı, çatışma başladı ve biz bu savaştaki ilk kaybımızı orada verdik.  
*
Saat 4 sularında ben İçişleri Bakanına, bizim sınır birliklerinin üç istikamette savaştığını rapor ettim. Bakanın da Cumhurbaşkanına rapor ettiğini biliyordum. Ben kendim Cumhurbaşkanına ilk SMS’i 5:17’de gönderdim. *
“Günaydın, sayın Cumhurbaşkanı. İzninizle rapor edeyim. Bu, Rusya tarafından başlatılan tam kapsamlı askeri saldırıdır. Bazı sınır geçiş noktaları ateş altında. “Grad füzeleri ile bizim topraklarımıza ateş ediliyor. Çernobil üzerinde jet uçuşları duyuluyor. Kırım’dan da “Grad”larla saldırıyorlar”.

Ülkenin tüm uçlarında insanlar aynı anda Rusya’nın füze saldırılarının sesleri ile uyandı. Birkaç saat sonra uykudan kopmuş şehirlerin üzerinde korkunç ve daha alışılmadık bir ses duyuluyordu – on yıllar sonra ilk kez hava saldırısı alarmı verilmişti…

Cumhurbaşkanı Zelenskiy o saniyeleri şöyle hatırlıyor:

“Patlamalar bizim evden duyuluyordu. Zaten hazırdım, neredeyse çıkıyordum. O sırada duyduğumuz patlamalarla ilgili telefonlar gelmeye başladı.  
Sinyali, atışların başlamasından biraz önce almıştım. Biz buna hazırdık. Çünkü istihbarat, askerler takip ediyorlardı ve saldırı riskinin nerede olabileceğini anlıyorduk. Bu nedenle de daha saldırı hazırlığı giderken, işgal için ilk ateş edildiğinde ben telefon aldım”.

Zelenskiy’nin eşi Elena Zelenskiy de uykudan patlama sesiyle uyandığını hatırlıyor:

“Pencereden gelen tuhaf bir sesle uyandım. Herkes gibi. Karanlıktı. Baktım, Volodimir yanımda yok. Yan odaya geçtim, onu gördüm. Artık giyinmişti, takım elbisesi üzerindeydi, ancak kravatı yoktu. Ne olduğunu sordum ve sadece şunu söyledi: “Başladı”…

(Devamı var)